Gıda sektöründe kalite maliyetlerinin ölçümü üzerine bir araştırma
A research on the measurement of quality costs in the food manufacturing industry
- Tez No: 229133
- Danışmanlar: PROF. ÜLKÜ ŞİŞİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 203
Özet
Bu çalışmada, Türk gıda sektörünün önde gelen firmalarında, kalite maliyet kalemleri arasındaki ilişki incelenmektedir. Geçmişte sadece zaman serileri ya da yatay-kesit verileri kullanılarak yapılan çalışmalardan farklı olarak bu çalışmada, uygunluk (önleme ve değerlendirme) maliyetlerinin uygunsuzluk (içsel ve dışsal başarısızlık) maliyetleri üzerindeki etkisi, her biri kendi alt sektörüne (margarin, şeker, makarna, bitkisel sıvı yağ, meyve suyu, gazlı içecek ve bira), gerek pazar payı, gerek net satış hasılatı açısından hakim konumda olan yedi büyük ölçekli gıda üreticisi firmada panel regresyon yöntemiyle tahmin edilmiştir. Sabit etkiler yöntemi ile tahmin edilen panel regresyon analizinin sonucunda, R değeri % 94 ve beta katsayısı istatistiksel olarak anlamlı ve negatif çıkmıştır. Dolayısıyla, örneklemdeki firmalar için, 2000-2005 yıllan arasında, uygunluk maliyetlerindeki % l'lik artışın, uygunsuzluk maliyetlerini % 0.83 azaltacağı bulunmuştur. Bu sonuç,“Geleneksel Kalite Maliyeti Modeli”nin, uygunsuzluk maliyetlerinin uygunluk maliyetlerine yapılan yatırım ile düşürülebileceği temel önermesini desteklemektedir. Aynca,“Sabit Etkilerin Sınanması”testi yardımıyla, uygunluk maliyetleri ile uygunsuzluk maliyetleri arasındaki ilişkiyi açıklarken, firmaya özgü ve zamana ait farklılaşmalann anlamlı olduğu bulunmuştur. Yatay-kesit sabit etkilerinin anlamlı çıkması bu modelde, firmalann kendilerine has özellikleri olduğunu ve bunun analize dahil edildiğini göstermektedir ki bu durumun, örneklemdeki her firmanın ayn bir gıda alt sektörüne ait olmasından kaynaklandığı söylenebilir. Zaman etkisinin anlamlı çıkması ise, zaman içindeki değişikliklerin, uygunluk ve uygunsuzluk maliyetleri arasındaki ilişkinin açıklanmasına katkı sağladığını göstermektedir. Uygunsuzluk maliyetlerinin içsel ve dışsal başarısızlık maliyetleri olarak aynştırılarak yinelenen regresyon analizlerinin sonuçları da, uygunluk maliyetlerine yapılan yatırımın dışsal başansızlık maliyetlerini düşüreceği hipotezini destekler niteliktedir.Kalite maliyet verilerinin elde edilişi aşamasında karşılaşılan güçlükler, Türk gıda sektörünün“kalite maliyetleri”kavramına uzak olduğuna ve henüz kalite maliyetlerini ölçme düşüncesinin eyleme dönüşmediği göstermekle beraber, ziyaret edilen pek çok gıda firmasının kalite maliyet verilerini, bundan sonra kalite maliyet sistemi içinde izleyeceklerini ifade etmiş olmaları, bu çalışmanın gıda sektöründe kalite maliyetlerinin ölçümü konusunda bir farkındalık yarattığının işareti olarak yorumlanabilir.Anahtar SözcüklerKalite Maliyetleri, Uygunluk Maliyetleri, Uygunsuzluk Maliyetleri, Önleme Maliyetleri, Değerlendirme Maliyetleri, İçsel Başarısızlık Maliyetleri, Dışsal Başarısızlık Maliyetleri, Türk Gıda Sektörü, Panel Regresyon Yöntemi
Özet (Çeviri)
In this study, the relation among quality cost components has been analyzed with specific reference to the Turkish food manufacturing industry. Different from many previous studies made with cross-section or time series regression, panel regression method, which takes the firm-specific and temporal effects into consideration, has been used to analyze the relation between conformance (prevention and appraisal) costs and nonconformance (internal and external failure) costs in the leading Turkish food manufacturing firms. According to the estimation results of fixed effects panel regression, R has been found to be 0.94 and Beta coefficient has been found to be negative and statistically significant. For the sample firms, between 2000 and 2005, when the conformance expenditures are increased by 1 %, nonconformance costs decline by 0.83 %, in harmony with the basic premise of the Traditional Quality Cost Model suggesting a tradeoff between conformance and nonconformance costs. The redundant fixed effects test has shown that both the firm specific and time effects are statistically significant. The validity of cross-section fixed effects has revealed that the firm-specificcharacteristics are helpful in explaining the relation between conformance and nonconformance costs. This result can also be followed from the different sub-sector that each firm operates. The validity of the time effect test has shown that every year has a certain inner dynamics, which also contributes explaining the relation between conformance and nonconformance costs. After decomposing nonconformance costs as internal and external failure costs, it has been found that the negative relation between conformance and nonconformance costs can rather be attributed to external failure costs.The difficulties confronted in the collection of the quality costs data has revealed that even the big and leading firms of the Turkish food manufacturing industry are not familiar with the concept of quality costs and in the firms, where the concept is known, the thinking has not been transformed into action. Most of the firms visited have also acknowledged that they would begin to install the quality costing system as suggested in the literature. This acknowledgement can be interpreted in a way that this study has helped to create awareness in the Turkish food manufacturing industry with respect to the vitality and importance of the measurement of quality costs.Key WordsQuality Costs, Conformance Costs, Nonconformance Costs, Prevention Costs, Appraisal Costs, Internal Failure Costs, External Failure Costs, Turkish Food Manufacturing Industry, Panel Regression Method.
Benzer Tezler
- Ship building and repair quality standart for new construction, existing ship
Yeni inşa ve gemi bakım onarımında ISO 9000 uyarlanması
İBRAHİM HAMİ BALMUMCU
Yüksek Lisans
İngilizce
1998
Gemi Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiGemi Makineleri İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET R. BAYÜLKEN
- Gıda sektöründe pazarlama stratejilerinin belirlenmesi ve kalite maliyetlerinin ölçümlenmesi
Determining marketing strategies and measurement of quality costs in the food sector
SEVİNÇ TANAÇAN
- Çok değişkenli istatistiksel süreç kontrol tekniklerinin incelenmesi: Gıda sektöründe bir uygulama
Examination of the multivariate statistical process control techniques : An application on food industry
İSA KOŞMAZ
- Gıda sektöründe bulanık parametreli üretim modellemesi
Production modelling in food sector with fuzzy parameters
SALİH AKA
- Tavukçuluk sektöründe Altı Sigma yaklaşımı ile canlı maliyetlerinin düşürülmesi
Reducing the chicken cost with Six Sigma on poultry sector
ALİ ERDEM ÖZTÜRK
