Karahanlı Türkçesinde fiil
Verb in Karakhanid Turkic
- Tez No: 231066
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Karahanlı Türkçesi, fiiller, yapım, çekim, anlam, etimoloji, Karakhanid Turkic, verbs, structure, declination, meaning, etymology
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 685
Özet
Karahanlı Türkçesinde Fiil başlıklı çalışma beş temel eserin fişlenmesi sonucu elde edilen verilerin işlendiği yedi ana bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler: 1.Basit Fiiller, 2.İsimden Fiil Türeten Ekler, 3.Fiilden Fiil Türeten Ekler, 4.Birleşik Fiiller, 5.Fiil Çekimi, 6.Sıfat Filler, 7.Zarf-Fiiller.Basit fiiller, ses terkibi esasına dayanan bir sınıflandırmaya göre sıralanmıştır. Türemiş fiiller ortaya konulurken öncelikle eklere göre bir tasnif sistemi gözetilmiş, eklerin yapıları ve fonksiyonları tek tek incelenmiştir. Türemiş fiilin anlamı verildikten sonra parantez içerisinde fiilin türeme biçimini gösteren kısmi bir etimolojik tahlil yapılmıştır. Birleşik fiil bahsinde fiiller, kuruluş biçimleri bakımından sınıflandırılmış ve bu kuruluş biçimlerinin gramatikal analizi yapılmıştır. Karahanlı Türkçesinde fiil çekiminde fiiller girdikleri kip biçimine göre (bildirme ve tasarlama) bir değerlendirmeye tâbi tutulmuş; bu kip eklerinin fiile ve cümleye kattığı anlam özellikleri ortaya konulmuş, şahıslara göre çekimleri değerlendirilmiş ve örneklerle gösterilmiştir.Karahanlı Türkçesinde sıfat-fiil yapan ekler taşıdıkları zaman ifadelerine göre ele alınmış, her ekin yapısı üzerinde ortaya konulan görüşler değerlendirilmiş, taşıdıkları ve eklendikleri fiillere kattıkları anlam özellikleri gösterilmiş, örnekler sıfat-fiilin eksiz, hâl, iyelik ve çokluk ekleri ve varsa edatlarla kullanımlarına göre tasnif edilmiştir. Sıfat-fiiller gibi Karahanlı Türkçesindeki zarf-fiiller de eklere göre sınıflandırılmış, eklerin yapıları ve anlam özellikleri tespit edilmiş, örnekler zarf-fiil eki almış fiilin cümlede zarf olma veya bağlayıcılık görevinde kullanılma durumuna göre ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
Verb in Karakhanid Turkic is prepared for presenting as a doctorate thesis to Erciyes University Social Sciences Institute, Turkish Language Branch. Thesis is to be formed by seven main parts. These are: 1.Simple verbs, 2.Denominative verbs, 3.Deverbal verbs, 4.Compound verbs, 5.Conjugation, 6.Participles, 7.Gerunds.Simple verbs of Karakhanid Turkic are classificated by voice composition. Affixes which derives verbs from nouns are examined. We evaluated their functions in Karakhanid Turkic and gave examples about the affix. Affixes which derives verbs from verbs are examined. We evaluated their functions in Karakhanid Turkic and gave examples about the affix. Compound verbs in Karakhanid Turkic were classified by theirs constructions. Then we analysed their grammatical forms. We gave the table of conjugation affixes and confirmed the tenses which are used in simple and compound. Then examined these affixes that got into conformity of vowel and consonant.Affixes which derives participles in Karakhanid Turkic are to be classified by the tense meaning that they enunciate. Affixes which derives gerunds in Karakhanid Turkic are to be classified by the tense meaning that they enunciate.
Benzer Tezler
- Karahanlı Türkçesinde duygu fiilleri
Emotion verbs in Karahanli Turkic
ESRA İLTER
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜLENT GÜL
- Harezm Türkçesinde fiil
Verbs in Kharezm Turkish
FUNDA TOPRAK
Doktora
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. AYSU ATA
- Ermeni harfli Kıpçak Türkçesinde fiil
Verbs in Kipchak Turkish with Armenian letters
LÜTFİYE GÜVENÇ
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
- Karay Türkçesinin tarihî ve Çağdaş Kıpçak Türkçesiyle karşılaştırmalı söz varlığı - fiil
The comperative vocabulary with the historic and Modern Kipchak Turkish of Karaim Turkish - verb
ABDULKADİR ÖZTÜRK
Doktora
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVZAT ÖZKAN
- Harezm Türkçesinde birleşik fiiller
Compound verbs in Harezm Turkish
ABDULLAH DEMİRAL
Doktora
Türkçe
2012
DilbilimDicle ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SADETTİN ÖZÇELİK