Etkin bir tedarikçi değerlendirme ve seçme süreci için uzman sistem yaklaşımı
An expert system approach for effective supplier evaluation and selection process
- Tez No: 166622
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. FERHAN ÇEBİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
ETKİN BİR TEDARİKÇİ DEĞERLENDİRME VE SEÇME SURECİ İÇİN UZMAN SİSTEM YAKLAŞIMI ÖZET Günümüzde işletmelerin tedarik zinciri yönetimi kapsamında işbirlikçi bir alıcı- tedarikçi ilişkisine doğru yönelmeleri tedarikçi değerlendirme ve seçimi kararının önemini artırmıştır. Tedarikçi değerlendirme ve seçimi kararının birçok değişken, nicel ve nitel ölçüt içermesi, yöneticilerin tecrübelerini, sezgisel yaklaşımlarım ve sorgulama yeteneklerini gerektirmesi, süreci çok boyutlu karmaşık bir yapıya dönüştürmektedir. Son yıllarda bu karar sürecinin iyileştirilebilmesi için insan uzmanın problem çözme sürecini taklit edebilen uzman sistemlerin geliştirilmesi önem kazanmıştır. Bu çalışmada, birçok ölçütün etkili olduğu tedarikçi değerlendirme ve seçimi kararı için bir uzman karar destek sistemi geliştirilmesi amaçlanmıştır. Geliştirilen sistem TEDSUS (TEdarikçi Değerlendirme ve Seçimi Uzman Sistemi) olarak adlandırılmıştır. TEDSUS, literatür araştırması ve Türkiye'de elektronik sanayinde faaliyet göstermekte olan büyük ölçekli bir kuruluşun tedarikçi değerlendirme ve seçim süreçleri dikkate alınarak geliştirilmiştir. Geliştirme süreci; proje başlangıcı, sistem analizi ve tasarımı, basit modelin kurulması, sistemin geliştirilmesi ve sistemin onaylanması olarak adlandırılan beş evreden oluşmaktadır. Geliştirme ortamı olarak Visual Basic programı, donanım ortamı olarak kişisel bilgisayar kullanılmıştır. TEDSUS yirmibir tedarikçi değerlendirme kriteri, dört tedarikçi seçim kriteri içermektedir. Değerlendirme ve seçim kriterlerine ait ağırlıkların belirlenmesinde TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) algoritması kullanılmıştır. Algoritmanın kullanılabilmesi için kriterlerin ikili karşılaştırılması gerekmektedir. Firmaların seçim sürecinde kalite, ödeme koşulu, termin süresi gibi kriterlere verecekleri önem anlık ihtiyaçlara göre değişiklik göstermektedir. Kimi zaman temin edilecek ürünün kalitesi çok önemli olurken, kimi zamanda ürünü en kısa sürede teslim edebilecek tedarikçiler tercih edilebilir. Bu sebeple firmaların anlık ihtiyaçlarının gerektirdiği ağırlıkların en doğru şekilde sisteme aktarılabilmesi için seçim kriterlerinin karşılaştırılması kullanıcılar tarafından yapılmaktadır. Tedarikçi değerlendirme kriterlerinin ikili karşılaştırılması ise uygulamanın yapılacağı işletmedeki satınalma ve ürün yönetimi çalışanlarına yapılan anket çalışması sonucu belirlenmiştir. TEDSUS, firmanın çalışabileceği tedarikçileri önceden belirlenen kriterler ve ağırlıklara göre yedi-ölçekli değerlendirme ve puanlandırma usulü ile sınıflayarak, firma için önem dereceleri zamana göre değişen 'tedarikçi sınıfı', ' ürün-hizmet kalite seviyesi', 'ödeme koşullan' ve 'termin süresi' gibi kriterlere göre bu sınıflar içinden uygun tedarikçi seçeneğini sunan bir uzman karar destek sistemidir. ıxUygulamanın yapıldığı işletmedeki yetkililer TEDSUS'u doğru ve güvenilir bulmuş, orta ve küçük ölçekli firmaların ihtiyaç ve politikalarına göre düzenlenerek bu tip firmalarda kullanılabileceğini belirtmişlerdir. Bu çalışmada önerilen uzman sistem yaklaşımıyla, sistemi kullanmayı amaçlayan orta ve küçük ölçekli sanayi işletmeleri için tedarikçi seçme ve değerlendirmede kullanabileceği temel bir araç oluşturulmaya çalışılmaktadır. Çalışmadan elde edilen sonuçlar, sistemi kullanmayı amaçlayan işletmelerin strateji ve politikalarını da dikkate alarak sistemin güncelleştirilebileceği ve işletme karar vericileri tarafından bir karar destek sistemi olarak kullanılabileceğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
AN EXPERT SYSTEM APPROACH FOR EFFECTIVE SUPPLIER EVALUATION AND SELECTION PROCESS SUMMARY The importance of the supplier evaluation and selection decision is increasing with the collaborative buyer-supplier relationships in the scope of supply chain management. Supplier evaluation and selection process is a multi-dimensional decision wich contains various variables, quantitative and qualitative criteria, experiences and perceptions of the managers. Development of expert systems, which simulate the problem solving process of an human being and improve the decision process, has gained importance in the past years. The aim of this study is to develop an expert system for supplier evaluation and selection process. The system is called as TEDSUS. TEDSUS was developed by means of the literature research and a supplier evaluation and selection system of a large-scaled Turkish company operated in the electronic industry. Development process contains five stages which are project beginning, system analysis and design, development of the prototype, system improvement and system approval. Visual Basic computer program was selected as development toll and a personel computer as develpoment equipment. TEDSUS contains twenty-one evaluation and four selection variables. TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) algorithm was used to determine the weights of the variables. Bilateral comparison of the variables is required to use the TOPSIS algorithm to determine the weights. The importance of the variables like quality, payment condition, lead time in the selection process is changing with different requirements and time. While quality is the first preference for a purchase, lead time may have the priority for another purchase. So; the comparison of the selection criteria is made by users to determine the best suitable weight for instant requirements. On the other hand; the weights of the supplier evaluation criteria are determined with the questionary form applied to the purchasing and product management staffs of the company where the application of the system was done. TEDSUS is a decision support expert system which classifies the suppliers according to the preset variables and weights by using seven-scaled evaluation and scoring methods, and selects the best suitable suppliers according to the 'supplier class', 'product-service quality expectation', 'payment condition', and 'lead time' variables which have instant importance. Purchasing and product management engineers of the application company has pointed out that TEDSUS is a reliable and accurate system which can be used by small and medium scaled companies after some improvements according to their requirements and strategies. The results of the system application point out that TEDSUS may be used as a decision support system after required special improvements of companies. XI
Benzer Tezler
- Selection of green suppliers for trigeneration systems using multi-criteria decision-making methods: A case study
Çok kriterli karar verme yöntemlerini kullanarak trijenerasyon sistemleri için yeşil tedarikçi seçimi: Vaka çalışması
ALPEREN YAYLA
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Enerjiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL POLAT TATAR
- L'application des méthodes de prise de décision multicritére au probléme de sélection de fournisseur
Çok kriterli karar alma yöntemlerinin tedarikçi seçimi problemine uygulanması
EDA ERSEK UYANIK
Yüksek Lisans
Fransızca
2005
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGalatasaray ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ETHEM TOLGA
- Veri zarflama yöntemi ile tedarikçi seçimi: Otomotiv sektöründe bir uygulama
Supplier selection with data envelopment analysis: An application in automotive industry
DİDEM ÇOLAKEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. DEMET BAYRAKTAR
- Yapay sinir ağları yaklaşımı ile tedarikçi portföy analizi
Supplier portfolio analysis with artificial neural networks approach
ZEYNEP KORKMAZ
- Tedarik zincirinde sipariş performansının istatistiksel analizi
Statical analys to supply chain management
HAKAN EGE
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiSakarya ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. BAYRAM TOPAL