Orta Asya ilk Müslüman Türk devleti Türk hakanlığı (Karahanlılar) kuruluş-gelişme-çöküş
In central Asia first Muslim Turkish state (Karakhanids) foundation-development-decline
- Tez No: 159990
- Danışmanlar: PROF.DR. ÖZKAN İZGİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Karahanlılar, Hakan, Buhara, Semerkand, Maveraünnehr
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 482
Özet
ÖZET HUNKAN, Ömer Soner. Orta Asyada İlk Müslüman Türk Devleti Türk Hakanlığı (Karahanlılar) Kuruluş-Gelişme-Çöküş, Doktora Tezi, Ankara, 2005. En geç 840 yılında“yabguluk”tan“hakanlık”mertebesine yükselen ve İslam kaynaklarında“Türk hakanlığı”şeklinde kaydedilen devletin tespit edilebilen ilk hakanı, İslam kaynaklarının Afrâsyâb soyundan geldiğine ittifak ettiği ve onların da kendilerini“Türk”olarak adlandırdığı Gök-Türklerin tarihî hakan sülalesi Aşina' nın bir kolundan gelen Bilge N.çor Kadir Han olmuştur. Balâsâgûn tahtındaki haklan II. Arslan Han tarafından gasp edilmiş olan Satuk b. Bazir, kendisi gibi bir sığınmacı olan ve Artuç'a yerleşmiş bulunan Sâmânî Ebû Nasr vasıtası ile Müslüman olarak, siyasî konumunu yükseltti. Amcası Oğulcak'ı bertaraf ederek, Kaşgar'ı ele geçirdi ve Buğra Han unvanı aldı (309 / 921-922). Ülkenin batısında ve doğusunda genişlemesi duran Türk hakanlığında iç siyasi çekişmeler hız kazandı. Yusuf Kadir Han'ın oğlu Arslan Han Süleyman ülkenin doğusuna hakim olarak, Doğu Türk hakanlığını, İlig Nasr' in oğlu Tamgaç Han İbrâhîm ise Mâverâünnehr'i Ali Tegin Oğullan'ndan alarak Batı Türk hakanlığını kurdu. Siyasî çöküntüye rağmen, medenî sahada büyük gelişmelerin yaşandığı bu devrede, hakanlığın aslî unsurları olan ve hala ülkede önemli bir nüfusu temsil eden atlı çoban boyların, kendilerine yabancılaşan devlet tarafından yerleşikliğe ve silah bırakmaya zorlanmaları ve ülkeden tehcir edilmeleri, Batı ve Doğu Türk hakanlığını askerî anlamda güçsüz bıraktı. Medenî sahada ulaşılan seviye ile, bir cazibe bölgesi haline gelen Batı ve Doğu Türk hakanlığı, atlı çoban boyların askerî desteğinden yoksun kalarak, dış istilalara açık hale geldi. Bu sebeple, önce Selçukluların, ardından Kara Hıtâyların ve nihayet Hârizmşâhların hakimiyetleri altına girerek, tarih sahnesinden çekildiler.
Özet (Çeviri)
VI ABSTRACT HUNKAN, Ömer Soner. In Central Asia First Muslim Turkish State Turkish Hakanid (Karakhanids) Foundation-Development-Decline, Doctorate Thesis, Ankara, 2005. The first Hakan of the Turkish Hakanid from the position of yabguluk to the hakanlık was Bilge N.çor Kadir Han (approximately the year of 840). Bilge N.çor Kadir Han was descending from the Afrasiyab dynasty which calls itself as the Turk and Afrasiyab was one of the sub-divisions of the historical hakan dynasty of Gök-Turks. Satuk b. Bazir converted to Islam with the assistance of Samani Ebu Nasr who settled down in Artuç and he obtained a higher political position by virtue of this conversion. The legal rights of Satuk b. Bazir on the throne of Balâsâgûn had already been usurped by Arslan Han II. He conquered Kaşgar after he defeated his uncle Oğulcak and he took the title of Buğra Han (309/921-922). The expansion of Turkish Hakanid in western and eastern parts of the country stoped and the internal political struggles increased. While Arslan Han Süleyman, the son of Yusuf Kadir Han, controlled the eastern part of the country and he founded the East Turkish Hakanid, Tamgaç Han Ibrahim, founded the West Turkish Hakanid as well. Although there was a political catastrophy, there were great developments about civilization during this era. The nomadic tribes were the main elements of the Hakanid and they have still had a large population but they had been forced to settlement, disarmament and deportation by the state. And these developments were resulted in the military weakness of the West and East Hakanids. While East and West Hakanids impressed the people with respect to their standards of civilization, they were very open to the external invasions because of the lack of the military support of the nomadic tribes. And they were put firstly under the controll of Seljukids, later Kara Hitays and finally Harizmşahs then they disappeared. Key Words : Karakhanids, Qarakhanids, Hakan, Buhara, Samarkand, Mavaraunnahr
Benzer Tezler
- Doğu Türkistan'da Hocalar Dönemi
Başlık çevirisi yok
KADİR TUĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ANVAR MOKEYEV
- Turkey's role in Afghanistan in the post 9/11 era
11 Eylül'den günümüze Türkiye'nin Afganistan'daki rolü
CANAN BAYRAM ÇUBUK
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. IŞIL ANIL
- Rus kaynaklarına göre ilk Müslüman Türk devleti: İtil Bulgar Devleti
Volga Bulgarian state: The first Muslim Turkish state according to Russian sources
DİNÇER KOÇ
- Malatya ve Sivas illerindeki Anadolu Selçuklu dönemi çini mozaiklerin seramik yüzeylerde yorumlanması
The interpretation of the Anatolian Seljuk period tile mosaics in the provinces of Malatya and Sivas on ceramic surfaces
SONER ŞANLI
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2022
Güzel SanatlarGazi ÜniversitesiBileşik Sanatlar Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. OLCAY BORATAV
- Karahanlı Dönemi edebî eserlerinde İslâmî unsurlar
Islamic elements in the literary works of the Karakhanid Period
NESLİHAN TOSUN