Finansal istikrarın sağlanmasında Merkez Bankasının rolü: Türkiye örneği
The role of Central Bank in provision of financial stability: Case of Turkey
- Tez No: 218949
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. HAKAN NAİM ARDOR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Bölümü
- Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 321
Özet
İktisat yazınında fiyat istikrarı kavramının belirli bir nicel tanımı bulunmasına rağmen, finansal istikrar kavramının belirli bir nicel tanımı yapılamamıştır. Bu nedenle iktisat yazınında finansal istikrar kavramının çok sayıda tanımı bulunmaktadır.Genel olarak finansal istikrar kavramı finansal risklerin fiyatlanması, dağıtımı ve yönetimindeki ekonomi mekanizmalarının ekonominin performansına katkıda bulunmak için iyi işeldiği bir durum olarak tanımlanabilir.Finansal istikrar politikaları önleyici, iyileştirici ve çözüm bulucu politikalar olarak sınıflandırılmaktadır. Finansal düzenleme ve denetim etkinlikleri önleyici ve iyileştirici politikalar kapsamında kullanılmaktadır. Diğer taraftan çözümleyici politikalar ise güvenlik ağı önlemlerini içermektedir. Güvenlik ağı önlemleri son borç başvuru mercii (SBBM) ve mevduat sigortası güvencesidir. Günümüzde finansal düzenleme ve denetim etkinlikleri bağımsız ve özerk kurumlar tarafından yürütülürken, merkez bankaları bu kurumları desteklemektedir. Bununla birlikte merkez bankaları acil durumlarda likidite ihtiyacı bulunan kurumlara SBBM desteği sağlamakta, hükümetler ise mevduat sigortası güvencesi vererek finansal istikrara katkıda bulunmaktadır.Para politikası tasarımı ile finansal istikrar arasındaki ilişki para politikası stratejileri çerçevesinde incelenmektedir. Günümüzde merkez bankaları nihai amaç olarak fiyat istikrarını tercih etmektedir. Bununla birlikte merkez bankalarının diğer amaçları arasında finansal istikrarın sağlanması da bulunmaktadır.İktisat yazınında fiyat istikrarı ile finansal istikrar arasındaki ilişki Geleneksel Yaklaşım ve Ekonomide Yeni Ortam Hipotezi tarafından incelenmektedir. Geleneksel Yaklaşım fiyat istikrarı ile finansal istikrar arasında olumlu bir ilişki bulunduğunu belirtmektedir. Ne var ki fiyat istikrarının sağlandığı bir ekonomide, finansal istikrarsızlık yaşanabilir. Ekonomide Yeni Ortam Hipotezi fiyat istikrarı ile finansal istikrar arasındaki ilişkinin bir uyuşmazlık şeklinde ortaya çıkabileceğini belirtmektedir.Para politikası tasarımı ile finansal istikrar arasındaki ilişkiyi belirleyen ikinci faktör para politikası stratejisidir. Çalışmada döviz kuru hedeflemesi ile enflasyon hedeflemesi stratejisinin finansal istikrar üzerinde yarattığı etkilere değinilmektedir.Döviz kuru hedeflemesi iktisadi karar birimlerinin yabancı para birimi ile yüksek düzeyde borçlanmasını teşvik etmekte ve ahlâki risk probleminin yükselmesine neden olmaktadır. Ayrıca bu strateji altında merkez bankaları finansal krizler esnasında SBBM görevini gerçekleştirememektedir.Çalışmada enflasyon hedeflemesi stratejisi ile finansal istikrar arasındaki ilişki üç şekilde incelenmektedir. Bunlardan birincisi; finansal piyasalarda istikrarı sağlamak enflasyon hedeflemesi stratejisini olumlu bir şekilde etkilemektedir. İkincisi; merkez bankalarının varlık fiyat balonlarına yönelik duyarlılığına bağlıdır. Geleneksel Yaklaşım'a göre merkez bankaları varlık fiyat balonlarına karşılık vermemelidir, sadece fiyat istikrarına odaklanmalıdır. Diğer taraftan esnek enflasyon hedeflemesini savunan yaklaşımlara göre merkez bankaları varlık fiyat balonları ortaya çıktığında varlık fiyat balonlarına karşılık vermelidir. Üçüncüsü; dalgalı döviz kuru ve finansal istikrar arasındaki ilişkiye bağlıdır. Dalgalı döviz kuru rejiminde iktisadi karar birimlerinin yabancı para birimi ile aşırı miktarda borçlanması beklenmemektedir. Bu nedenle dalgalı döviz kuru rejimi ahlaki risk problemini önemli ölçüde sınırlamaktadır. Ayrıca merkez bankaları sabit kur rejiminin aksine, finansal krizler esnasında SBBM görevini gerçekleştirebilmektedir. Ne var ki yükselen piyasa ekonomileri (YPE) resmi olarak dalgalı döviz kuru rejimi uygulamalarına rağmen, bu ülkelerin merkez bankaları ?ilk günah fenomeni? (original sin) nedeni ile fiili olarak döviz kurunu kontrol altında tutmaktadır. Bu nedenle YPE merkez bankalarının ?dalgalanma korkusu? (fear of floating) hareket ettikleri söylenebilir.Çalışmanın son bölümünde Türk bankacılık sektöründeki gelişmeler incelenmektedir. Aralık 1999'da imzalanan Niyet Mektubu'ndan sonra bankacılık sektörünün bilançolarının kırılganlığı artmıştır. Bu dönemde kullanılan sürünen band rejimi bankacılık sektörünün yabancı para biriminden yükümlülüklerinin artmasına neden olmuştur. Sonuçta Türk bankacılık sistemi Kasım 2000'de likidite krizi ile karşılaşmıştır. Kasım 2000 krizinden sonra döviz kuru hedefleme stratejisi sürdürülmüş ve Şubat 2001'de para krizi yaşanmıştır. Krizin ardından Mayıs 2001'de açıklanan Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı çerçevesinde gerçekleştirilen yapısal reformlar bankacılık sektörünün finansal yapısını olumlu bir şekilde etkilemiştir. Ne var ki bankacılık sektörünün yabancı para biriminden borçları 2002 yılından sonra da artmıştır. Bu nedenle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) 2002-2006 döneminde kur piyasasında yaşanan oynaklıkları kontrol altına alarak dalgalanma korkusu ile hareket ettiği söylenebilir.
Özet (Çeviri)
Although there is a certain quantitative definition of the concept of price stability, there is not a ceratin quantitative definition of the concept of financial stability in the literature. By this reason, many definition of the concept of financial stability can be encountered in the literature.In generally, the concept of financial stability is defined as a clockwork circumstance that the economy?s mechanisms for pricing, allocating and managing of financial risks are processing properly in order to contribute to the performance of the economy.Financial stability policies are classified as preventive, remedial and solventive policies. Financial regulation and supervision operations are employed in the scope of preventive and remedial policies. On the other hand, solventive policies consist of safety nets. These are lending of last resorts and deposit insurances. Nowadays, while the financial regulation and supervision operations are performed by independent and authonomous instutions, central banks are assisting these institutions and performing the lending of last resorts. On the other hand governments provide deposit insurance.The relationship between desing of monetary policy and financial stability is examined at the framework of monetary policy strategies.Recently, central banks prefer price stability as a final objective. Besides, duties of central banks contain the provision of financial stability in the financial markets. In the literature, the relationship between price stability and financial stability is being examined by Conventional Approach and The New Environment Hypothesis. While Conventional Approach points out that there is a synergy between price stability and financial stability. However, notwithstanding price stability is provided, financial instability may emerge. The New Environment Hypothesis indicates that this relationship may emerge as a trade-off.The second factor which determines the relationship between desing of monetary policy and financial stability is monetary policy strategies. At this point, the effects of exchange rate targeting and inflation targeting strategy on financial stability are examined.Under the exchange rate targeting, economic agents increase the borrowing with foreign currency. It causes the moral hazard problems. Furthermore under this strategy, central banks can not realize the lending of last resort during the financial crisis.The relationship between inflation targeting strategy and financial stablity is examined in three types. The first one to provide stability in financial markets affects inflation targeting strategy positively. The second one depends on sensitivty of central banks to asset price baloons in financial markets. According to Conventional Approach, central banks should not respond to asset price baloons, central banks should only focus on price stability. On the other hand, according to approaches those advocate flexible inflation targeting central banks should respond to assest price baloons when it emerges. The thrid one depends on the relationship between floating exchange rate and financial stability. Under the floating exchange rate regimes, there is not expectation of excessive borrowing of economic agents by foreign currency. By this reason, floating exchange rate regime prevents moral hazard problem. Furthermore contrary to fixed exchange rate regimes, central banks can realize the duty of lending of last resort during the financial crisis. However, although emering market countries perform officially floating exchange rate regimes, the central banks of these countries control the foreign exchange rate in practise because of ?original sin phenomenon?. By this reason emerging market countries conducted with ?fear of floating?.In the scope of this study, developments in Turkish banking sector are examined. After Letter of Intend which was signed in December 1999, fragility of balance sheet of Turkish banking sector increased. This Letter of Intend depends on exchange rate targeting. Crowding band regimes which was employed at this pereiod caused to increase the foreign currency denominated liability of banking sector. Consequently Turkish banking sector encountred the liquidity crisis in November 2000. After November 2000 crisis, exchange rate targeting strategies was maintained. By this reason Turkish economy encountered to currency crisis in February 2001. After the crisis, in May 2001, Turkey?s Transition To Strong Economic Program (TSEP) was signed. Structural reforms those are realized in the frame of TSEP, affected financial structure of banking sector positively. However, foreign currency debt of banking sector increased after 2002. By this reason, Central Bank of Turkish Republic (CBTR) took under control the excessive volatility in foreign exchange rate market. In other words, CBTR conducted with fear of floating.
Benzer Tezler
- Finansal istikrarın sağlanmasında Merkez Bankası'nın rolü: Türkiye örneği
The role of Central Bank in providing financial stability
NİHAT SÜNGERCİLER
- Alternatif bir para otoritesi olarak para kurulu :dünya örnekleri ve Türkiye'de uygulanabilirliği
As an alternative monetary authority: Currency board, world samples and its practicability in Turkey
BARAN ŞAHİN
- Para arzının kontrolü ve enflasyon ilişkisi: Para politikası uygulamaları ile analizi
The relationship between money supply control and inflation: Analysis with monetary policy applications
ESENGÜL ÖZDEMİR ALTINIŞIK
Doktora
Türkçe
2024
BankacılıkMarmara ÜniversitesiBankacılık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAŞAK TANINMIŞ YÜCEMEMİŞ
- Finansal istikrarın sağlanmasında merkez bankalarının rölü: Azerbaycan Merkez Bankası
The role of central banks in achievement of financial stability: The Central Bank of Azerbaijan
JEYHUN GADİRLİ