Planlamada afet bilgi sistemi ve yönetiminin coğrafi bilgi sistemleri ile modellenmesi: Adana örneği
Modelling of disaster information system and management in planning with geographic information systems: Adana case study
- Tez No: 216678
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ŞULE TÜDEŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Bölümü
- Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 217
Özet
Ülkemizde deprem, sel, taşkın, heyelan, çığ gibi doğal olaylar sıkça yaşanmaktadır ve bedeli ağır olmaktadır. Bu doğal olayları afete dönüştürmemek, önceden alınan önlemlerle zararları en aza indirgemek yerbilimci, mühendis, mimar ve şehir plancıların mesleki uygulamalarında birincil yaklaşımlar olmalı ve bu yaklaşımlar doğrultusunda çok katmanlı ve çok aşamalı bir süreç olan afet yönetimi oluşturulmalıdır. Afet yönetiminde Coğrafi Bilgi Sistemleri çok etkin bir araçtır. Bu çoklu katmanların ve çoklu süreçlerin analizinde CBS doğru karar verme sürecini hızlandırarak, afet öncesi ve sonrası zarar azaltma ve kayıp önlemede mekana bağlı analizlerin yapıldığı tartışmasız bir bilgi sistemidir. CBS destekli kurulan çok disiplinli bir Afet Bilgi Sistemi, özellikle plancılara, afet öncesinde yapılan planlama kapsamında, konut alanlarının yerseçiminde çok önemli bir yol gösterici ve afet sonrasında ise sorgulama ve analiz yeteneği sayesinde Acil Yardım Planları'nın en hızlı ve etkin şekilde gerçekleştirilmesini sağlayıcı bir bilgi sistemidir. CBS, deprem öncesi ve sonrası kentsel verileri ortaya çıkararak, afete dayanıklı kentler yaratma ilkesinden hareketle kentsel kaliteyi, etkin afet yönetimiyle geliştirmekte, kent yönetimini sağlamak için mekana bağlı analizleriyle etkin ve doğru karar verebilme mekanizması oluşturmaktadır. Bu tezde seçilen Adana ili, kaya düşmesi, heyelan, taşkın gibi doğal olayları içermesinin yanı sıra öncelikli deprem ağırlıklı olarak, planlama kapsamında incelenmiştir. Özellikle gelişme konut alanlarında deprem duyarlı ölçütlerle yerseçimi, depreme karşı güvenli konut alanları yaratma sürecinin ilk evresidir. Bu nedenle Adana iline ait veriler; çeşitli kurum, kuruluş ve üniversitelerden sağlanan verilerden faydalanılarak sayısal ortama aktarılmıştır. Afet duyarlı planlama kapsamında ilk olarak, Afet Bilgi Sistemi oluşturma sürecinin afet öncesi evresi ve bölge planlarına altlık oluşturacak olan 1/100 000 ölçekli yerleşilebilirlik amaçlı analiz ve sentezler yapılmış ve bölgesel gelişme yönleri belirlenmiştir. İkinci aşamada ise kentsel planlama amaçlı çalışmalara altlık oluşturacak 1/25 000 ölçekli yerleşilebilirlik analiz ve sentezleri yapılmıştır. Yerleşilebilirlik analizi kapsamında, çok ölçütlü karar verme problemlerinin çözümünde kullanılan Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP), istatistiksel bir model olarak kullanılmıştır. Bu analizler neticesinde, kentin afet tehlike ve risk durumları ortaya çıkarılarak yeni yerleşim alanlarının seçiminde planlamaya yön verilmiş ve mevcut yerleşimlerin durum analizleri yapılarak olası riskleri değerlendirilmiştir. CBS destekli olan bu analizlerde bölge ve kentsel ölçekteki deprem duyarlı yerleşilebilirlik ölçütleri göz önüne alınmıştır. Mevcut yerleşimlerin olası riskleri ortaya çıkarılırken bu ölçütlerle değerlendirme yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Natural events such as earthquakes, floods, landslides and avalanches frequently happen in our country and the resulting damage is high. In order not to transform these natural occasions into disasters, the first approach of engineers, architects and city planners in their professional implementations must be minimizing the damages by taking precautions beforehand and executing disaster management which includes a multi layered and multiphased process. Geographic Information Systems for the management of disasters is a very effective tool. Regarding the analysis of multi layers and multiphases, GIS is a noncontestable information system to decrease the before and after damage disaster and to run spatial analysis for loss prevention via accelerating the correct desicion making process. GIS supported multi disciplinary Disaster Information System enables a very important guidance for the site selection of residential areas within the scope of pre-disaster planning, especially for the planners, and also provide the realisation of Urgent Aid Plans in the fastest and most effective manner through its querrying and analysis capability during post-disaster period. In order to provide urban management, GIS constitutes an effective and right decision making mechanism through marking before and after earthquake urban data, to develop the urban quality by effective disaster management from the point of creating disaster resistant cities. In addition to its natural event content such as falling rocks, landslides and floods, Adana province is studied in this thesis within the scope of planning and mainly from the point of earthquake. Especially the site selection with seismologic criterion in residential development areas is the first phase of creating safe residential areas resistant to earthquake. Hence data of Adana province has been digitized based on colleteral data attained from several institutions, organizations and universities. Within the scope of disaster sensitive planning, first the pre-disaster phase of Disaster Information System generating process and 1/100 000 scaled settlement analysis and synthesis realised to be used as base for regional plans and regional development directions determined. In the second phase, 1/25 000 settlement analysis and synthesis have been done to be used as the base for urban planning studies. Within the scope of settlement analysis Analytic Hierarchy Process (AHP), which is used for the solution of multi-criterion decision making problems, used as a statictical model. As a result of these analysis, disaster risk and risk conditions of the city are revealed, planning is directed for the selection of residential development zones, condition analysis of current settlements are realised and possible risks are evaluated. Through these GIS supported analysis, earthquake sensitive settlement suitability criterias are taken into consideration on regional and urban scales. During the exposure of possible risks of current settlements, these criterias are evaluated.
Benzer Tezler
- Turkey forest fire decision support system (TFFDSS)
Türkiye orman yangını karar destek sistemi (TFFDSS)
ABDULLAH SUKKAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÖZGÜR DOĞRU
- Kentsel dönüşüm proje iş süreçleri için konumsal veri modelinin geliştirilmesi
Development of spatial data model for urban regeneration project work flow process
EZGİ SEZGİN
Doktora
Türkçe
2023
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAHSİN YOMRALIOĞLU
- Ladik Gölü Havzası'nda (Samsun) akıllı doğal afet yönetimi
Smart natural disaster management in Basin Of Lake Ladik (Samsun)
FATİH OCAK
- Afet kriz yönetimine coğrafi bilgi teknolojilerinin katkısı ve hayat kurtaran büfe önerisi
Geographical information technology contribution to disaster crisis management and life saving kiosk proposal
AYŞE GİZ GÜLNERMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇİĞDEM GÖKSEL
- Social media data valuation model for disaster incidence mapping
Sosyal medya verilerinin afet olaylarının haritalanması için değerlendirme modeli
AYŞE GİZ GÜLNERMAN GENGEÇ
Doktora
İngilizce
2020
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİMMET KARAMAN