Sarıçamda değişik silvikültürel müdahalelerin odunun teknolojik özellikleri üzerine etkisi
The effect of different silvicultural treatments on some technological properties of scoth pine (Pinus sylvestris L.) wood in Turkey
- Tez No: 198454
- Danışmanlar: PROF. DR. NUSRET AS
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ormancılık ve Orman Mühendisliği, Forestry and Forest Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Orman Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 278
Özet
ÖZETSARIÇAMDA DEĞİŞİK SİLVİKÜLTÜREL MÜDAHALELERİN ODUNUNTEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİSİBu tez çalışmasında farklı şiddetlerde uygulanmış aralama kesimlerinin sarıçamodununun bazı anatomik, fiziksel ve mekanik özelliklerinde meydana getirdiğideğişimler incelemiştir.Deneme alanları, Batı Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsünün Bolu-Aladağdabulunan Şerif Yüksel Araştırma Ormanında seçilmiştir. Burada, 1964 yılında birineılımlı ve diğerine ise şiddetli olmak üzere iki farklı derecede aralama kesimi uygulanmışiki deneme alanı ve herhangi bir müdahalenin söz konusu olmadığı bir kontrol denemealanı belirlenmiş ve her bir deneme alanından meşcereyi temsil eden 6 adet ağaçalınmıştır. Deneme alanları belirlenirken ağaç yaşları ve yetişme ortamı ile ilgilifaktörlerin mümkün olduğunca aynı olması sağlanmıştır.Anatomik özellikler, literatürde belirtilen yöntemlere göre hazırlanan preperatlardandeğişik niteliklerdeki mikroskoplar yardımıyla incelenmiş, fiziksel ve mekaniközelliklerin tespitinde ise ilgili Türk Standartlarında belirtilen yöntemler kullanılmıştır.Anatomik özellikler, aralama kesimlerinin uygulandığı alanlardan alınan ağaçlarda,aralama kesimlerinin uygulandığı 1964 yılından hemen öncesindeki ve sonrasındaki üçyıllık halkada, aralama kesimi uygulanmayan kontrol ağaçlarında ise yine 1964 yılındanhemen önceki ve hemen sonraki üç yıllık halkada ölçülmüştür. Fiziksel ve mekaniközellikler ise, yine aralama kesimlerinin uygulandığı 1964 yılı esas alınarak geriyedoğru 12 yıllık halka ve ileriye doğru 12 yıllık halkanın oluşturduğu odun kısımlarındanalınan örnekler üzerinde tespit edilmiştir. Yapılan ön incelemelerde aralamakesimlerinin etkisinin 12 yıl devam ettiği tespit edildiği için, 12 yıllık bir periyot esasalınmıştır.Ölçüm ve deneylerden elde edilen sonuçlar, hem her bir deneme alanı için aralamakesimlerinin uygulandığı yılın öncesindeki ve sonrasındaki 12 yıllık periyot arasında,hem de aynı periyot için deneme alanları arasında, ilgili istatistik yöntemler kullanılarakanaliz edilmiş ve aralama kesimlerinin ve uygulama şiddetinin incelenen özelliklerde birdeğişim meydana getirip getirmediği ortaya konulmaya çalışılmıştır.Elde edilen sonuçlara göre, aralama kesimleri ve uygulama şiddeti yıllık halka genişliğive dolayısıyla radyal yönde çap artımı üzerine önemli ve pozitif bir etkiye sahiptir.Ilımlı aralama kesimleri yıllık halka genişliğini müdahale öncesine oranla %45, şiddetliaralama kesimleri ise %135 artırmaktadır. Bu oranlar müdahaleden sonraki ilk dörtyıllık halkada çok daha fazla bulunmaktadır. Yıllık halka içerisindeki yaz odunu katılımoranı ise ılımlı aralama ile 12 yıllık periyotta müdahale öncesine nazaran %18 oranındaxviartmıştır. Şiddetli aralama işlemi 12 yıllık periyot ortalaması esas alındığında yaz odunukatılım oranını etkilememiş, ancak müdahaleden hemen sonraki 4 yıllık halka esasalındığında öncesine nazaran yaklaşık %20 oranında azalmasına neden olmuştur.Traheid çeper kalınlıkları aralama kesimlerinden etkilenmemiştir. Traheid lümengenişlikleri teğet yönde yine aralama kesimlerinden etkilenmemiş, ancak radyal yöndekilümen genişlikleri aralama kesimlerinden sonra artmıştır. Bu artış müdahale öncesinenazaran ılımlı aralama ile ilkbahar odununda %5, yaz odununda %14, şiddetli aralamaile ise ilkbahar odununda %16, yaz odununda %24 oranlarında gerçekleşmiştir. Traheidçapları da teğet yönde aralama kesimlerinden etkilenmemiş, radyal yönde ise lümengenişliklerindeki artışa bağlı olarak aralama kesimleri ile artış göstermiştir. Aralamakesimleri milimetrekaredeki traheid sayılarında da küçük ama anlamlı derecede birazalmaya neden olmuştur. Bu azalma şiddetli aralama ile nispeten daha fazlagerçekleşmiştir.Özışını yükseklikleri ve özışını genişlikleri üzerine aralama kesimlerinin anlamlı biretkisi bulunamamıştır. Aynı şekilde milimetredeki özışını sayıları da aralamakesimlerinden etkilenmemiştir.Lif boyları ılımlı aralama kesimlerinden etkilenmemiş, şiddetli aralama kesimleri isemüdahale öncesine nazaran ilkbahar odununda %3, yaz odununda %4 oranında dahakısa liflerin oluşmasına sebep olmuştur.Araştırma sonuçlarına göre kenarlı geçit çapları ve bunların milimetrekaredeki sayılarıüzerine aralama kesimlerinin bir etkisi bulunamamıştır. Aynı şekilde reçine kanalı teğetçapları da aralama kesimleri ile bir değişim göstermemiştir.Yoğunluk değeri 12 yıllık periyot ortalaması alındığında ılımlı aralama kesimleri ilemüdahale öncesine göre %3 oranında bir artış göstermiş, şiddetli aralama kesimleri iseyoğunluk değerinde bir değişime sebep olmamıştır. Ancak şiddetli aralama kesimlerininmüdahaleden sonraki ilk yıllarda yoğunluk değerini bir miktar azalttığı anlaşılmıştır.Aralama kesimlerinin daralma değerleri üzerine önemli bir etkisi gözlemlenmemiştir.Mekanik özelliklerden basınç direnci, ılımlı aralama kesimleri ile öncesine nazaranyaklaşık %3 oranında artmış, şiddetli aralama kesimleri ile ise %3 oranında azalmıştır.12 yıllık periyot ortalamaları dikkate alındığında liflere dik çekme direnci, eğilmedirenci, eğilmede elastikiyet modülü ve odun sertliği üzerine aralama kesimlerinin biretkisi bulunamamış, ancak şiddetli aralama kesimlerinin çok geniş yıllık halkalarda budirençleri azalttığı anlaşılmıştır. Dinamik eğilme direnci ise ılımlı aralama kesimleri ileöncesine nazaran %11 oranında artış göstermiş, şiddetli aralama kesimlerinden iseanlamlı olarak etkilenmemiştir. Ancak şiddetli aralama kesimlerinin çok geniş yıllıkhalkalarda bu direnci azalttığı görülmüştür.Literatürde bu konu ile ilgili yapılan araştırmalarda çelişkili sonuçlar bulunmaklabirlikte, bir çok araştırmanın sonuçları, bu çalışmada elde edilen sonuçları desteklerniteliktedir.xvii
Özet (Çeviri)
SUMMARYTHE EFFECT OF DIFFERENT SILVICULTURAL TREATMENTS ON SOMETECHNOLOGICAL PROPERTIES OF SCOTH PINE (Pinus sylvestris L.)WOOD IN TURKEYIn this research, the effect of different thinning practices on some anatomical, physicaland mechanical properties of Turkish scoth pine (Pinus sylvestris L.) wood wasexamined.Two natural scoth pine stands on which two levels of thinning (moderate and heavy)applied and a control stand (unthinned) were selected from Şerif Yüksel ResearchForest near Bolu. Thinning treatments were applied at selected stands in 1964. Fromevery stand, six sample trees as possible as the same ages, free from disease, taper,crook or sweep were felled. The ages of the trees felled varied between 87 and 133years. From each tree after being felled, discs in 100-150 mm thickness were cut from0.30, 1.30, and 2.30 m heights and a log in 1.5-2 m length was taken from 2-4 m heightof the stem.Samples for anatomical investigations were prepared according to the proceduresexplained in literature. The samples including first three annual rings inner and outer ofthinning year (1964) were taken from discs of 2.3 m height in every stem. Physical andmechanical properties were determined according to the methods explained in Turkishstandards. Since the thinning was effective throughout 12 years, the samples wereprepared from wood parts including 12 annual rings before and after thinning year(1964).The results obtained from measurements and tests, both between periods of 12 yearsbefore and after thinning year for each plots and among plots for the same periods werecompared statistically whether thinning practices affect on the properties examined ornot.The analyses show that the thinning practices have significant and a positive influenceson the width of annual rings and radial increament. When compared with the resultsobtained before thinning, annual rings width were increased 45% at the site thinnedmoderately and 135% at the site thinned heavely after thinning for the 12-year-period.The increament ratio of annual rings? width was much more in first four annual ringsafter thinning. At the same periods, altough the latewood percentage was increased 18%after thinning at the site thinned moderately, there were no significant changes betweenbefore and after thinning year at the site thinned heavily. But, for the site thinnedheavely, when the first four annual rings before and after thinning year were taken intoxviiiconsideration, the latewood percentage was decreased about 20% after thinning becauseof the widest annual rings were observed here.There was no significant effect of the thinning practices on wall thickness of tracheidsin earlywood and latewood. Altough the thinning practices had no significant influenceon the width of lumens in tangential direction, in radial direction, the width of lumenswere affected by thinning treatments significantly. The thinning treatments wereinduced to increase in lumens width in radial direction and this was much more in thesite thinned heavily than that thinned moderately. The diameters of tracheids alsoincreased by thinning treatments significantly with related to increasing lumen width.The thinning practices caused to a little but significant decrease in amount of tracheidsin per square of milimeter.The decrease in amount of tracheids was more evident in sitethinned heavily than thinned moderately.The width and heigth of rays were not significantly affected by the thinning practices.Also, there were no significant differences in amount of rays in per milimeter betweenbefore and after thinning year.Altough the tracheid lengths did not show any significant changes after a moderatethinning, the heavy thinning caused shorter tracheid cells to be produced in earlywoodand latewood. After thinning, the tracheid lengths were shorter 3% and 4% inearlywood and latewood respectively than before thinning.The analyses indicated that, no differences was occured in the diameter of border pitsand their amount in per square milimeter by the thinning treatments. And also, diameterof the resins in tangential direction did not show any significant changes after thinning.Regarding the average of 12-year-period, the density of wood showed a significantaugmentation 3% after moderate thinning, altough there were no significant differencesafter heavy thinning. However, there were evidences that the heavy thinning wasdecreased the density in first few annual rings produced after thinning. It was notestablished a relationship between the shrinkage and the thinning treatments.When compared to the results obtained before thinning, the compression strength wasincreased 3% after a moderate thinning and decreased 3% after a heavy thinning. Whilethe average values of 12-year-period were taken in to consideration, it was found thatthe tension strength perpendicullar to grain, the bending strength, the modulus ofelasticity in bending, and the hardness were not significantly affected after thinningpractices. However, it was observed that a decsense tendancy had occured in the widestannual rings that were 3-4 mm width produced by the heavy thinning. Regarding theaverage of 12-year-period, the impact bending strength was increased 11% aftermoderate thinning but it was not influenced by heavy thinning. Nevertheless, the impactbending strength was also decreased in widest annual rings that were 3-4 mm widthproduced by the heavy thinning.Altough the previous studies have incompatible results about this subject, most of themwere corroborated to the results obtained from this research.xix
Benzer Tezler
- Başkomutan Tarihi Milli Parkı'nda uygulanan ve potansiyel silvikültürel müdahalelerin irdelenmesi
Investigation of present and potential silvicultural practices in Baskomutan Historical National Park
VOLKAN TANİŞMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Ormancılık ve Orman MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEBİ BİLİR
- Kızılcahamam-Çamkoru araştırma ormanındaki sarıçam (Pinus sylvestris L.) meşcerelerinde istikbal ağacı seçimi
The selection of crop tree in Kızılcahamam-Çamkoru research forest at scotch pine stands
EMİNE ATAŞ (YANAR)
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Ormancılık ve Orman Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLEN ÖZALP
- Kütahya Orman İşletmesi Altıntaş Şefliğindeki değişik mescere kuruluşları
Different stant structures of Altıntaş Territolial Division in Kütahya Forest Enterprise
CENAN DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Ormancılık ve Orman Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN AKSOY
- Ebe sarıçamı (Pinus sylvestris l. subsp. hamata (steven) fomin var. compacta Tosun)'nın doğal yayılışı ve silvi-kültürel özellikleri
Başlık çevirisi yok
SUAT TOSUN
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Ormancılık ve Orman MühendisliğiZonguldak Karaelmas ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİL ATA
- Trabzon ve Giresun orman bölge müdürlükleri sınırları içerisinde yer alan doğu ladini (Picea orientalis (L.) link)- sarıçam (Pinus sylvestris L.) karışık meşcerelerine ilişkin büyüme modelleri
Models for oriental spruce and scots pine mixed stands in Trabzon and Giresun forest district directorates
İLKER ERCANLI
Doktora
Türkçe
2010
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKKI YAVUZ