Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu alttiplerinde dikkat, yönetici işlevler ve üst-biliş performansının oluşturduğu ilişkiler örüntüsünün incelenmesi
The evaluation of the pattern of relations between attention, executive functions and meta-cognitive performance in subtypes of attention deficit hyperactivity disorder
- Tez No: 229422
- Danışmanlar: PROF. SİREL KARAKAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: DEHB, nöropsikolojik testler, dikkat eksikliği, dürtüsellik, hiperaktivite, yönetici işlevler, üst-biliş, ADHD, neuropsychological test, attention deficit, impulsivity, hyperactivity, executive function, meta-memory
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Deneysel Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 264
Özet
Bu çalışmada, 6-10 yaş arasındaki çocuklarda, Dikkat Eksikliği HiperaktiviteBozukluğu'na (DEHB) duyarlı ve özgül olan nöropsikolojik özelliklerin belirlenmesi venöropsikolojik testler yoluyla ölçülen bilgi işleme süreçlerinin araştırılmasıamaçlanmıştır. Böylece, nöropsikolojik test puanlarının DEHB tanısı koyma ölçütüolma durumu test edilmiştir.Çalışmanın örneklemi 1-5. sınıfa giden 6-10 sınıf/yaş grubundaki 153 (DEHB-DEalttipinde 33, DEHB-HD alttipinde 24, DEHB-B 23, Kontrol 73) erkek çocuktanoluşmuştur.Çalışmada Klinik ve Sağlıklı Çocuk Örneklemler İçin Bilgi Toplama Formu, WechslerÇocuklar İçin Zeka Ölçeği-Geliştirilmiş Formu, Raven Standart Progresif MatrislerTesti, Stroop Testi TBAG Formu, Wisconsin Kart Eşleme Testi, Görsel İşitsel SayıDizileri B Formu, Sayı Dizileri Öğrenme Testi, Çizgi Yönünü Belirleme Testi,İşaretleme Testi Türk Formu, Mangina Testi, Bilginin Doğruluk Derecesi Testi, BilmeHissi Testi, Ölçüt Testi, Okul Çağı Çocukları İçin Duygulanım Bozuklukları veŞizofreni Görüşme Çizelgesi, Conners Anne/Baba ve Öğretmen Derecelendirme Ölçeği,Çocuklar İçin Kovacs Depresyon Envanteri ve Spielberger Durumluk - Sürekli KaygıÖlçeği uygulanmıştır.İstatistiksel analizlerde grubun nöropsikolojik test puanları üzerindeki etkisi, yaşınistatistiksel olarak kontrol edildiği MANCOVA ile incelenmiştir. Anlamlı çıkan temeletkiler için gruplararası farkın kaynağını belirlemek amacıyla post hoc analizleryapılmıştır. Nöropsikolojik test puanlarının faktör yapısını belirlemek amacıyla TemelBileşenler Analizi (TBA) kullanılmıştır.Yapılan analizler grup etkisinin anlamlı olduğunu ortaya koymuş, farklar, hesaplanan94 puandan 41'i için elde edilmiştir. Post hoc analizler anlamlı farkların kontrol grubuile tanı grupları arasında olduğunu göstermiş, kontrol grubunun sergilediği performanstanı gruplarınınkinden her seferinde daha yüksek olmuştur. Ayrıca, 9 puanın DEHBalttiplerini ve kontrol grubunu birbirinden ayırdettiği, 43'ünün ise gruplar arasındaanlamlı bir fark yaratmadığı belirlenmiştir. TBA sonucunda, kontrol grubu için eldeedilen faktör örüntülerinin tanı gruplarında bozulduğu görülmüştür.Elde edilen bulgular nöropsikolojik testlerin DEHB'ye özgül bozulmaları yansıtmadabir ölçüt olarak kullanılabileceğini ortaya koymuştur. Bulgular DEHB'de görülenbilişsel bozulmaların fronto-pariyetal bölgeler ve onların subkortikal projeksiyonlarınıkapsayan yaygın ve karmaşık bir nöroanotomik ağın işlevlerindeki bozukluğa bağlıolabileceğini düşündürmüştür.
Özet (Çeviri)
The aims of this study were to find the neuropsychological features that are bothsensitive and specific to Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) in childrenof 6-10 yeas of age and to investigate the information processing operations that thesetests measure. In this way, the potential use of the neuropsychological test scores fordiagnosing ADHD was tested.The study sample consisted of 153 (ADHD-Inattention subtype: 33, ADHDHyperactivity/Impulsivity subtype: 24, ADHD-Combined subtype: 23, Control: 73)boys who were 6-10 years of age and were attending the 1st-5th grades of the elementaryschool.The neuropsychological tests and tasks consisted of the Wechsler Intelligence Scale forChildren-Revised, Raven Standard Progressive Matrices Test, Stroop Test, WisconsinCard Sorting Test, Visual Aural Digit Span Test, Serial Digit Learning Test, Judgmentof Line Orientation Test, Verbal and Nonverbal Cancellation Tests, Mangina Test andMeta-Cognition Tasks (the Felt Degree of Correctness of Knowledge, Feeling ofKnowing, Criterion Test). The clinical scales consisted of Schedule For AffectiveDisorders and Schizophrenia for School Age Children- Present and Lifetime Version,Conners? Teacher Rating Scale, Conners? Parent Rating Scale, Kovacs ChildrensDepression Inventory, Spielberger State Trait Anxiety Inventory for Children.Information on participants was obtained using standard forms that were seperatelydeveloped for children with ADHD and for healthy children.The effect of group (3 subtypes of ADHD and control group) on neuropsychologicaltest scores was tested using multivariate analysis of variance where age was used as thecovariate (MANCOVA). The origins of the significant effects were tested using posthoc analyses of the Bonferroni type to guard against inflated Type 1 error. Principalcomponents analysis (PCA) was used for identifying the factor structure of theneuropsychological test scores.MANCOVA revealed a significant effect of group variable on 41 of the 94neuropsychological test scores. In all cases, the scores of the control group weresignificantly better than that of the clinical groups. There was a significant differencebetween the clinical groups on 9 scores. The scores of the control group revealed anorganized factor structure. In the diagnostic groups, however, this structure becamedisorganized.The findings showed that that the neuropsychological tests that the present study usedcan provide measures on the specific defects that occur in children with ADHD. Thewidespread affect on cognitive functions suggested that these defects are the result ofdysfunction of a widespread and complex neuroanatomical network that encompassesthe frontoparietal cortex and their subcortical projections.
Benzer Tezler
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun alt tiplerine ait bilişsel örüntüler
Cognitive patterns relating to subtypes of attention deficit hyperactivity disorder
EMEL ERDOĞAN BAKAR
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ile dopamin reseptör 4 ve dopamin taşıyıcı gen polimorfizmlerinin ilişkisi
Association of DRD and DAT1 gene polymorphism with attention deficit hyperactivity disorder
ALİ BACANLI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2012
GenetikEge ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EYÜP SABRİ ERCAN
PROF. DR. Cahide AYDIN
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu alt tiplerinde ve tedaviye dirençli olgularda genetik farklılıklar
Genetic variations among subtypes in attention deficit hyperactivity disorder and treatment resistant cases
DİLEK ÜNAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
PsikiyatriHacettepe ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET FATİH ÜNAL
- Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu tanısı bulunan 8-15 yaş arası çocuklarda yürütücü işlev fonksiyonlarının bilgisayar tabanlı nöropsikolojik test bataryası olan CNSVS (the central nervous system vital signs)ile değerlendirilmesi
Evaluation of executive functions in children with attention deficit/hiperactivity disorder aged 8-15 by using a computerized neuropsychological test battery, CNSVS (the central nervous system vital signs)
KEMAL UTKU YAZICI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2012
PsikiyatriEge ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EYÜP SABRİ ERCAN
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukların yüz tanıma becerilerinin ölçülmesi ve yüz davranışlarının bilgisayarlı analizi
Assessment of face recognition abilities and digital analysis of facial movements of the children with attention deficit hyperactivity disorder
KORAY MEHMET ZEYNEL KARABEKİROĞLU
Doktora
Türkçe
2021
PsikiyatriOndokuz Mayıs ÜniversitesiKlinik Sinir Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA AYYILDIZ