Türk dili dergisi üzerine inceleme (1965-1970)
An enquiry on turkish language periodical (1965-1970)
- Tez No: 209529
- Danışmanlar: PROF.DR. BELKIS GÜRSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 572
Özet
Türk Dili dergisi ilk sayısından itibaren edebiyat ve kültür hayatımızda etkin bir rol oynamıştır. Türk Dili konusunda yeni anlayışlara kapı açan dergi, cumhuriyet sonrası edebiyatımızın büyük bir kısmını günümüze dek takip eden süreli yayınlardandır. İlk çıktığı günden bu yana edebiyatımızın önde gelen yazar ve şairlerine sayfalarında yer veren Türk Dili dergisinin incelenen 1965-1970 yılları arasında Agâh Sırrı Levend, Ömer Asım Aksoy, Muzaffer Uyguner, Cahit Öztelli, Fahrettin Kırzıoğlu, Mehmet Salihoğlu, Emin Özdemir, Oktay Akbal, Gündüz Akıncı, Selahattin Batu, Haydar Ediskun, Enver Naci Gökşen, Turgut Özakman gibi şahsiyetler yazılar yazmışlardır. Türk Dili dergisinin 1965-1970 dönemi içindeki dil ile ilgili polemikleri o yılların edebî ve fikrî manzarası hakkında bize bilgi vermektedir. Edebiyatçılar arasında tartışılan en önemli konular; öz Türkçecilik hareketi ve Türk Dil Kurumudur. Bu dönemde dilde özleşme konusunda iki farklı anlayışın ortaya çıktığını görüyoruz: Halk diline yerleşmiş yabancı kelimeleri atıp yerlerine eski Türkçe köklerden kelime türetmeyi savunanlar ile dilde özleşmeyi kabul edip halk dilinde yerleşmiş yabancı kelimelerin kalması gerektiğini savunanlar. Türk Dili dergisinde dönemin ünlü şairlerinin pek çok şiirine yer verilmiştir. Ayrıca yerli ve yabancı sayısız tiyatro ve kısa oyun dergide yayımlanmıştır. Derginin tiyatro ve sinema özel sayıları da alanındaki boşlukları kapatır, yerli ve yabancı pek çok yazar ve esere yer verir mahiyettedir. Derginin 1965-1970 yılları arasındaki edebî faaliyetlerini incelediğimiz bu çalışmada ?dil? ile ilgili konuların ön planda olduğunu gördük. Dil devrimiyle beraber dil anlayışının değişen seyrini Türk Dili dergisinde gözlemleyebiliriz. Ayrıca dilde özleşme hareketi ve teklif edilen yeni kelimeler etrafında oluşan tartışmalar bu süreli yayının sayfalarında yer bulmuştur. Bu çalışma ile Türk tarihinin önemli kültür devrimlerinden biri olan Dil Devrimini özümseyen, bu anlayışla yeni eserler veren ve yayımlayan Türk Dili dergisinin, edebiyat dünyasındaki yansımalarını göz önüne sermeye gayret ettik. Bu çalışmadan amacımız, döneme ait daha çok vesika ve bilgi toplayarak bunları sonraki araştırmalar için ilgililerin kullanımına sunmaktır. Anahtar Sözcükler 1) Süreli Yayın 2) Dil 3) Dil Devrimi 4) Öz Türkçecilik 5) Türk Dil Kurumu
Özet (Çeviri)
The periodical called Turkish Language has played an effective part in the array of literature and culture. This Turkish Language, which opened a way of new understandings, is among the periodicals tracing our postrepublic literature until present time. Between 1965-1970 in Turkish Language Periodical, which has included our distinguished writers and poets in its issues, individuals such as Ağah Sırrı Levend, Ömer Asım Aksoy, Muzaffer Uyguner, Cahit Öztelli, Fahrettin Kırzıoğlu, Mehmet Salihoğlu, Emin Özdemir, Oktay Akbal, Gündüz Akıncı, Selahattin Batu, Haydar Ediskun, Enver Naci Gökşen, and Turgut Özakman provided writings. Polemics taking part in the Turkish Language Periodical within the period between 1965 and 1970 provide invaluable information about the literal and ideological view of the period. Most important topics discussed by the literal figures of the period are movement of original Turkish and Institution of Turkish Language. It can be seen that two different perceptions were generated in terms of purification of Turkish Language: ones advocating for the eradication of the foreign vocabulary used in the common language and replacing them with the derivations of the Turkish roots, and the ones accepting the origin movement but advocating that the foreign vocabulary should be kept within the language. Within the periodical Turkish Language majority of Turkish poet of the period were included. In addition, innumerable Turkish and foreign drama and short play were published in the periodical. Special issues of the periodical focusing on the drama and cinema accommodated the inadequateness of the periodical in these fields. A great many works of Turkish and foreign origin were included in the periodical. In this study, which focused on the literal activities between the years of 1965 and 1970, we observed that topics concerning ?language? have a priority. The transforming vision of the understanding concerning language together with the language revolution can be observed in the Periodical Turkish Language. In addition the origin movement and the propounded new vocabulary range were included in the periodical. With this study we tried to reveal the reflections of the Turkish Language Periodical, which adopted Language Revolution ? one of the most important cultural revolutions ? and produced new works with this understanding. Our aim is to collect as many documents and information as possible and provide them to the disposal of the other researchers. Key Words 1) Periodicals Tracing 2) Language 3) Language Revolution 4) Original Turkısh 5) İnstitution of Turkısh Language
Benzer Tezler
- Makedonya Türk çocuk edebiyatında Sevinç dergisi ve bu dergideki şiirler üzerine tematik bir inceleme
A study on Sevinç journal of Macedonian-Turkish children's literature and an thematic analysis on the poems in this journal
TURAN ÇELEBİ
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dünyası Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET TEMİZKAN
- Sesler dergisi üzerinde bir inceleme
A study on the journal of Sesler
ERTUĞRUL KARAKUŞ
Doktora
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET TEMİZKAN
- Türk Dili dergisi üzerine inceleme (1950-1955)
Examination on Türk Dili magazines (1950-1955)
MEHMET BAŞTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. BELKIS GÜRSOY
- Yazko Edebiyat Dergisi üzerine bir inceleme
A review on Yazko Edebiyat Magazine
DENİZ DEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM ŞAHİN
- Resimli Hikâye dergisi üzerine bir inceleme
Survey on Resimli Hikâye
HANDE TÜKENMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SERDAR ODACI