Bellek ve mimarlık ilişkisi kalıcı bellekte mekansal öğeler
Relation of memory and architecture spatial elements in permanent memory
- Tez No: 252340
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLÇİN PULAT GÖKMEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Bilgisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
Bu çalışma bellek ve mimarlık arasındaki ilişkinin varlığı üzerine şekillenmiş ve geliştirilmiştir. Farklı disiplinlerin değişik açılardan ele aldığı bir kavram olan bellek, bu çalışmada bireyin hatırladıklarının ne kadarının mekânsal olduğu, mekânın akılda kalan yönlerinin neler olduğu üzerine kurulan bir model çerçevesinde değerlendirilmektedir. Bellek ve mimarlık ilişkisi bireyin yaşamında önemli yer tutan çocukluğunun geçtiği ev bağlamında incelenmektedir. Çalışmanın amacı; mekân belleğinin oluşumunu incelemek, mekân öğelerinin bellekle olan ilişkilerini değerlendirmek, bellekte kalan mekân öğelerini bulup çıkarmak olarak özetlenebilir.Bellek, algı ve ev kavramları üzerinde şekillenen araştırmanın, kalıcı belleğe girdi olabilecek mekânsal öğelerin neler olabileceğini açıklamaya yönelik bir model kurgusu içinde ele alınmasının, çalışmanın kullanılabilirliği açısından yararlı olacağı düşüncesi, çalışmanın kapsam ve yönteminin belirleyicisi olmuştur. Modelin oluşturulmasında belleğin bireysel ve toplumsal özellikleri dikkate alınmıştır. Ev bir anlamda kişilerin yaşama biçimlerinin ifadesidir. Bireyin belleği yaşama biçiminin bir ürünü olduğuna göre, bireyin evi ve belleği arasındaki ilişki mekânsal belleğin ilk oluştuğu çocukluk evine kadar gitmektedir.Bellek olgusu, Aristotle'den günümüze birçok düşünürün ilgi alanına girmiş ve belleğin duyumlar ve deneyimler arasındaki oluşumu farklı yorumlarla irdelenmiştir. Mekânın bellekle kurduğu ilişkinin nörolojik sınıflandırmasında belleğin episodik ve semantik ayrımlarından yararlanılmıştır. Belleğin sadece bireysel olmadığı, toplumsal olarak belirlendiği düşüncesi, bireysel olarak oluşturulan mekânsal belleği, yaşanan dönemin toplumsal, politik, mimari ve kültürel olaylarıyla, gelenek ve alışkanlıklarıyla, komşuluk ilişkileriyle ve hatırlanan oyun mekânlarıyla ortak payda altında birleştirebilmiştir.Ev kavramı birçok farklı boyutları ile bellek ve mimarlık ilişkisinin araştırıldığı bu çalışma kapsamında değerlendirilmiştir. Bachelard (1969)'ın evin bilinçaltı ve bilinçüstü anlamlarını içeren çalışması, Cooper ve Marcus'un (1992,1995) çocukluk evlerinin değerini ve yetişkin dönemde hatırlanan çocukluk mekânlarını incelediği araştırması; Chawla (1986)'nın otobiyografik anı analizleri ile çocukluk mekânlarının bireyde bıraktığı duyguları analiz eden çalışması, Sebba (1991)'nın yetişkinlerin çocukluk dönemlerine ait bellekte kalan çevresel deneyimlerini araştıran çalışması bellek ve mekân arasındaki ilişkiyi ortaya koyan çalışmaların başında gelmektedir. Evin çok yönlü anlamlarını içeren çalışmalar da bellek mekân ilişkisi kapsamında değerlendirilmektedir. Bu incelemeler çerçevesinde kişinin yaşadığı evini belleğine kodlayacak birçok özellik ve ölçütler ortaya çıkmaktadır.Çalışma kapsamında önerilen model, Türkiye'nin farklı kentlerinde ve konut dokularında yaşamış, yaşadıkları yörenin önemli ailelerine mensup bireylerle çocukluk evleri üzerine yapılan görüşmeler sonucunda değerlendirilmiştir.Bu çalışma kişinin eviyle oluşturduğu olumlu ve olumsuz deneyimlerinin belleğe kodlandığını, bu kodlamaların bellekte yer ettiğini ve belli bir zaman diliminde bellekten geri çağrılabildiğini ortaya koymaktadır. Dolayısıyla tüm bu bellek aşamalarını dikkatle yorumlamak, konut araştırmalarını ve tasarımlarını yönlendirecek yararlı olacak yönlerini irdelemek gerekmektedir. Belleğin kişisel ve sosyal yapısının yanında yönlendirici özelliği mimarlık araştırmalarında daha nitelikli ve kaliteli çevrelerin oluşturulması için üzerinde önemle durulması gereken bir konu olarak ortaya çıkmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study is shaped and developed on the existence of a relation between memory and architecture. The concept of memory, which is treated by various disciplines from various viewpoints, is examined in this study within the framework of a model built on what part of an individual's recollection is spatial, and what aspects of a space are recollected. The childhood home where an individual lived through an important part of his life is selected as the space for relation of memory and architecture. The purpose of the study is to examine the formation of spatial memory, assess the relations of spatial elements with the memory and identify spatial elements maintained in the memory.The idea that the study being shaped on concepts of memory, perception and home should be handled in a model aimed at explaining what spatial elements might be inputs to the permanent memory would be useful for the applicability of the study is the factor that determined the scope and method of the study. Individual and societal aspects of the memory are considered in building the model. Home, in a sense, is the expression of lifestyles of people. Since the memory of an individual is a product of his lifestyle, the relation between the individual's home and memory goes back to his childhood home where the spatial memory was first formed.The phenomenon of memory has, since Aristotle to date, occupied the minds of many thinkers, and the formation of memory between senses and experience has been examined in various interpretations. Episodic and semantic distinctions of the memory have been referred to in neurological classification of the relation between the space and the memory. The idea that memory is not only individually, but also socially determined has combined the individually formed spatial memory with social, political, architectural and cultural events, traditions and habits, neighborhood relations and recollected playgrounds of the age under the same denominator.The concept of home is examined for various aspects in the scope of this study where the relation of memory and architecture is investigated. Leading studies that identify the relation between memory and space are Bachelard's study (1969) which covered subconscious and superconscious meanings of home, Cooper and Marcus' study (1992, 1995) in which they investigated the value of childhood homes and the childhood spaces recollected in adult age, Chawla's (1986) autobiographical memoir analyses and study analyzing the feelings left by childhood spaces, and Sebba's work (1991) investigating environmental experience of adults from their childhood. Works covering multi-faceted meanings of a home are also viewed in the relation of memory and spaces. Under such studies, many aspects and criteria come out which the person would code his home into his memory.The model proposed in this study is assessed by interviews with individuals who have lived in various cities and urban fabrics of Turkey and are from noted families of their region on their childhood homes.This study indicates that a person's negative and positive experiences with his home have been coded into the memory; such codes have been stored in the memory and could be retrieved from the memory at certain times. Therefore, it is necessary to carefully interpret such memory phases, and analyze aspects that could be used to steer housing research and design. The individual and social structure as well as steering character of the memory is a topic that must be focused on so as to generate higher quality media in architecture research.
Benzer Tezler
- Otobiyografik bellekte mekânın kurulumu ve mekânsal durumlar: Sinematografik ve edebi üretimler üzerinden bir inceleme
Establishment of space in autobiographical memory and spatial situations: A research through cinematographic and literary works
ELİF CEMRE ÇELİKCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SIDIKA ASLIHAN ŞENEL
- Spatial construction of collective memory through celebrations: Anniversaries of İzmir's liberation day
Kutlamalar yoluyla kolektif belleğin mekansal inşası: İzmir kurtuluş günü yıldönümleri
BİLGE KARAKAŞ
Doktora
İngilizce
2024
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA HALUK ZELEF
- Mimarlıkta kalıcılık paradigmasının bugünün Ankara'sı üzerinden güç bağlamında yorumlanması
Başlık çevirisi yok
NAİME ESRA FİDANOĞLU (AKIN)
- Sinemada görsel deneyim ve mimarlık
Architecture and visual experience in cinema
GÜL KALE
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF.DR. GÜNKUT AKIN
- Savaş sonrası Beyrut'ta mekânsal bellek, imge, travma
Space memory, image and trauma in Beyrut after war
SONGÜL GELDİ