İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku açısından maden işçileri
Mine workers in respect of labour and Social Security Law
- Tez No: 160193
- Danışmanlar: PROF. DR. SARPER SÜZEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 357
Özet
ÖZET Maden işçisi, maden işletmelerinde, ağırlıklı olarak beden gücünü kullanarak 3213 sayılı Maden Kanununda tanımlanan maddelerin çıkarılması için gerekli herhangi bir aşamadaki faaliyeti kamu veya özel kesim işverenlerine serbest iradesine dayanarak iş akdiyle borçlanan kişidir. Yer altı maden işyerlerinde 18 yaşını doldurmamış genç işçilerin, her yaştaki kadınların ve özürlülerin çalıştırılamayacağı İş Kanununun 72. ve 30/7. maddeleriyle hükme bağlanmıştır. Aynı şekilde, Ağır ve Tehlikeli işler Yönetmeliğinin Ek 1 cetveline göre yer üstü maden işyerlerinde çalıştırma yaşı 18 olarak belirlenmiş ve bu yerlerde her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaklanmıştır. Madenlerin bir çoğunda gece ve gündüz veya 24 saat aralıksız olarak çalışma devam ettiğinden bu yerlerdeki iş süreleri Potalar Halinde Çalışma Yönetmeliği uyarınca düzenlenir. Bunun yanında tüm yer altı maden işyerleri ile pnömokonyoza neden olan tozların bulunduğu yer üstü madenleri En Fazla Yedibuçuk Saat Çalışma Yönetmeliğine tabi olduklarından bu yerlerde fazla çalışma ile telafi çalışması yaptı rılamaz ve denkleştirme esasına dayalı yoğunlaştırılmış iş haftası uygulanamaz. Maden işletmelerinde uygulanan toplu iş sözleşmelerinde işçilere verilecek ücretlere ilişkin gruplar yer alır ve her işçiye yaptığı sanatın dahil olduğu grup üzerinden ücret ödenir. Bunun yanında anılan sözleşmelerle yer altı maden işçilerine yer altı tazminatı, teşvik primi gibi asıl ücrete ek ödemeler yapılması öngörülmüştür. 6772 sayılı Devlet ve Ona BağlıMüesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması Hakkındaki Kanun uyarınca münhasıran yer altında çalışan maden işçilerine birer aylık istihkakları tutarında yılda en fazla beş ikramiye verilebilir. İş sağlığı ve güvenliği bakımından maden işyerleri incelendiğinde, buralarda grizu patlaması, ani grizu degajmanı, açık ve kapalı ocak yangınları, göçükler gibi kazalara ve akciğerlerde tozların birikerek fibrozise neden olmasıyla meydana gelen pnömokonyoz ve akciğer kanserlerine sık rastlandığı görülür. Maden işyerlerindeki işverenler, diğer işverenler gibi İş Kanununun 77. ve İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinin 6. maddeleri uyarınca iş sağlığı ve güvenliği açısından gerekli olan her türlü tedbiri almalıdırlar. Bunun yanında Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği, Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik önlemleri Hakkında Yönetmelik, Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği, Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik gibi maden işyerlerine ilişkin risklere karşı özel önlemleri hükme bağlayan yönetmelik hükümleri de maden işverenlerince uyulması gereken düzenlemelerdir. Bununla birlikte işverenler 4857 sayılı yasanın geçici 2. maddesiyle yürürlükten kaldırılan 1973 tarihli Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan işyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük, 1984 tarihli Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak İşçi sağlığı ve İş Güvenliği önlemlerine İlişkin Tüzük ve bu tüzüğe dayanılarak hazırlanmış 1990 tarihli Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik, 1997 tarihli Grizulu 324Ocaklarda Elektrik Enerjisi Kullanılması Hakkında Yönetmelik, 1997 tarihli Yer altı Maden İşletmelerinde Elektrikli Lokomotiflerin Kullanılması Hakkında Yönetmelik hükümlerinden de yol gösterici kurallar olarak yararlanmalıdırlar. Son olarak sosyal güvenlik hukuku açısından maden işçilerini incelediğimizde, ağır ve yıpratıcı çalışma koşulları nedeniyle bu işçilerin ayrıcalıklı hükümlerle koruma altına alındıkları görülür. Zira SSK 60/B-a ve SS60/B-D hükümleri uyarınca sırasıyla daimi ve münavebeli statüde çalışan maden işçileri için özel (hafifletilmiş) yaşlılık aylığı koşulları getirilmiştir. Bunlara ek olarak hem bu işleri özendirmek hem de zor çalışma koşullarındaki çalışma sürelerini kısaltmak amacıyla bu işçilere SSK 60/E ile itibari prim ödeme süresinden yararlanma imkanı tanınmıştır. Ancak Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu tasarısında maden işçilerine ilişkin özel emeklilik koşullarına yer verilmemiştir. Bununla birlikte tasarı, prim ödeme gün sayısının hesabında esas alınacak ve emeklilik yaş hadlerinden indirilecek fiili hizmet zammı süreleri öngörmüştür. Ancak bu sürelerden sigortalılar en fazla beş yıla kadar yararlanabileceklerdir. 325
Özet (Çeviri)
SUMMARY Mine worker is the employee who works under an employment contract for a private or state company to extract any substance described in The Mine Code No. 3213 by working predominantly with physical power. In accordance with the articles 72 and 30/4 of Turkish Labour Code, it is forbidden to employ the persons under 18, females, and handicapped at the underground mines. The persons under 18 and the females at any age also cannot be employed at the open-cast mines under The By-Law of Severe and Hazardous Work. At many mines the work is done in double or triple shifts. The miners working at those enterprises are subject to The By-Law of Shift Work. Beside that, all the underground mines, and the open-cast mines where the workers are at the risk of pneumoconiosis are subject to The By-Law of Maximum Seven and A Half Hour Working Time, and for the miners carrying out their jobs at those places overtime work, compensative work and compressed work patterns are also unlawful. In the collective labour agreements, signed by the mining companies, miners are grouped by their jobs and the wages are fixed according to these groups. In addition, some other kind of wages suggest underground work bonuses, incentive premiums and some benefits in kind are also prescribed in the collective labour contracts. The underground mine workers are entitled to five bonuses per year under The Bonuses Code No. 6772.At mines there are many risk factors, such as explosive devices, gases and dust that the miners facing with, causing work injuries and occupational diseases. Employers have to take all the precautions that are necessary for the health and safety at work. This obligation firstly derives from the labour contract and secondly the laws regulating the occupational health and safety at mines. Apart from the Labour Code the laws that the employers have to comply with can be exemplified as The By-Law of Health and Safety Conditions At Mines, The By-Law of Health and Safety Precautions At Work With Asbestosis, The By-Law of Health and Safety Signs, The By-Law of Devices for Personal Protection. The employer can also benefit from The Regulation of Occupational Safety and Health Precautions Taken At The Mine and Quarry Companies and At Tube Construction, and the by-laws that are issued in conformity with this regulation. These are The By-Law of Combating Mine Dust, The By-Law of Usage of Electricity At Mines With Methane and The By-Law of Usage of The Electrical Railway Engine At Underground Mines as guiding rules since they are not effective anymore due to the 2. temporary article of Labour Code No. 4857. In the social security law, the mine workers are protected by the privileged provisions. The Social Insurance Code includes some regulations that ease the conditions to entitle to the old age pension for the mine workers (art.60/B). There is also a provision providing assumed periods that are to be added to the paid contributions period. However at the Draft of Social Insurance and General Health Insurance Code, there are not any provisions 327for the mine workers simplifying the conditions for old age pension. On the other hand, at the draft code the assumed periods that are to be discounted from the paid contributions period and the retirement age limit are prescribed. This assumed period could be maximum five years. 328
Benzer Tezler
- Türk iş hukuku bakımından rödovans sözleşmesi
Redevence contract with regard to Turkish labour law
SALTUK BUĞRA SON
- Türk iş hukuku ve iş sağlığı ve güvenliği hukuku çerçevesinde maden işçileri
Mine workers within the framework of Turkish labor law and occupational health and safety law
İLAYDA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukSüleyman Demirel ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET FAHRETTİN ÖNDER
- İş ve sosyal güvenlik hukukunda göçmen işçiler
Migrant workers in labor and social security law
YELİZ YÜCEL
- Türk iş hukukunda uzaktan çalışma
Remote working in Turkish labor law
SENA CISTAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukMarmara ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HEDİYE ERGİN
- Kazak ve Türk İş Hukuku çerçevesinde tele çalışmanın düzenlenmesi
The regulation of telework in the context of Kazakh and Turkish Labor Law
ARAİLYM MYLTYKBAYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
HukukDokuz Eylül ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEZGİ ÖKTEM SONGU