Geri Dön

Türkçe anatomi terimlerinin etimolojik ve semantik açıdan incelenmesi

Etymological and semantic analysis of turkish anatomical terms

  1. Tez No: 193184
  2. Yazar: SELMAN ÇIKMAZ
  3. Danışmanlar: PROF.DR. RECEP MESUT
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Morfoloji, Linguistics, Morphology
  6. Anahtar Kelimeler: Anatomi, etimoloji, semantik, Türkçe terim, Anatomy, etymology, semantic, Turkish term
  7. Yıl: 2006
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Trakya Üniversitesi
  10. Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Anatomi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 102

Özet

ÖZETTÜRKÇE ANATOMİ TERİMLERİNİNETİMOLOJİK VE SEMANTİK AÇIDAN İNCELENMESİBiz bu çalışmamızda materyal olarak, Cumhuriyet sonrası yayınlanmışanatomi ve tıpla ilgili 19 sözlüğü seçtik. Bu eserlerde, Terminologia Anatomica'daverilmiş ve listelediğimiz 1658 Latince terime karşılık önerilmiş Türkçe sözcükleribelirledik. Ortaya çıkan Türkçe karşılıkları Türk Dil Kurumu'nun sözlüğünden tarayıp,etimolojik ve semantik açıdan analizini yaptık.Yaptığımız inceleme neticesinde 1658 adet Latince anatomi teriminin%16.7'sine öz Türkçe karşılık üretilemediğini, bunun da %82.9'la sıfat niteliğindekisözcüklerde olduğunu tespit ettik. Öz Türkçe karşılık olarak önerilmiş sözcüklerdetüretme yöntemi olarak: %59.8'inde tercüme, %35.6'sında benzetme, %4.6'sında isehalk dilinden bir kelimenin kullanıldığını gördük. Terim türetmede kullanılan yapımeklerinden isimlerde ?-cık?, ?-ma?, ?-lık? ve ?-ıcı?; sıfatlarda ise ?-sal?, ?-ıl?, ?-lı? ve ?-sı?en sık tercih edilmişti. Ayrıca önerilmiş karşılıklar içerisinde, farklı Latince terimlerinaynı Türkçe sözcükle karşılandığını fark ettik. Yaptığımız etimolojik tarama sonrası,Türkçe olarak önerilmiş bir çok sözcüğün aslında yabancı kökenli olduğunu belirledik.Tarihi geçmişimizle doğru orantılı olarak Arapça, Farsça ve Fransızca terimler en sıkkarşılaştıklarımızdı.Sonuç olarak, son 60 yıllık dönemde yayınlanan sözlüklerdeki anatomiterimlerimizi etimolojik ve semantik yönden inceleyerek, mevcut durumundeğerlendirmesini yaptık. Böylelikle Türkçe anatomi terimleri türetme konusundaçalışacaklara hem yardımcı, hem de yol gösterici olmayı amaçladık.

Özet (Çeviri)

SUMMARYETYMOLOGICAL AND SEMANTICANALYSIS OF TURKISH ANATOMICAL TERMSWe have chosen 19 dictionaries about anatomy and medicine which werepublished after the establishment of republic. In these Works, we have determinedthe Turkish words those suggested as an equivalentto the 1658 Latin terms which wehave listed and were given in Terminologia Anatomica. We have analyzed theTurkish equivalents in etymological and semantic point of view by searching Türk DilKurum?s dictionary.As a result of our study we found that no Turkish equivalents were created for16.7% of 1658 Latin anatomical terms and 82.9% of these terms were adjectives. Wehave seen that in 59.8% translation, in 35.6% simile and in 4.6% public words wereused as a derivation method for Turkish equivalents. In nouns ?-cık?, ?-ma?, ?-lık?, ?-ıcı? and in adjectives ?-sal?, ?-ıl?, ?-lı?, ?-sı? were the mostly preferred derivationalsuffixes for creating terms. Besides, we have realized that different Latin terms werethe equivalent for the same Turkish word, in these suggested equivalents. After theetymological search we have made, we determined that most of the words whichsuggested as Turkish were originally foreign. Arabic, Persian and French terms werethe most seen as its considered with our historical past.As a result, we have evaluated the present situation in etymological andsemantic point of view by analyzing the anatomical terms in dictionaries that havepublished in recent 60 years. In this manner, we intented to help and guide to whomthat would work on derivation of Turkish anatomical terms.

Benzer Tezler

  1. Terminologia anatomica ve terminologia neuroanatomica'da nervı craniales başlığı altında yer alan eponimlerin web of science'ta indekslenen yayınlarda kullanımlarının incelenmesi

    Investigation of the use of eponyms in terminologia anatomica and terminologia neuroanatomica under the heading nervi craniales in publications indexed on the web of science

    VATFA BÜŞRA EMEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    AnatomiGaziantep Üniversitesi

    Anatomi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA ORHAN

  2. Halk oyunları notasyon sistemi denemesi - hareket portesi

    A notation system experiment of folk dances: Movement staff

    SONAY ÖDEMİŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Bale ve Dansİstanbul Teknik Üniversitesi

    Türk Müziği Ana Sanat Dalı

    PROF. NİHAL ÖTKEN

  3. Dominant elde sese bağlı reaksiyon zamanının kadın-erkek arası karşılaştırılması, iş sağlığı ve güvenliği açısından değerlendirilmesi

    Asssesment of the reaction time of the dominant hand to the sound is compared between man and woman, from occupational health and safety perspective

    ALPER YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    MorfolojiAbant İzzet Baysal Üniversitesi

    Anatomi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YASİN ARİFOĞLU

  4. Mü'min Bin Mukbil Sinobî/ Miftâhu'n-Nûr Hazâ'inü's-Sürûr

    Mü'min Bin Mukbil Sinobi/ Miftahu'n-Nur Haza'inü's-Sürur

    NURCAN CİNAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İBRAHİM DELİCE

  5. Grafik tasarım ögesi olarak tipografi

    Başlık çevirisi yok

    SEVİM SELAMET

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1995

    Güzel SanatlarAnadolu Üniversitesi

    Y.DOÇ.DR. FİKRET UÇAR