Roma Hukukunda alacak haczi
Credit attachment in Roman Law
- Tez No: 159656
- Danışmanlar: DOÇ.DR. NADİ GÜNAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk (Roma Özel Hukuku) Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
ÖZET Tezimizin konusunu Roma Hukukunda Alacak Haczi oluşturmaktadır. Tezin birinci bölümünde Roma Hukukunda alacak ve borç ilişkisi kavramlarının tarihî gelişimi ve alacak haklarının devredilebilirliği incelenmiştir. İkinci Bölümde bir alacağın haczedilebilmesinin temelinde yatan cebrî icranın Roma Özel Hukukundaki tarihî gelişimi incelenmiştir. Üçüncü Bölümde ise Klasik metinler ışığında Roma Hukukunda Sistem Dışı Yargılama (Cognitio Extra Ordinem) Usulünde alacak haczi kurumu ve Haciz engelleri ele alınmıştır. Dördüncü ve son bölümde ise Roma Vergi Hukukunda alacak haczi ve alacak haczinin diğer uygulama alanlarına değinilmiştir. Tezin amacı alacak haczinin Roma Hukukundaki yerine ve çağdaş hukuk düzenlerine yönelik yol göstericiliğine bu dört ana başlıkta değinmektir. Tezimizde dipnotlarda çağdaş Türk ve Alman Hukuklarında alacak haczi kurumu Roma Hukuku ile karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Romada bir alacak hakkını kendisi ile sözleşme yapılmış kişiden başkasının ileri sürebilmesi düşüncesine yönelik ilk adımı bir alacak hakkının temlik edilebileceğinin kabul edilmesi oluşturmuştur. Alacağın temliki ve haczinde en önemli dönüm noktası actio utiles adı verilen Praetor davalarının kabul edilmesi olmuştur. Actio utiles'in çeşitli uygulanma alanları bir alacağın önce temlik edilmesi sonrasında ise haciz edilebilmesi düşüncesinin oluşumunda önemli rol oynamıştır. Tezimizin ikinci bölümünde ana hatları ile Roma İcra Hukukunun tarihî gelişimi ele alınmıştır. Çünkü Roma Cebrî İcra Hukukunun tarihî gelişimi, sonraki dönemlerde alacak haczinin şeklini önemli ölçüde etkilemiştir.Roma Hukukunda icrada kullanılan ilk dava şekilleri olan legis actio per manus iniectionem ile bir kişinin vücut bütünlüğüne karşı icra yapılabiliyordu. Legis actio per pignoris capionem ise alacaklının, sıkı sıkıya belirlenmiş belirli sözler söyleyerek borcunu ödemeyen borçlunun mallarından bazılarını bizzat eline geçirmesine olanak veren bir kanunî dava şekli idi. Formula usulünde ise bir mahkeme kararının sonucunda borçlunun üçüncü kişilerdeki alacaklarının cebren elde edilmesi sırasında borçlunun tüm malvarlığına alacaklının yararına el konur (missio in bona) ve bu mallar toplu olarak satılırdı (venditio bonorum). Yine bu dönemde kendi kusuru olmaksızın borçlarını ödeyemez duruma düşmüş olan bir borçlu, kendi iradesi ile, magistra'ya yapacağı bir açıklama ile malvarlığını alacaklıya devredebiliyordu (cessio bonorum), ve nihayet ilk defa distractio bonorum ile icra, korunması gereken bazı ayrıcalıklı borçluların yararına olmak üzere, mal varlığının bir bütün olarak satılması biçiminde değil tek tek mallar ile sınırlandı. 'Sistem Dışı Yargılama' Usulü (cognitio extra ordinem) de İmparator Antoninus Pius zamanında uygulanmaya başlanan haciz rehin hakkı (pignus in causa iudicati captum) bir mal varlığı içindeki malların tek tek haczi ve bundan sonra alacakların haczinin yolunu açmıştır. Bu usulde haciz, belli bir düzen (haciz düzeni) içinde yapılmakta idi. Bu düzene göre önce taşınır mallar, daha sonra taşınmaz mallar haciz edilmeli en son sırada ise alacakların da arasında bulunduğu haklar (iura) borçlu olan bir kişinin borçlarına karşılık olarak haczedilebiliyordu. Roma Hukukunda imparator Antoninus Caracalla Döneminde (M.S.21 1-217) alacakların da bir kişinin borçları nedeni ile cebri icra sonucunda haciz edilebileceği açık olarak kabul edilmiştir. Alacak haczi bundan önce özellikle Vergi Hukukunda ve benzeri birkaç farklı alanda (indefensus-actio funeraria) kendine uygulama alanı bulmuştur.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Eksik borçlar
Natural obligations / Les obligations naturelles
AHMET GÖKHUN BUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
HukukGalatasaray ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN MURAT DEVELİOĞLU