Yüzyıl dönümü İstanbul mimarlığında 'Viktorya tarzı' sayfiye konutları
'Victorian style' suburb houses in the turn of the century Istanbul architecture
- Tez No: 246814
- Danışmanlar: PROF. DR. TURGUT SANER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Tarih, Architecture, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 93
Özet
19. yüzyılın son çeyreğinden 20. yüzyılın başına kadar süren dönemde İstanbul?un sayfiyesi olarak adlandırılabilecek Kadıköy, Adalar, Yeşilköy gibi bölgelerinde geleneksel Osmanlı konutundan çeşitli Batılı özellikler ve yapı elemanlarıyla ayrılan ahşap konutlar yapılmıştır. Bu konutlar kütle organizasyonu, plan şeması, cephe düzenlemesi ve bezemeler açısından Neo-klasik, Art Nouveau gibi stillere sahiptir. Bazılarında da yerli veya yabancı İslam mimarlığı biçimlerine rastlanır. Araştırmalarda bu stiller arasında sayılabilecek İngiliz kökenli bir stili olan Viktorya tarzına çok az değinilmiştir. Bu tarz, İngiltere ve Amerika?da kiliseler ve yönetim yapıları kadar şehir ve sayfiye konutlarında da görülmüştür. 19. yüzyılda artan konut ihtiyacına cevap olarak konut planları ve detayları içeren katalog benzeri kitaplar basılmıştır. Ayrıca, mimarlar tasarımlarını posta yoluyla yerel marangozların uygulayabileceği detaylara kadar inerek ihtiyaç sahiplerine yollamıştır. Tez çalışmasında ele alınan İstanbul?daki örnekler, genellikle 19. yüzyıl sonunda İstanbul?da saraydaki baskıdan uzaklaşarak sayfiyeye yerleşen yüksek mevkideki memur, asker ve zengin kişilere aittir. Bu konutlar, aynı zamanda yeni ?Batılı? ve ?modern? yaşam tarzına uygun yapılmış ve stil olarak Viktorya tarzı seçilmiştir. Genel olarak ortak özellikleri, dik kırma çatı, çatı pencereleri, ahşap dikmelerle taşınan balkon ve verandalar, ?Japon tipi? küçük gözlü pencereler, kuleler, ahşap bezemeli alınlıklardır. Bazılarının Ermeni ve Rum kalfalar veya yabancı mimarlar tarafından yapıldığı bilinmektedir. Bu tarzın İstanbul?a yabancı mimarlar, elçilikler ve kitap ve gazeteler gibi basılı kaynaklardaki resimler yoluyla geldiğini düşündüren yapılar ve belgeler vardır. İngiltere kaynaklı bu stilin geç Osmanlı dönemi sayfiye konutlarında aranması, örneklerin el verdiği ölçüde plan, kütle, cephe ve bezeme analizi ve karşılaştırılması ile yapılmıştır. Plan ve kütle analizi şematik olarak mekan organizasyonunu temel almıştır. Daha sonra bu analiz sonuçlarına göre yapılar belli başlıklar altında ortak özelliklerine göre gruplandırılarak değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde ise yabancı örneklerle İstanbul?daki örnekler, yine kütle, plan, cephe ve bezeme açısından karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak, Viktorya tarzının Osmanlı döneminin sonlarında İstanbul?a taşındığı ve bir fantezi üslup olarak sayfiyede sıkça uygulandığı görülmüştür.
Özet (Çeviri)
From 19th century?s last quarter until the beginning of 20th century, wooden houses that differentiated themselves from the traditional Ottoman house by various western characteristics and building elements were built in the suburban areas of İstanbul such as Kadıköy, Adalar and Yeşilköy. In terms of mass, plan schema, façade organization, and ornaments, these houses are in western styles such as Neo-Classical or Art Nouveau. Some houses have foreign and local Islamic architectural elements. Few researchers mention the Victorian Style among the ones above. This style exists not only in English and American churches but also in city and country houses of the 19th century. In the 19th century, books of house plans and details were published to satisfy the increasing housing need in England and the United States of America. Moreover, architects sent their designs to customers by post explaining them in detail so that the local builder could easily apply them. The selected houses in İstanbul mostly belonged to the high ranked officers of the palace, soldiers and rich families who moved away from the suppression of Abdülhamit II and settled in the suburbs. These houses reflected their owners? ?modern? and ?western? life style through their Victorian characteristics. Their common properties can be summarized as steep roofs, dormer windows, balconies, verandas held by slender wooden columns, small and square ?Japanese? windows, towers, and ornamental wooden gablets. Local constructors of Armenian and Greek origin built some of these houses. Some buildings and documents suggest that foreign architects, embassies, and pictures in books and periodicals introduced this style. The search for this style of English origin was based on the analysis and comparison of the plan, mass, façade and ornament as much information as the samples provided. Spatial organization was studied for plan and mass analysis. Then, the buildings were grouped and evaluated according to their common characheristics. Finally, foreign samples were compared to the local ones by means of plan, mass, façade, and ornament. As a result, it is proved that the Victorian style was introduced to İstanbul in the late Ottoman period and applied as a fantasy style in the suburbs of İstanbul.
Benzer Tezler
- Osmanlı estetizmi ve Aşiyan
Ottoman aestheticism and Aşiyan
UFUK DEMİRGÜÇ
Doktora
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP KUBAN TOKGÖZ
- Teknolojik gelişmelerin mimarlığı yönlendirici etkileri konusunda bir araştırma
A Study on the effects of technological progress on architecture
TAYLAN EKİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL KULAKSIZOĞLU
- Yeniden işlevlendirilen cezaevlerinin Alois Riegl'in değerler çerçevesinde analizi
Analysis of re-functionalised prisons within the framework of Alois Riegl's values
CEVRİYE SEDA ALEVDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkİSTANBUL BEYKENT ÜNİVERSİTESİMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BİLGEN DÜNDAR
- Ondokuzuncu ve yirminci yüzyıl Türk resim sanatında müzik betimlemeleri
Başlık çevirisi yok
F.FEYZA AKSU
- Sağlık kurumlarında yönetici iletişim becerilerinin çalışanların iş doyumu üzerine etkileri: İstanbul ili kamu hastanesi çalışanları örneği
Effects of manager communıcatıon skills on employees' job satisfaction in health institutions: the case of Istanbul public hospital employees
SÜMEYRA GÜLKAYNAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sağlık Yönetimiİstanbul Yeni Yüzyıl ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CAN METE