Senyoraj, enflasyon vergisi ve para politikası etkinliği ve Türkiye üzerinde bir uygulama
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 159591
- Danışmanlar: DOÇ.DR. NEJAT COŞKUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
103 ÖZET Gelişmekte olan ülkelerin en önemli problemlerinden birisi kamu açıklandır. Kamu açıklarının finansmanında ise iç ve dış borçlanmanın yanısıra mevcut döviz rezervleri ile birlikte devletin para basmak suretiyle elde ettiği senyoraj gelirleri kullanılmaktadır. Senyoraj kamu açıklarının finansmanında Ortaçağ'dan beri kullanılmakta olan bir yöntemdir. Bu yöntemde devlet para basarak enflasyon yaratmakta, bu enflasyon nedeniyle halkın elinde tuttuğu para balanslarının reel değeri azalırken devlet reel bir gelir elde etmektedir. Bu şekilde yaratılan enflasyon ise kişilerin satın alma gücünü azaltarak bir çeşit vergi işlemi görmektedir. Buna enflasyon vergisi denilmektedir. Birçok gelişmekte olan ülkede senyoraj ve enflasyon vergisi, gerek mali gerekse parasal açıdan önemli bir yere sahiptir. Bu ülkeler, yapısal, ekonomik, siyasi ve kurumsal nedenlerle bütçe açıklarının önemli bir kısmını para basarak finanse etmek zorunda kalmaktadırlar. Gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye'nin durumu da 2002 ve sonraki yıllar hariç tutulursa diğer gelişmekte olan ülkelerden pek farklı değildir. Bu çalışmanın ilk iki bölümünde senyoraj konusundaki teorik literatür özetlendikten sonra üçüncü bölümde 1987 - 2004 dönemi için GSYİH ve konsolide bütçe açıklarının yüzdesi olarak yıllık aktif ve pasif senyoraj değerleri hesaplanmaktadır. Bu hesaplamalarda Türkiye'de uygulama alanı bulan ve/veya tartışılan Merkez Bankası Parası, Rezerv Para, Parasal Taban ve Düzeltilmiş Parasal Taban gibi farklı para tanımları esas alınmıştır. Çalışmanın bir diğer amacı da Türkiye'de senyorajı maksimize eden enflasyon oranını belirlemektir. Bu doğrultuda 1987 - 2004 dönemini kapsayan yılık veri seti kullanılarak EKK yöntemiyle Türkiye için reel para104 talebi denklemi tahmin edilmekte ve tahmin edilen bu denklemden hareketle senyoraj denklemine ulaşılmaktadır. Bu denklemden istifade ile de Türkiye'de senyorajı maksimize eden enflasyon oranı tahmin edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuçlara göre, 1987 - 2004 döneminde en yüksek senyoraj 1995 yılında elde edilmiştir. Söz konusu yılda hükümet, GSYİH'nın yaklaşık % 5' i tutarında senyoraj geliri elde etmiştir. İzleyen yıllarda inişli çıkışlı bir trend izleyen senyoraj belirli bir azalma eğilimine girmiş, 2002 yılından itibaren ise tamamen önemini kaybetmiştir. Senyorajın bileşenlerine bakıldığında çok önemli bir kısmının enflasyon vergisi kaynaklı yani aktif karakterli olduğu belirlenmiştir. Çalışmada ortaya konulan bir başka sonuç da senyorajı maksimum eden enflasyon oranının yıllık bazda % 152, 21 olduğudur.
Özet (Çeviri)
105 ABSTRACT One of the major problems of developing countries is public deficits. In financing those deficits seigniorage revenues are used by governments in addition to domestic and foreign borrowings and foreign exchange reserves. Seigniorage is a method that has been used in financing public deficits since medieval age. In this method, governments cause inflation through the creation of money. As a result of inflation, while the real value of money balances held by the people decreases, governments obtain real revenues. Briefly, governments tax the money balances held by the people through increasing money supply by means of inflation. For this reason, the real revenue obtained by governments is called the ' inflation tax'. In many developing countries seigniorage and inflation tax are of great importance in monetary and fiscal terms. Due to structural, economic and political reasons, these countries will have to finance a significant part of their budget deficits through monetization. Excluding the year 2002 and the following years, as a developing country, Turkey's situation does not so much differ from other developing countries. Having summarized the theoritical literature on seigniorage and inflation tax in the first two parts of this study, in the third part active and passive seigniorage values have been calculated on an annual basis as percentages of gross domestic product (GDP) and consolidated budget deficits. Calculations are based on different money definitions like central bank money, monetary base, etc. Another purpose of this study has been to estimate the inflation ratio maximizing seigniorage revenue. Thus, real money demand equation for Turkey was estimated using Ordinary Least Squares Method by making use of annual106 data belonging to the years between 1980 and 2004. Then seigniorage equation was derived using the money demand equation mentioned above. Finally, with this equation, inflation rate maximizing seigniorage revenue in Turkey was estimated. According to the results obtained in the study, the greatest seigniorage revenue was obtained in 1995. In this year the seigniorage revenue obtained by the government was about 5 percent of GDP. After 1995, seigniorage revenue began to decline and became completely insignificant after the year 2002. When the components of seigniorage are examined, it can be concluded that seigniorage in Turkey is of inflation tax type, namely, it has active characteristics. The other result conveyed by this study is that the optimal inflation rate maximizing seigniorage in Turkish economy is 1 52,21 percent on yearly basis.
Benzer Tezler
- Para ikamesi altında para ve maliye politikalarının etkinliği
Effectiveness of the monetary and fiscal policies under the currency substitution
BURCU BERKE
- Türkiye'de senyoraj ve enflasyon vergisi
Seigniorage and ınflation tax in developing countries with special reference to Turkey
HÜSEYİN ŞEN
- Enflasyonist finansman politikaları ve Türkiye'de enflasyon ve senyoraj ilişkisi
Inflationary finance policies and the relationship between seigniorage and inflation in the Turkey
EMİNE DEMİR
