Türkçe - Türkmence bilgisayarlı çeviri sistemi
A Turkish - Turkmen machine translation system
- Tez No: 182996
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. CEMAL KÖSE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol, Computer Engineering and Computer Science and Control
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 66
Özet
Bu yüksek lisans tez çalışmasında, yapıları birbirine yakın olan Türkiye Türkçe'si ileTürkmenistan Türkmence'si arasında, bilgisayarlı çeviri sistemini geliştirilmiştir. Geliştirilen busistem Türkçe ve Türkmence konuşan insanların birbirleri ile Internet aracılığıyla iletişimkurabilmeleri olanağını da sunmaktadır. Türkçe ve Türkmence ortak kökenli, yani aynı dil ailesineaittir. Türkiye Türkçe'si ile Türkmenistan Türkmence'si ortak kökenli diller olmalarına rağmen,morfolojik olarak bazı farklılıkları vardır. Türk dilleri dilbilgisel düzenlerine göre bitişimli(eklemli) dil grubuna girdiğinden, bir ad yada eylem kökünden, değişik yapım ekleriyle çeşitlikavramları karşılayan yeni sözcükler türetilebilir. Ayrıca, çekim ekleri bir ad veya eylem köküneeklenerek de kelimenin farklı durumlarını belirten yeni sözcüklerde türetilebilir. Yakın dillerarasında çeviri sistemi geliştirmek, birbirine yakın olmayan dillere nazaran kolaydır. Yapısalolarak birbirine yakın diller için geliştirilen çeviri sistemleri, çoğu zaman anlamsal ve sözdizimianalizi yapmadan, bazı çeviri kuralları ve morfolojik analiz yöntemleri kullanarak yeterli düzeydeçeviri yapabilmektedir. Böylece, yakın diller arasında çeviri sistemlerini geliştirmek için daha azçaba göstermek yeterli olacaktır.Geliştirilen sistem ilk olarak Türkçe veya Türkmence cümleyi alır ve bütün kelimelerimorfolojik olarak ayrıştırır. Böylece kelimeler morfolojik olarak eklere ve köklere ayrılmış olur.Köklere ve eklere göre, hedef dildeki sözlükten uygun kök ve ekler seçilerek kelime kelime çevirigerçekleştirilir. Son olarak, hedef dile çevrilen kökleri ve ekleri birleştirerek süreç tamamlanır.çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
This paper describes the details of a machine translation system for Turkish-Turkmenchat. The machine translation system is developed to provide a web based chat medium forTurkish and Turkmen speaking people. Turkish and Turkmen languages are closely related butthey have rather complex morphotactics. Machine translation between closely related languages iseasier than translation between languages that are not closely related. Thus, less effort needed todevelop a translation system between closely related languages because many parts of relatedlanguages such as grammars and vocabularies are common. Hence, syntactic and semanticanalysis may not be necessary since the translation system makes morphological analysis most ofthe time. So, simple translation rules and context dependent bilingual dictionaries may besufficient for the translation. Turkish and Turkmen are agglutinative languages with respect toword structures formed by productive affixations of derivational and inflectional suffixes to rootwords. Therefore, different words can be constructed from roots and morphemes to describeobjects and concepts. Basically, the translation system takes a Turkish or Turkmen sentence andanalyses all the words morphologically. Then, it translates the root words and morphemes, andfinally generates the Turkish or Turkmen sentence morphologically. Most of the time the inputsentence is translated to at least one or more true output sentence. Finally, a context dependentdecision mechanism is employed to determine the true output sentences.
Benzer Tezler
- Akraba ve bitişken diller arasında bilgisayarlı çeviri için karma bir model
A hybrid model for machine translation between agglutinative and related languages
AHMET CÜNEYD TANTUĞ
Doktora
Türkçe
2007
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. EŞREF ADALI
- Turkish and Turkmen morphological analyzer and machine translation program
Türkçe ve Türkmence biçimbirimsel çözümleme ve makine çeviri programı
MAXİM SHYLOV
Yüksek Lisans
İngilizce
2008
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolFatih ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Bölümü
YRD. DOÇ. DR. ATAKAN KURT
- Dijital medyanın çeviri eğitimindeki yeri ve dijital medya edinci önerisi
Digital media in translation education and the digital media competence proposal
BURCU TÜRKMEN
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞABAN KÖKTÜRK
- Sakarya ili ağızları
Dialects of the district of Sakarya
MUHARREM ÖÇALAN
Doktora
Türkçe
2004
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVZAT ÖZKAN
- Bilgisayarlı tomografi görüntülerinden travmatik olmayan omurga çökme kırıklarının tespiti için hibrit bir makine öğrenme yönteminin geliştirilmesi
Development of a hybrid machine learning method for the detection of non-traumatic spine compression fractures from computed tomography (CT) image
MURAT TÜRKMEN
Doktora
Türkçe
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP ORMAN