Kırgızistan'da Ürkün olayı ve Kırgız şiirineki akisleri
The Urkun events in Kyrgyzstan and its reflections on Kyrgyz poems
- Tez No: 221606
- Danışmanlar: PROF.DR. METİN EKİCİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dünyası Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 524
Özet
Orta Asya kolonizasyon siyaseti Türk topluluklarının tarihinde büyük acılara neden olmuştur. Bu acılardan en olumsuzu ise 1916 yılında Kırgızlara uygulanan soykırımdır. Halk arasında ?Ürkün? adıyla bilinen bu olay, o kanlı kıyımın şahitleri, Kırgız sözlü geleneğinin temsilcileri olan akınlar yaratıcılığında geniş bir şekilde yer almıştır. Tezimizde yukarıda belirttiğimiz Ürkün olayının Kırgız Şiirindeki Yansımasını incelemeye çalışacağız. Bu yüzden de tezimize ?Kırgızistan'da Ürkün Olayı ve Kırgız Şiirindeki Akisleri? adını vermeyi uygun gördük. Çalışmamızın ?Giriş? bölümünde genel olarak Kırgız Türklerinin tarihi, özellikle de Çarlık Rusyası'nın Orta Asya'daki kolonileştirme siyaseti ve buna bağlı olarak ?Ürkün? olayı onun ve sonuçları ele alınmıştır. Ürkün olayını tarihî açıdan ele alan kitapların bibliyografyasını da vermeye çalıştık. Birinci Bölüm'de Kırgız sözlü ve yazılı edebiyatı ile ilgili genel bilgiler yer almıştır. Bu bölüm şu alt başlıkları içermektedir: Kırgız sözlü edebiyatı, sözlü edebiyat temsilcileri, Kırgız yazılı edebiyatı, yazılı edebiyat temsilcileri, ana hatlarıyla Kırgız edebiyatında türler. İkinci Bölüm'de Kırgız akınlarının yaratmalarında ?Ürkün? olayının yansıması incelenmeye çalışılmıştır. Akınlar yaratıcılığında Ürkün olayının önemi konusunda durularak A. Cutakeev, A. Tınıbek uulu, A. Tokombaev ve O. Sultanov gibi akın ve şairlerin eserleri ele alınmıştır. Üçüncü Bölüm'de şiir dışında yer alan edebî türlerde Ürkün'ün yansıması incelenmeye çalışılmıştır. Bu türler içinde Kırgız yazarı M. Elebaev'in ?Uzun Yol? adlı romanı, Kırgız dramaturglarından C. Turusbekov ve B. Cakiev'in drama eserleri ve bazı hatıratlara yer verilmiştir. Çalışmamızda özellikle Metinler Bölüm'ü oldukça geniş bir yer kapsamaktadır. Bu bölümde arşivlerde yer alan ve günümüze değin yayınlanmamış malzemenin de olmasını bilimsel araştırmalar için bir kazanım olarak değerlendirmekteyiz. Sonuç bölümünde ise elimizdeki malzemeden hareketle Ürkün olayının Kırgız edebiyatına yansıması değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The colonization policy on Central Asia resulted in big pains in the histories of Turkic societies. The most negative one among these pains is the 1916 genocide of Kyrgyz nation. Colloquially known as ?Ürkün?, this event has widely taken places in the Kyrgyz oral tradition by its representatives, the poets: the witnesses of that bloody event. In our thesis, we try to analyze the reflections of the above mentioned ?Ürkün? event on the Kyrgyz poems. That?s why we agreed to title our thesis as ?The Ürkün Event in Kyrgyzstan and Its Reflections on Krygyz Poems?. Within the introduction part of our study, the history of Kyrgyz Turks specifically the Tsarist Russia?s policy of colonization in the Central Asia and consequently the arising, developing and finishing of ?Ürkün? event are generally focused. Additionally, we try to give a bibliography of the books, which discuss the Ürkün events from a historical perspective. In the first part, the general knowledge about the Kyrgyz oral and written literature is taken place. This part includes these subtitles: Kyrgyz oral literature, the representatives of oral literature, Kyrgyz written literature, the representatives of written literature and types in Kyrgyz literature with its base lines. In the second part, the description and portrayal of ?Ürkün? event in the creation of Kyrgyz poets is tried to be analyzed by us. Mentioning the importance of ?Ürkün? event in the creativity of poets, the poets such as A. Cutakeev and T. Boogaçiev?s works are also discussed. In the third part, it is tried to analyze the reflections of Ürkün on the other literary types except poem. Among these types, we mention the novel of M. Elebaev, the Kyrgyz author, named ?Uzun Yol? (Long Way), the drama works of Kyrgyz dramaturgies C. Turusbekov and B. Cakiev and some memoirs. In our study, especially the ?Text Part? covers a huge place. We evaluate it as a gain for scientific researches, while in this part, there exist materials which have been kept in archives and have not been published since today. As for the conclusion part, the reflections of the ?Ürkün? event on Kyrgyz literature are tried to analyze moving from the materials we have.
Benzer Tezler
- Türkistan'da meydana gelen siyasi gelişmeler ve Türkistan milli ayaklanması Kırgız isyanı üzerine bir değerlendirme (16. yy. – 20. yy. arası)
The political developments ocurred in Turkestan and the Turkestan's national revolt an evaluation on Kyrgyz uprising (From the 16th to the 20th century)
BESRA NAZLI
- Kırgızistanda ürkün olayı ve olayın Türkistandaki yankıları
Rebellion in Kyrgyzstan and the wake of the rebellion in Turkistan
EMRAH BAYRAKDAR
- Күндөлүк эсеп тартыштыгы көйгөйү жана анын туруктуулугу: кыргызстан мисалында
Cari açık problemi ve sürdürülebilirlik: Kırgızistan örneği
UUBOLSUN NURKAMİLOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2023
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ZAMİRA ÖSKÖNBAEVA
- Arslan Koyçiyev'in 'Mismildirik' adlı romanının Türkiye Türkçesine aktarımı ve romanda geçen eskicil (arhaizm) ve tarihî (istorizm) kelimelerin incelenmesi
Translating mismildirik by Arslan Koychiev into Turkishand analysis of the terms archaism and historicismthrough the novel
OĞUZ ALPARSLAN ÇATAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DilbilimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSİNE UZUN
- Ürkün temasının Sovyet Kırgız edebiyatına yansıtılması (Kasımalı Bayalinov'un Acar, Aalı Tokombayev'in Yaralı Yürek, Mukay Elebayev'in Uzak Yol eserleri temelinde)
Reflection of the Great Rebellion of 1916 in Kyrgyz-Sovet prose. (Based on works of Kasymaly Baialinov's Ajar, Mukay Elebaev's Far Way, Aaly Tokombayev's Wounded Heart)
HÜSEYİN ŞAHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDILDACAN AKMATALİYEV