Lozan ve Montrö Andlaşmalarında Türk boğazlarının durumu
The importance of Turkish straits in Lausanne and Montreux Agreements
- Tez No: 207314
- Danışmanlar: PROF.DR. MEHMET ÂKİF TURAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, Türk İnkılap Tarihi, History, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 227
Özet
Karadeniz ile Ege Denizi'ni birbirine baglayan stanbul Bogazı, Marmara Denizi ve Çanakkale Bogazı, geçis açısından, her zaman bir bütün sayılmıstır. Dünya üzerindeki Türk Bogazları adıyla tanınan bu alanın diger bogazlara göre kendine has bir takım özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler Bogazları elinde bulunduran devlete iktisadi ve stratejik üstünlük saglar. 1453 yılında stanbul'un fethinden sonra Bogazlar üzerinde ve Karadeniz'de egemenlik, mutlak olarak Osmanlı mparatorlugu'na aitti. Bogazlardan geçis ve Karadeniz'deki ulasıma ait kararlar, hiçbir sınırlama olmaksızın, Osmanlı mparatorlugu tarafından tek basına alınmaktaydı. Bogazlar ve Karadeniz ile ilgili olarak Osmanlı mparatorlugu'nun mutlak egemenligi ve münhasır düzenleme yetkisi 1809 Kala-i Sultaniye (Çanakkale) Anlasmasıyla son bulmustur. Bu anlasmayla birlikte bogazların hukuksal rejimi Osmanlı mparatorlugu'nun tek taraflı islemleriyle degil, iki taraflı anlasmalarla düzenlemeye baslanmıstır. 1841 Londra Bogazlar Sözlesmesi Bogazların barıs zamanında tüm ulusların ticaret gemilerine açıklık ve tüm devletlerin savas gemilerine kapalılık rejimini getirmis ve I. Dünya Savası'na kadar Bogazların rejimini belirleyen temel antlasma olmustur. Osmanlı mparatorlugu Birinci Dünya Savası'nda, aynı safta yer aldıgı tilaf Devletleri ile birlikte yenik sayılınca, 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Ateskes Antlasması ile Çanakkale ve stanbul Bogazları'nın açılmasını ve Karadeniz'e geçisin saglanmasını ayrıca her iki bogazın kıyılarındaki askeri tesislerin tilaf Devletlerince isgalini kabul etmistir. 10 Agustos 1920 tarihli Sevr Andlasması ile de Bogazlar'a tam serbesti getirilmis, her devletin ticaret ve harp gemilerine kayıtsız sartsız, savasta ve barısta açık olacagı belirtilmistir. Milli Mücadeleden sonra, Lozan Barıs Antlasması ile Türk Bogazları'ndan barısta ve savasta, denizden ve havadan geçis ve ulasım serbestligi ilkesi kabul edilmistir. Bogazlar Milletler Cemiyeti koruması altına alınmıs ve Bogazlara iliskin düzenlemeler bir uluslararası komisyona bırakılmıstır. Montrö Bogazlar Sözlesmesi, Lozan Barıs Antlasmasının, Türkiye'nin Bogazlar Bölgesi üzerindeki egemenligini kısıtlayan hükümlerini ortadan kaldırmıstır. Türkiye'nin Bogazlar Bölgesini askerlestirmesi, Bogazlar Komisyonunun kaldırılarak yetkilerinin Türkiye'ye aktarılması öngörülmüstür. Montrö Bogazlar Sözlesmesi'nin; mevcut durumuyla Türkiye'nin hak ve menfaatlerini en iyi sekilde koruyabilecek hukuki ve siyasi bir metin oldugu ve mevcut haliyle muhafaza edilmesi gerektigi degerlendirilmektedir
Özet (Çeviri)
Bosporus, Marmara Sea and Canakkale Straits which make connection between Black Sea and Aegean Sea, have a unity supposed in order for all kind of passing. The Straits those are known ?Turkish Straits? on the world have some unique special features instead of the other straits. These features supply economic and strategical forces for the country that possesses Bosporus and Canakkale Straits. Ottoman Empire had had the absolute power over Bosporus and Black Sea since the conquest of Istanbul in 1453. The decisions, about the arrivals at Black Sea and passing at straits, were taken just by Ottoman Empire without any limitations. The absolute sovereignty and private authority for arrangement about Bosporus and Black Sea had been ended after 1809 ?Kala-i Sultaniye Agreement?. By this agreement the Straits Lawful Regime had been started to arrange by double-sided agreements, not just Ottoman Empires? initiative. London Straits Agreement, signed in 1841, had brought openness for the international trade ships and closeness for the warships at the time of peace in the Straits Region, moreover, this agreement had been the bases to arrange the regime of the straits until World War I. When Ottoman Empire and the countries at the same part with it in the World War I were supposed as defeated, Ottoman Empire had accepted to open Canakkale and Istanbul Straits and to supply the passing to Black Sea and also the conquest of military plants at these two straits? costs by the Agreement Countries after Montrose Cease-Fire Agreement on 30 of October 1918. In addition, with ?Sevres Agreement? dated by August 10, 1920 exact freedom had been brought to the Straits and also it had been decided that the straits would have been opened to trade and war ships of each country unconditionally in both war and peace. The Principle for free pass and arrival from sea and air in the situations of peace and war had been accepted at Turkish Straits with Lausanne Peace Agreement after National Struggle. Straits had been taken under the protection supplied by National Society and the arrangements about Straits had been left to the international commission. The rules which had limited the sovereignty of Turkey over Straits Region accepted in Lausanne Peace Agreement had been put away after Montreux Straits Agreement. It had been foreseen that Straits Region would be armed by Turkey and the qualifications would be left to Turkey by removing Straits Commission. Consequently, it is evaluated that Montreux Straits Agreement is a text which can protect lawful and political rights and benefits of Turkey best with its daily situation.
Benzer Tezler
- Sevr, Lozan ve Montrö'de Boğazlar meselesi (Karşılaştırmalı bir inceleme)
The Straits issue in Sèvres, Lausanne and Montreux (A comparative study)
BARIŞ UYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihAtatürk ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASAF ÖZKAN
- Bulanık optimizasyon ve doğrusal hedef programlama yaklaşımları ile otobüs hatlarının modellenmesi
Modeling of bus lines using fuzzy optimization and linear goal programming
NURCAN ULUDAĞ
Doktora
Türkçe
2010
İnşaat MühendisliğiPamukkale Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. Y. ŞAZİ MURAT
- 24 Temmuz Lozan Sulh Bayramı (1924-1955)
24th July Lausanne Peace Holiday (1924-1955)
KAAN KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN DOĞANER
- 8. sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde Montrö Boğazlar Sözleşmesinin yeri ve önemi
The place and importance of the Montreux Straits Convention in 8th grade History of Revolution and Ataturkism course
ÖZGÜR ORBAY TARGAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGÜR YILDIZ
- Capacity analysis on multi-lane roundabouts: An evaluation with HCM 2010 capacity model
Çok şeritli döner kavşakların kapasite analizleri: HCM 2010 üzerine bir değerlendirme
MELİKE ERSOY
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Trafikİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLMİ BERK ÇELİKOĞLU