Geri Dön

Rusçada fiilli deyimlerin yapısal, anlamsal ve dilbilgisel özellikleri

Structural, semantical and grammatical characteristics of verbal idioms in russian

  1. Tez No: 250258
  2. Yazar: MURAT ULUOĞLU
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ALTAN AYKUT
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Dilbilim, Western Linguistics and Literature, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2009
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Rus Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 215

Özet

Rusya'da temelleri Vinogradov tarafından atılan deyimbilim, gelişimini günümüzde de sürdürmeye devam etmektedir. Deyimlerle ilgili çok sayıda çalışma yapılmış, farklı görüşler ortaya konmuştur. Fakat günümüzde ?deyim nedir?? sorusuna bilim adamlarınca ortak bir yanıt bulunduğu söylenemez. Vinogradov'un düşünceleri bazı bilim adamlarınca daha da genişletilmiştir. Bu bağlamda deyimleri geniş anlamda ele alarak yeniden üretilebilir ifadelerin hepsini deyim olarak kabul eden bir görüş ortaya çıkmıştır. Bu görüşe göre atasözleri, özlü sözler, bilimsel-terminolojik ifadeler ve çeşitli resmi kalıplar da deyimbilimin inceleme alanına girer.Rusçada deyimlerle ilgli yapılan çalışmalarda fiilli deyimlerin özel bir yeri olduğu görülür. Rusçadaki fiilli deyimler bileşen sayısına ve birleşimi oluşturan ögelerin dizilişine göre birbirinden çok farklı yapısal modeller oluşturur. Rus deyim sisteminin en büyük grubunu oluşturan fiilli deyimler, dilbilgisel ve anlamsal olarak da oldukça zengin bir içeriğe sahiptir. Fiilli deyimlerin büyük bir kısmı tümcede yüklem görevinde kullanılırlar. Serbest kullanımdaki fiillere özgü durum, şahıs, zaman, kip, çatı biçimlerinin değişimi fiilli deyimlerde de görülür. Fakat fiilli deyimlerin dilbilgisel değişimi serbest kullanımdaki fiillere oranla daha sınırlıdır. Deyimsel anlamın kendine özgü yapısı deyimlerin dilbilgisel değişim olanaklarını büyük ölçüde kısıtlar.Deyimlerin anlamsal özellikleri serbest kullanımdaki sözcüklerin anlamsal özellikleriyle benzerlik gösterir. Deyimler birbirleriyle eşanlamlılık, karşıt anlamlılık, eş seslilik, çok anlamlılık ilişkisi içinde olabilir. Ayrıca deyimin anlam bütünlüğü bozulmadan birleşimi oluşturan ögeler çeşitli açılardan değişkeleşebilir. Tüm bu özellikler fiilli deyimler için de geçerlidir. Deyimlerin anlamsal ve dilbilgisel özellikleri birbirleriyle sıkı sıkıya bağlıdır. Özellikle değerlendirme anlamı fiilli deyimlerin dilbilgisel değişim biçimlerinin belirlenmesinde önemli bir rol oynar.

Özet (Çeviri)

?Phraseology? initiated by Vinogradov in Russia continues to improve today. Many a study on phraseology has been transacted thus many an on opinion has risen. Nonetheless, linguists couldn?t find an answer to what an idiom is. Vinogradov?s theories have been enlarged by linguists; ergo, the attitude, supporting that an idiom is a combination of all reproducible phrases, formulated. Regarding this theory; phraseology studies proverbs, winged words, scientific-terminological phrases and certain formal phrases.In Russian, verbal idioms are specially studied during idiomatic studies. Verbal idioms in Russian build structural models, dissimilar to one another regarding number of components and order of components structuring the combination. Verbal idioms, the leading parts of idiomatic system in Russian, own a diversified content grammatically and semantically. Many verbal idioms undertake the function of ?predicate? in a sentence. Changes of types of ?aspect?, ?person?, ?time?, ?mood?, ?voice?, peculiar to verbs, are employed in verbal idioms; nonetheless, grammatical change of verbal idioms are limited in comparison to that of verbs of free form. Idiomatic meaning?s unique structure imposes a limitation on the chance of grammatical change of idioms.Idioms? semantic characteristics are similar to those of words of free form. Idioms interact with each other regarding synonymy, homonimia, antonymy and polysemantic. Components of idioms, including verbal idioms, may vary without the semantic uniformity of the idiom being deteriorated. Semantic and grammatical characterictics of idioms are interlinked to one another. The meaning of evaluation plays a paramount role in determination of types of grammatical changes of verbal idioms.

Benzer Tezler

  1. Rusça deyimlerdeki ön ekli/ön eksiz hareket fiillerinin anlam bilgisi ve şekil bilgisi açısından incelenmesi

    Analysing of prefixed/nonprefixed verbs of motion in Russian idioms from semantic and morphologic aspects

    EMRE KIRLI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Batı Dilleri ve EdebiyatıAtatürk Üniversitesi

    Rus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BAHAR DEMİR

  2. Özbek Türkçesinin leksikolojisi

    Başlık çevirisi yok

    SELAHİTTİN TOLKUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1994

    Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    Eski Türk Dili Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURİ YÜCE

  3. Karaçay-Malkarcada 'almak' ve 'vermek' fiillerinin anlamsal alanları

    Semantic fields of verbs 'to take' and 'to give' in Karachay-Balkar

    ANASTASIIA KRAINIUCHENKO

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DilbilimHacettepe Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEVLÜT ERDEM

  4. Rusçada biyolojik cinsiyetin dilbilgisel cinsiyete yansımaları: Anlamsal ve biçimsel özellikler

    Reflections of biological sex on grammatical gender in Russian: Semantic and formal features

    YAĞMUR SÜMERTEKİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Batı Dilleri ve EdebiyatıKafkas Üniversitesi

    Rus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ KEZİBAN TOPBAŞOĞLU ERAY

  5. Rusça ve Türkiye Türkçesi gramerinde hareket fiilleri

    Motion verbs in Russian and Turkey Turkish grammar

    MUHAMMED TAŞKESENLİGİL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    DilbilimAtatürk Üniversitesi

    Rus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. BAHAR GÜNEŞ