Geri Dön

Kazak ve Nogay Türkçesi yazı dillerinde tasvir fiilleri

Başlık çevirisi mevcut değil.

  1. Tez No: 159617
  2. Yazar: DİLEK ERGÖNENÇ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. FATMA ÖZKAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2005
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 420

Özet

ÖZET Bu tezde Kazak ve Nogay Türkçesi yazı dillerindeki tasvir fiilleri tespit edilerek; bu fiiller kullanılış ve işlev bakımından karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Tasvir fiilleri; şekilce zarf-fiil kuruluşundaki bir asıl fiilin, bir yardımcı fiile bağlanması sonucu meydana gelmektedir. Yardımcı fiil, kendisinden önceki asıl fiilin gösterdiği durum veya hareketi tasvir eder, çeşitli bakımlardan onun yapılma şeklini gösterir. Her iki lehçede toplam 27 tasvir fiili tespit edilmiş ve incelenmiştir. Kazak ve Nogay Türkçesinde tasvir fiilleri; -A/-y ve -(I)p olmak üzere başlıca iki zarf-fiil ekiyle oluşturulmaktadır. Buna göre -A/-y zarf-fiil ekiyle yapılan tasvir fiillerinde kullanılan yardımcı fiiller şunlardır: Kazak Türkçesi: Al-, bar-, basta-, ber-, bil-, jat-, jazda-, jönel-, jür-, kel-, ket-, kör-, otır-, qoy-, sal-, şıq-, tasta-, tur-, tüs-. Nogay Türkçesi: Al-, bar-, ber-, bil-, bol-, kel-, ket-, qoy-, tur-, yat-, yaz-, yür-. -(I)p zarf-fiil ekiyle yapılan tasvir fiillerinde kullanılan yardımcı fiiller şunlardır: Kazak Türkçesi: Al-, baq-, bar-, ber-, bit-, bol-, jat-, jiber-, jür-, kel-, ket-, kör-, otır-, öt-, qoy-, sal-, şıq-, tasta-, tur-, tüs-. Nogay Türkçesi: Al-, bar-, basla-, bil-, bol-, kel-, ket-, kör-, oltır-, qara-, qoy-, sal-, şalıs-, şıq-, tasla-, tur-, yat-, yiber-, yöne-, yür-. Tasvir fiillerinin kullanıldığı asıl fiiller listeler hâlinde verilmiştir. Kazak Türkçesinde tasvir fillerinin kullanılışı Nogay Türkçesine göre daha fazladır. Genellikle iki fiille kurulan tasvir fiilleri; Kazak Türkçesinde üç, dört, beş hatta altı fiille kurulabilmektedir. 403

Özet (Çeviri)

ABSTRACT In this dissertation, the descriptive verbs in the written languages of Cossack and Noghay Turkish were found and comparatively studied in terms of usage and function. The descriptive verbs are formed by connecting a main verb which is in the form of a verbal adverb to an auxiliary verb. The auxiliary verb describes the case or action denoted by the preceding main verb and indicates its method of formation in various ways. In both dialects, a total of 27 descriptive verbs were found and studied. The descriptive verbs in Cossack and Noghay Turkish are formed by two verb-adverbial suffixes such as -A/-y and -(I)p. In this case, the auxiliary verbs used in the descriptive verbs formed by -A/-y suffix are as follows: Cossack Turkish: AI-, bar-, basta-, ber-, bil-, jat-, jazda-, jönel-, jür-, kel-, ket-, kör-, otır-, qoy-, sal-, şıq-, tasta-, tur-, tüs-. Noghay Turkish: Al-, bar-, ber-, bil-, bol-, kel-, ket-, qoy-, tur-, yat-, yaz-, yür-. The auxiliary verbs used in the descriptive verbs formed by -(I)p suffix are as follows: Cossack Turkish: Al-, baq-, bar-, ber-, bit-, bol-, jat-, jiber-, jür-, kel-, ket-, kör-, otır-, öt-, qoy-, sal-, şıq-, tasta-, tur-, tüs-. Noghay Turkish: Al-, bar-, basla-, bil-, bol-, kel-, ket-, kör-, oltır-, qara-, qoy-, sal-, şalıs-, şıq-, tasla-, tur-, yat-, yiber-, yöne-, yür-. The main verbs used with descriptive verbs are listed. The usage of descriptive verbs in Cossack Turkish is greater than it is in Noghay Turkish. The descriptive verbs that are usually formed by two verbs can be made by three, four, five or even six verbs in Cossack Turkish. 404

Benzer Tezler

  1. Tez No

    249500

    Türkçede soru

    The interrogative in Turkic

    HİLAL OYTUN ALTUN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Türk Dili ve EdebiyatıMarmara Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EMİNE GÜRSOY NASKALİ

  2. Tez No

    794777

    Çağdaş Kıpçak Türkçesinde dil bilgilik ses olayları

    Grammatical phonology in Contemporary Kipchak Turkish

    FERHAT BEKTAŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıMarmara Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERDAL ŞAHİN

  3. Tez No

    368064

    Tarihî Kazakçanın Latin alfabesiyle yazıldığı dönem (1929-1940) (Giriş-ses bilgisi-metinler)

    The period when Kazakh language written by the Latin alphabet (1929-1940) (Introduction-phonetics-texts)

    SOFİİA SOROKİNA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    DilbilimFatih Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET KUTALMIŞ

  4. Tez No

    714654

    Türkiye Türkçesi, Kazak Türkçesi, Kırım-Tatar Türkçesi ve Nogay Türkçesi konuşma kılavuzu

    Turkey Turkish, Kazakh Turkish, Crimea-Tatar Turkish and Nogai Turkish speaker guide

    PERVİN ÇETİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimMersin Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ALİ TAN

  5. Tez No

    620018

    Akseley Seydimbekov'un 'Alpamıs Batır' adlı eseri (İnceleme-çeviriyazı-sözlük-Kiril harfli metin)

    Akseley Seydimbekov's 'Alpamis Batir es (Review-translation-glossary-text in Lily letters)

    HÜLYA ERGEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Türk Dili ve EdebiyatıOsmaniye Korkut Ata Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET DEMİRTAŞ

Geri Dön