Harezm-Kıpçak Türkçesinde duygu fiilleri
Emotional vers in Khwarezm-Kipchak Turkish
- Tez No: 861612
- Danışmanlar: PROF. DR. HABİBE YAZICI ERSOY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 723
Özet
Duygular, insan hayatının en temel birleĢenlerinden biridir ve bireyin tüm geliĢim dönemlerinde önemini korumaktadır. Duygular, insanların iç dünyalarından gelen ve dıĢ dünyaya yansıyan mesajlarıdır. Ġnsanların duygusal deneyimlerini baĢka insanlarla paylaĢmalarında kullandıkları en önemli araç dildir. Ġnsanların ruh dünyasındaki hareket ve değiĢimleri anlatan duygu fiilleri, bireylerin zihinsel etkinlikleri sonucunda oluĢmaktadır. KiĢisel bir olgu özelliği gösteren duygular, zamanla toplumsal bir nitelik kazanır. Duygu ve düĢünce ortaklığı bireylerin topluluk hâlinde bir arada yaĢamalarını sağlar. Bir toplumun tam olarak anlaĢılması için o toplumun duygu ve düĢünce dünyasının aralanması gerekir. Tezde Karahanlı Türkçesi ile bağlantılı olan Oğuz, Kıpçak, Kanglı ve diğer Türk boylarının lehçelerinin karıĢımıyla Ģekillenen Harezm-Kıpçak Türkçesinde kullanılan duygu fiilleri örneklem eserler yoluyla tespit edilmiĢtir. Ayrıca 13-15. yüzyıllarda HarezmKıpçak Türkçesini kullananların duygularını ifadede baĢvurdukları fiiller anlam özelliklerine göre sınıflandırılmıĢtır. Harezm-Kıpçak Türkçesiyle yazılmıĢ eserlerin konu çeĢitliliği ve sayısı fazladır. ÇalıĢmada bu eserlerden dönemin karakteristik dil özelliklerini en iyi yansıtanlar örneklem olarak seçilmiĢ ve duygu fiilleri açısından incelenmiĢtir. Harezm-Kıpçak Türkçesinde tespit edilen bu duygu fiilleri yoluyla dönemin psikolojik ve sosyolojik durumu ortaya çıkarılmaya çalıĢılmıĢtır.
Özet (Çeviri)
Emotions are one of the most basic components of human life and maintain their importance in all developmental periods of the individual. Emotions are messages that come from people's inner world and are reflected in the outside world. Language is the most important tool people use to share their emotional experiences with other people. Emotional verbs that describe the movements and changes in people's spiritual world are formed as a result of the mental activities of individuals. Emotions, which are a personal phenomenon, gain a social character over time. Sharing emotions and thoughts enables individuals to live together as a community. In order to fully understand a society, the world of emotion and thought of that society must be explored. In the thesis, the emotional verbs used in Khwarezm-Kipchak Turkish, which was shaped by the mixture of dialects of Oghuz, Kipchak, Kangli and other Turkish tribes related to Karakhanid Turkish, were determined through sample works. Also 13th-15th. The verbs used by people using Khwarezm-Kipchak Turkish in the centuries to express their feelings have been classified according to their meanings. The subject diversity and number of works written in Khwarezm-Kipchak Turkish are high. In the study, those of these works that best reflect the characteristic language features of the period were selected as samples and examined in terms of emotional verbs. The psychological and sociological situation of the period was tried to be revealed through these emotional verbs identified in Khwarezm-Kipchak Turkish. Science Code : 30102 Key Words : Emotion verbs, Khwarezm-Kipchak
Benzer Tezler
- Babürnâme'de isimlerin kavram alanlarına göre sınıflandırılması
Classification of nouns in Baburname according to the conception areas
ŞÜKRİYE DUYGU ÇAĞMA
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GALİP GÜNER
- Harezm-Kıpçak Türkçesinde meslek adları
Professions names in Kharezm – Kipchak Turkish
SENANUR AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAŞAR TOKAY
- Memluk Kıpçak Türkçesinde kalıplaşmış söz birlikleri
The stereotyped words in Memluk Kipchak Turkish
NAJIBULLAH BIGZAD
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERKAN ŞEN
- Harezm ve Kıpçak Türkçesinde birleşik fiiller
The complex verbs in Harezm and Kıpcak language
MUHAMMED EZZAT GHAZY
Doktora
Türkçe
2001
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BİCAN
- Karahanlı, Harezm ve Kıpçak Türkçesinde Arapça öğeler
Arabish elements in Karahanlı, Khwarazm and Kıpchak Turkish
OĞUZHAN DURMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. LEVENT DOĞAN