Kenan Evren ve Türkiye'de 1980'li yıllar
Kenan Evren and Turkey of 1980?s
- Tez No: 235714
- Danışmanlar: PROF. DR. SİNA AKŞİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 380
Özet
Türk siyasi yaşamı açısından önemli bir dönem olan 1980'li yıllar kadar, o yıllara yönveren ve biçimlendiren kişi olarak Kenan Evren de Türk siyasi yaşamı içinde önemli bir yeresahiptir. İşte bu çalışma ile, Evren'in 80'li yıllardaki toplumsal ve siyasal değişimlerüzerindeki etkisini ve bu etkinin ideolojik boyutunu ortaya koymak amaçlanmıştır. Toplumsalve siyasal gelişmeleri ve değişimleri yaratan temel etken toplumsal koşullardır. Ancak, bugelişim ve/veya değişim süreci içinde yer alan kişilerin etkisini de değerlendirmek gerekir.Girişte, 12 Eylül müdahalesi öncesi varolan toplumsal koşullar çerçevesinde ordu-siyasetilişkisini kavrayabilmek amacıyla, Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren Türkiye ve Dünyakonjonktürel değişimine bağlı olarak değişen ordu-siyaset ilişkisi irdelenmiştir. Cumhuriyetinkuruluşundan 12 Eylül'e kadar geçen süreçteki ordu-siyaset ilişkisinin değişim süreci biranlamda Ordu bağlamında Evren'in ideolojik çizgisindeki değişimi de açıklamaktadır. Bubağlamda, Cumhuriyetin ilanı sonrası Atatürkçülüğün temel dayanağı olan aydınlanmadüşüncesine bağlı ve bu düşüncenin topluma benimsetilmesinde etkin rol oynayan Ordunun12 Eylül müdahalesiyle kendini tam olarak açığa vuran sağa kayışı Evren'in de ideolojikkayışının öyküsüdür. Bu kayışı kolaylaştıran iki etken, Evren'in aileden aldığı geleneksel dineğitimi ve Cumhuriyetin mantığıyla çelişen, buna karşılık Orduyu siyasetten uzak tutmakmantığıyla uyumlu olan Ordu içindeki aydınlanma düşüncesinden uzak eğitim dizgesidir.Evren'in sağa kayışı 12 Eylül öncesi çok açık ve belirgin değildir. Birinci bölümde ayrıntılıolarak anlatıldığı gibi özellikle, Evren'in Genelkurmay Başkanı olduğu Mart 1978'deiktidarda olan CHP ile, ekonomik sorunlar ve terörün önlenememesi konusunda eleştirilerinerağmen yürütülen uyumlu ilişki biçimi, 1979'daki hükümet değişiminden bir ay sonra AP'yeOrdu tarafından verilen uyarı mektubu ve Evren'in terör ve ekonomik sorunlar konusundakitavrının eleştiri boyutundan şikayet boyutuna varması Evren'i CHP'ye yakın bir çizgidealgılamaya neden olmaktadır. Ancak, AP döneminde ekonomik sorunların çözümü içinbenimsenen ve Batı'nın, özellikle de ABD'nin küreselleşme çerçevesinde sunduğu neoliberalekonomik politikayla uyumlu 24 Ocak kararlarının Evren tarafından benimsenmesi Evren'insağ düşünce dizgesine yakın bir çizgide değerlendirilmesine neden olmuştur. Budeğerlendirmenin doğruluğu, ikinci bölümün konusu olan 12 Eylül müdahalesi sonrasıuygulamalar ile ortaya çıkmıştır. Yeni Sağ politikalarla uyumlu bir siyasal dizge için ortamhazırlayan Türk-İslam Sentezi ve bu senteze uygun olarak yorumlanan 12 EylülAtatürkçülüğü Evren'in ideolojik duruşunun belirleyicisi olmuştur. Buna rağmen, Evren'in budönemde de ideolojik olarak tutarlı bir çizgi izlediği söylenemez. Evren'in özellikle, ekonomipolitika konusunda liberalizm ve devletçilik arasında gidiş gelişler yaşaması bu tutarsızlığıntemelini oluşturmuştur. Evren ve çevresinin 12 Eylül sonrası en tutarlı olduğu alan soldüşünceyi ve bu düşünceyi benimseyenleri siyasal ve toplumsal dizgenin dışına itmekolmuştur. Anayasanın kabulüyle Cumhurbaşkanı olan Evren, üçüncü ve dördüncü bölümdeanlatıldığı gibi bu dönem süresince de 12 Eylül'ü ve felsefesini savunmuş; 1983seçimlerinden sonra iktidara gelen ANAP hükümetinden de bu felsefeye uygun davranmasınıbeklemiştir. 1987'ye kadar bu uyumlu ilişki devam etmiş; ANAP'ın iktidarınıgüçlendirdiğinden emin olduğu1987 yılı ile birlikte uyum dönemi sona ermiştir. Evren'in budönemde ANAP'a yönelttiği eleştiri ekonomi politika ve siyasal islam'a yaklaşan dinpolitikası alanında olmuştur. Sonuçta Evren, Özal kadar liberal ve dinin devletleiçselleşmesinden yana olmamakla birlikte, 12 Eylül uygulamaları ile Özal dönemine zeminhazırlayan kişi olarak tarihe geçmiştir.
Özet (Çeviri)
This study aims to indicate the effect of Evren on the social political changes and theideolojical side of this effect. In the introduction part, the life of Evren and military-policyrelations changing cyclically both in Turkey and in the World since the foundation of theRepublic of Turkey are explained. The chaning processof the military-policy reletions, in away, shows the chaning process of ideology of Evren too. The inclination of the military,which give importance to ıllumination that is the basic resource of Kemalism, to right wingafter 12 september coup can be explained with Evren?s inclication to right wing. However, thementioned inclinatin was not distinguishable before 12 September coup. The positiverelationswith CHP, which was the ruling party during the time Evren became Chief of Staff, despite ofthe unesiness because of economical problems and terrorism disguised Evren, he was in theinclination to right wing. The conditions justifying this idea came into being after the 12September coup, as it is explained in the second chapter. The Turkish-İslamic Synthesisi thatpaved the way for a new political lieene determined the stance of Kemalism, which was laterinterpreted under the shade of this ideology. However, it is hard to say that Evren had a firmpolitical line. Evren?s dilemma between liberalism and state control in terms of economy andpolicy is the base of the said unstableness. As it is explained in the Third and forth chapters,Evren advocated the philosophy of 12 September coup along his presidency and he expectedthe same from ANAP government, which came to power in 1983. ANAP meet theexpectation of Evren until 1987, but it changed its way as from 1987, the time it becamepowerful enough. Evren criticized ANAP ffor this period for econmy policy and the religiouspolicies that were close to Political İslam.
Benzer Tezler
- 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın siyasi biyografisi
8th President Turgut Özal's political biography
SAMİ ORÇUN ERSAY
Doktora
Türkçe
2024
Siyasal BilimlerGalatasaray ÜniversitesiSiyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ÖZGÜR ADADAĞ
- Türkiye ve İtalya'da özel televizyon yayıncılığının başlangıcı ve deregülasyon sürecinin karşılaştırılması
Comparison of the beginning of private tv broadcasting and the deregulation process in Turkey and İtaly
KENAN EVREN DUMAN
Doktora
Türkçe
2013
Radyo-Televizyonİstanbul ÜniversitesiGenel Gazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ÖZGEN
- Suudi Arabistan Devleti'nin kuruluşu ve Türkiye-Suudi Arabistan ilişkileri(1926-1990)
Establishment of the State of Saudi Arabia, and Turkey-Saudi Arabia relations (1926-1990)
MUSTAFA BOSTANCI
- 12 Eylül 1980 darbesi ve Ulusu Hükümeti'nin Türkiye'de dış politikası
1980 Turkish coup d'état and foreign policy of Ulusu Government in Turkey
BERKAY ALİ ÖNER
- Milliyetçi Demokrasi Partisi'nin siyasi faaliyetleri (1983-1986)
Political activities of the Nationalist Democracy Party (1983-1986)
ÖZCAN ÇÖLÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VAHDETTİN ENGİN