Spinoza'nın ontoloji ve epistemoloji anlayışlarının etik anlayışına etkileri
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 159616
- Danışmanlar: PROF.DR. SÜLEYMAN HAYRİ BOLAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 205
Özet
198 ÖZET Bu çalışmada varılan sonuç, Spinoza'nın pananteist olduğu, bilgi ve ahlak anlayışını bu temel üzerinde yükselttiğidir. Spinoza maddeci, panteist olarak yorumlanmaktadır, ancak bu eksik ve yanlış bir değerlendirmedir. Felsefesi incelendiğinde, indirgemeci anlayışa karşı çıktığını görürüz. Varlık madde ya da ruha indirgenemez. Spinoza varlığın bunlardan herhangi biriyle açıklanamayacağını iddia eder. Yani O, kesinlikle maddeci değildir. Ayrıca varlıkla Tanrıyı bir tutmaz, Tanrıya bir aşkınlık yükler. Ona göre Tanrının özü varlığı kuşatır ancak varlığın tümünün toplamı Tanrının özünü kuşatmaz. Bundan ötürü onun panteist olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. Onun felsefesinin kavramsal çerçevesi panenteist teoriye daha uygun düşmektedir. Bilgi anlayışı varlık anlayışı üzerine kurulmuştur. Tanrının kendi özünün fikrine sahip olması, kendini kavraması; yaratan ve yaratılan ayırımına dayalı olarak, özünden çıkanların bilgisine yani tikellerin bilgisine sahip olması, fikirlerin kaynağının Tanrı olması onun panenteist olduğunu ortaya koyar. Nitekim Tanrının kendini ve tikelleri bilmesi söz konusu ise o panteist olamaz, varlıkla Tanrı bir olsaydı buna gerek olmazdı, dolayısıyla o panenteisttir. İnsanın cevhere dair tasarladığı bilgi, sahip olduğu varlık yapısı doğrudan ahlakını oluşturmaktadır. Tanrı insana kısmi bir özgürlük vermiştir. İnsan ya tutkularına kapılarak yaşayıp köle olacak ya da aklıyla Tanrısal bilgiye ulaşarak özgürleşecektir. Burada insanın bir seçme hakkına sahip olduğu açıktır. İnsan bu yanıyla diğer canlılardan farklılaşmıştır. Bu da panenteist düşünce doğrultusunda ortaya konabilecek bir savdır. Sonuç olarak Spinoza'nın ahlakı ontoloji ve epistemoloji temellidir; ayrıca onun ahlakı panteist görüş doğrultusunda değil, pananteist teori doğrultusunda değerlendirilmelidir.
Özet (Çeviri)
199 SUMMARY The result which is reached in this work is that Spinoza is panentheist and his epistemology and ethik rise high in this foundation. Generally Spinoza is interfered as a materialist and pantheist; but this evaluation is inadequate for his system. If his philosophy is surveyed it is recognized that he opposites to reducing manner. Existence can not be reduced to matter or spirit. Spinoza claims that the existence can not be explained by matter or spirit. He is absolutely not a materialist. Furthermore he doesn't think that God and nature are identical. God is trancendental to world. In his opinion essence of God enclosed all the substance but total of all substances don't enclosed the esence of God. So we can't think that Spinoza is pantheist. Conceptual frame of his philosophy is more appropriate to panentheist theory. His epistemology is evanescented on his ontology. The persistence shows Spinoza is panentheist is that God has idea of his esence and perceives himself. God has knowledge of substance or particulars based on to distinction of creator and createds. Thus if it is talked about God knows himself and particulars he can't be pantheist. If God and nature would be identify it shouldn't be necessary. Because of this, Spinoza is panentheist. Knowledge which human contemplate about esence and substance which he has got constitute his ethik. God has given freedom human partially. So either human will be slave living with his passion or he will be free attaining divine knowledge with his mind. It is clear that human has a choice here. Human have been differentiated from other living with this property. This is the other claim which constitutees panentheism. As a result200 Spinoza's ethik bases on his ontology and epistemology. In this contex this ethik must be evaluated frame of panentheist theory, not of pantheist theory.
Benzer Tezler
- Spinoza ve Leibniz'in etik anlayışlarının karşılaştırılması
A comparison of Spinoza's and Leibniz's ethical perspectives
MUAMMER AKTAY
- Spinoza teopolitiğinin düşünsel kaynakları bağlamında özgürlük sorunsalı
The problem of freedom in the context of the intellectual resources of spinoza's theopolitics
CANSU KAYMAL
Doktora
Türkçe
2024
FelsefeKocaeli ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM ÇAYLAK
- Kötülük problemine iki bakış: Augustinus ve Spinoza
Two views on the problem of evil: Augustine and Spinoza
SEVGİCAN AKÇA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
FelsefeÇukurova ÜniversitesiFelsefe Grubu Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA GÜNAY
- Etika'dan teolojik politik inceleme'ye uzanan bir izlekte çağdaş ideoloji kavramının izlerini sürmek
Driving the traces of contemporary ideology in a track from Ethica to theological-political treatise
CİHAN PALANCI
Doktora
Türkçe
2020
Siyasal BilimlerMersin ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İHSAN KAMALAK
- Teolojik - politik inceleme'de yasa'nın kaynağı problemi ve din ifade özgürlüğü ilişkisi
Problem of the origins of the law in theological political treatise and religion freedom relations
FATİH ABDULLAH KIZILTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Felsefeİstanbul Bilgi ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMAL BALİ AKAL