Türkiye'de uygulanmakta olan ihracat teşvikleri ve Doğu Karadeniz bölgesindeki ihracatçı işletmelerin yararlanma düzeylerinin ölçülmesi
Export incentives granted in Turkey and analysis of usage level in the Eastern Black Sea region by the exporter companies
- Tez No: 160582
- Danışmanlar: PROF.DR. KAMİL YAZICI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 192
Özet
02. Özet Çalışmanın amacı, Türkiye'de uygulanan ihracat teşvikleri ile Doğu Karadeniz Bölgesinde faaliyet gösteren ihracatçı işletmelerin ihracat teşviklerini hangi düzeyde kullandığını tespit etmek ve işletmelerin organizasyon ve yönetim özellikleriyle olan ilişkisini ortaya koyabilmektir. 1995 yılma kadar ana temasım doğrudan parasal ödemelerin, istisnaların ve düşük faizli kredilerin oluşturduğu ihracatı teşvik tedbirleri uygulanmıştır. Türkiye'nin 1994 yılında DTÖ'ne üye olması ve 1996 yılında Türkiye ile AB arasında Gümrük Birliği 'nin tesis edilmesiyle birlikte doğrudan parasal teşvikler yürürlükten kaldırılmış ve uluslararası taahhütlere ters düşmeyecek ihracata yönelik devlet yardımları yürürlüğe girmiştir. Günümüzde Türkiye'de uygulanmakta olan ihracat teşvikleri; devlet yardımları ve Türk Eximbank tarafından sağlanan kredi, sigorta ve garanti programlan ile, dahilde ve hariçte işleme rejimleri, ihracat-ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerde vergi, resim ve harç istisnası ve ihracatta KDV istisnasıdır. Doğu Karadeniz Bölgesindeki ihracatçı işletmelerin ihracat teşviklerinden yararlanma düzeylerinin ölçülmesi amacına yönelik olarak, söz konusu bölgede (Trabzon, Rize, Artvin, Gümüşhane, Bayburt, Giresun ve Ordu) 2003 yılında ihracat yapan işletmeler ana kütle olarak seçilmiş ve örnek büyüklüğü 140 işletme olarak belirlenmiştir. Belirlenen örneğe verileri toplamak amacıyla anket uygulanmış ve anket sonuçlan x2 (ki-kare) bağımsızlık testine göre değerlendirilmiştir. Bu çalışma sonucunda, Doğu Karadeniz Bölgesinde faaliyet gösteren ihracatçı veya ihracatçı/imalatçı işletmelerin, Türkiye'de uygulanan ihracat teşviklerinden yalnızca tarımsal ürünlerde ihracat iadeleri, Türk Eximbank uygulamaları, dahilde ve hariçte işleme rejimleri ve vergi resim harç istisnasını kullandıkları tespit edilmiştir. Çalışma konusu işletmelerin organizasyon özelikleri (personel sayısı, ciro büyüklüğü, faaliyet alam (ihracatçı veya imalatçı/ihracatçı olup olmaması), sektör, ihracat yapılan ülke sayısı) ile ihracat teşviklerinden yararlanma durumu ve yönetim özellikleri (ihracat tecrübesi, yabancı DCdil düzeyi) ile ihracat teşviklerinden yararlanma durumu arasında ilişki olduğu belirlenmiştir. İhracat teşviklerinden yararlanan işletmelerin organizasyon özellikleri (personel sayısı, hukuki şekli, faaliyet alam, sektör) ile yeterlilik algılamaları ve yönetim özellikleri (eğitim düzeyi) ile yeterlilik algılamaları arasında ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, ihracat teşviklerinden yararlanmayan işletmelerin organizasyon özelikleri (personel sayısı, sektör, pazar araştırması durumu) ile ihracat teşviklerinden haberdarlığı ve yönetim özellikleri (yönetim tecrübesi, yabancı dil düzeyi) ile ihracat teşviklerinden haberdarlığı arasında ilişki olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
03. Summary The purpose of this study is to determine the export subsidies applied in Turkey, and discover the relationship between the extent to which export subsidies are made use of by the exporter companies in the Eastern Blacksea Region and the organization and administration properties of these companies. Until 1995, the export subsidies simply have been applied as direct monetary payments, exceptions and credit with low interest rates. After the membership of Turkey to the WTO (World Trade Organization) in 1994 and agreement to the European custom union in 1996, direct monetary payments have been stopped and other government subsidies encouraged by international contracts have been put into practice. Current export subsidies applied in Turkey are basically government supports, credit, insurance and warranty programs by Turk Eximbank, internal and external treatment regimes, and tax, fee and value added tax exceptions in exports, sales and deliveries counted as exports, and activities and services that provide foreign currency. In order to determine how much the export subsidies are being utilized by the exporter firms in the Eastern Blacksea Region a case study covering 140 companies is being applied to be the companies that have exportation activities in 2003 in the region (Trabzon, Rize, Artvin, Gümüşhane, Bayburt, Giresun and Ordu). A questionnaire has been applied to the companies, and results have been evaluated according to the x2 (chi square) test for independence. This study shows that the exporter or exporter/manufacturer firms in the Eastern Blacksea Region only prefer to utilize Turk Eximbank programs, inward and outward processing regimes, and tax and fee exceptions for agricultural products. A correlation was observed between the organizational properties (number of personnel, endorsement size, activity domain -exporter or exporter/manufacturer-, sector of activity, and number of countries) and the level of usage of export subsidies of the companies in the studied case. XIThere is a correlation between the organizational properties (number of personnel, legal state, activity domain, and sector of activity) of the exporter firms that make use of the subsidies and perception of sufficiency, administration characteristics (level of education) and perception of sufficiency. Moreover, a correlation was determined between the organizational properties (number of personnel, sector of activity, and state of market research) of the companies that do not make use of subsidies and their awareness of export subsidies, their administration characteristics (management experience, level of foreign language) and their awareness of export subsidies. XII
Benzer Tezler
- Türkiye'deki teşvikli yatırımların teşvik bölgelerine dağılımı ile bölgelerin karakteristikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Analyzing the relationship between the distribution of incentive investments in Turkey by incentive zones and regional characteristics
GAMZE MESTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİYE AHU AKGÜN