Bir halk çalgısının sosyal ve kültürel kimlik bağlamında incelenmesi: Ehl-i hak'ın kutsal sazı tanbur
An examination of a folk instrument in the context of its social and cultural identity: The sacred tanbur of the Ahl-i haqq
- Tez No: 230724
- Danışmanlar: PROF. RUHİ AYANGİL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
İran'da, Ehl-i Hak inancına bağlı olanlar tarafından icra edilen tanbur sazı, bu topluluk tarafından kutsal olarak kabul edilen bir halk çalgısıdır. Bu çalgının kutsallığı, inanca bağlı olanların ibadet şekli olan cemlerde ?gizli? olarak bilinen makamların bu sazla çalınmasından kaynaklanır. Günümüze kadar, pek çok sebepten dolayı oldukça kapalı bir yaşam süren Ehl-i Hak topluluğu, toplumsal belleğin en önemli taşıyıcılarından birisi olan tanbur sazının, ?dış? dünyaya açılmasıyla yeni tartışmalara konu olur: Ehl-i Hak'ın yaşayan önderlerinin kutsal repertuarın korunması konusundaki ısrarlarının yanı sıra yeni çalışmaların ortaya çıkması ve bunların geleneksel ortamların dışında icra edilmesi, tanbur sazının Ehl-i Hak toplumundaki statüsüne yeni misyonlar ekler. Dolayısıyla topluluğun dış dünyayla iletişimi, topluluk içi iletişimi sağlayan tanburla gerçekleşmeye başlar. Günümüzde Ehl-i Hak'a mensup olmayanlar tarafından da öğrenilebilen ve çeşitli yerlerde icra edilen tanbur ve buna ilişkin çalışmalar, sazın statüsüne ve kimliğine saygı gösterilerek sürdürülür. Bu araştırma, Ehl-i Hak tanburunun kutsallığından yola çıkarak, sazın sosyal ve kültürel bağlamda kimliğini incelemektedir. Bu açıdan Ehl-i Hak tanburunun kimliğini oluşturan öğelerin, toplumsal bellekle ilişkisi; bu öğelerin sosyal ilişkilerde oynadığı rol; sazın dinsel, kültürel misyonu ve taşıdığı değerler, sazın ?halk çalgısı? olmasının ötesinde bir statüye sahip olduğunu gösterir. Bu statü, tanburun Ehl-i Hak toplumundaki özel konumunu ve topluluğun belleğini taşıyan başlıca unsurlardan birisi olduğunu ortaya koyar.
Özet (Çeviri)
In Iran, the tanbur played by adherents to the Ahl-i Haqq faith is a folk instrument considered sacred by this community. The sacredness of this instrument stems from the fact that during the gatherings (cems) of the faithful, certain makams known as ?secret? are played. The opening to the ?outside? world of the Ahl-i Haqq, which has until the present day lived quite a secluded existence, and of their instrument, which is one of the most important vessels for their collective memory, has become a new subject of debate. Alongside the living Ahl-i Haqq leaders? insistence on the preservation of the sacred repertoire, the emergence of new works, and their performance outside of traditional environments, has added new dimensions to the mission of the tanbur in Ahl-i Haqq society. Consequently, the tanbur, which achieves communication within the society, has been the vehicle for the society?s communication with the outside world. Works for tanbur, which can today be learned and played in a variety of places even by non-members of the Ahl-i Haqq, are carried on with respect for the instrument?s status and identity. This research project examines the identity of the tanbur in its social and cultural context, beginning with its sacred status. From this standpoint, the elements that form the identity of Ahl-i Haqq tanbur and their relationship with collective memory, the role these elements play in social relationships, and the instrument?s cultural mission and the values it carries, demonstrate that the instrument has a status beyond that of ?folk instrument.? This status suggests that the tanbur has a special position in Ahl-i Haqq society, and is one of the basic elements that carry the collective memory of the community.
Benzer Tezler
- Kastamonu yöresi geleneksel müzik pratiklerinde kemâne
Kemane in Kastamonu region's traditional music practices
BERİL ÇAKMAKOĞLU
Doktora
Türkçe
2017
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SITKI BAHADIR TUTU
- Yeni milliyetçi ideoloji olarak ulusalcılık: İzmir örneği üzerinden ulusalcıların duygularının analizi
Ulusalcilik as a new nationalist ideology: Analysis of the emotions of ulusalcis through the case of Izmir
GÜNCE SABAH ERYILMAZ ERDAMAR
Doktora
Türkçe
2024
Siyasal BilimlerGalatasaray ÜniversitesiSiyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ÖZGÜR ADADAĞ
- Kahramanmaraş-Afşin yöresi âşıklık geleneği
The tradition of minstrelsy in the Kahramanmaraş-Afşin region
MÜJDE TAŞCI
- Kadın folkloru ve toplumsal cinsiyet üzerinde kültürel kimliğin etkisi: Tavşanlı ilçesi Dedeler ve Beyköy örneği
The effect of cultural identity on women's folklore and gender: Tavşanlı district Dedeler and Beyköy example
SELMA AYBARS
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ALİ YOLCU
- Açık hava müzelerinin eğitim ve kültür değerinin incelenmesi, İstanbul Miniatürk örneği
Study of the educational and cultural values of the open air museums, the case of Miniaturk İstanbul
TUĞCE TÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY