Kolluğun elkoyma yetkisi
The security?s confiscation power
- Tez No: 261140
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. BERRİN AKBULUT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Bölümü
- Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 299
Özet
Bilindiği gibi ülkelerin saygınlığı, demokrasi ve insan hakları alanındaki gelişmişlikleri ile değerlendirilmektedir. Çağdaş hukuk devleti, insan hakları uygulamalarının gerçekleşmesi ile adalet ve güvenliğin sağlanması olgularının üzerine kurulmuştur. Çağdaş hukuk devletinin önemli öğelerinden biri de kolluk görevlileridir.Kolluk güvenliğin ve adaletin sağlanabilmesi için kişi hak ve hürriyetlerine dokunan bir takım yetkiler kullanır. Kolluğun kullandığı bu yetkilerden biriside elkoyma yetkisidir. Elkoyma yetkisi, başta mülkiyet ve özel hayatın gizliliği hakkı olmak üzere değişik hakların kanunla sınırlandırılmasını içermektedir.Kolluğun basit elkoyma yetkisi yanı sıra amacı ve şartları CMK ve farklı kanunlarla düzenlenmiş değişik özel elkoyma yetkisi de bulunmaktadır.5271 sayılı CMK'nın 123. maddesi;(1) İspat aracı olarak yararlı görülen ya da eşya veya kazanç müsaderesinin konusunu oluşturan malvarlığı değerleri muhafaza altına alınır.(2) Yanında bulunduran kişinin rızasıyla teslim etmediği her türlü eşyaya elkonulabilir.“ hükmünü taşımaktadır.Elkoyma; muhakemenin sağlıklı bir şekilde yapılmasını sağlamak (delil elde etmek) ve muhakeme sonucunda verilecek kararın kağıt üzerinde kalmasını önlemek, verilecek kararların uygulanmasını garanti altına almak amacıyla yapılır.Elkoyma işleminin yapılabilmesi kanunun aradığı şartların birlikte gerçekleşmesi bir zorunluluk olup, bu olan şartların hepsinin birlikte gerçekleşmesi gerekir. Bu şartlardan birisinin gerçekleşmemiş olması durumunda elkoyma işlemi yapılamaz, yapılmış olan elkoyma işlemi hukuken tartışmalı hale gelir.Ceza muhakemesi hukukumuza göre elkoyma işlemi yapabilmek için ortada bu işlemi yapma yetkisini veren bir elkoyma kararının veya emrinin bulunması bir zorunluluktur. Ancak, kolluğun böyle bir karar veya emir talep edebilmesi için de hakimi veya yetkili mercii ikna edecek yeterli şüphe sebebinin bulunması gereklidir. Elkoyma kararını veya emrini vermeye yeterli şüphe sebebi yok ise karar veya emir verilemez. Bu nedenle elkoyma konusunda karar veya emir olmasına ilişkin şarttan önce karar vermeye yeterli şüphe olması konusunun açıklanması gereklidir.CMK, delil elde etme veya ileride müsaderesi gereken eşyaların alınması için elkoymayı amaçlamıştır. Yani elkoyma işlemi ile ceza muhakemesinin yürütülmesi ve verilecek müsadere kararının infaz edilmesi amaçlanır. Bu amaç, her zaman gözetilmesi gereken ve her durumda hayata geçirilmesi gereken bir husus olmadığı gibi istisnaları da bulunmaktadır. Kanun koyucu bazı istisnalar getirerek; kişi temel hak ve hürriyetleri ile caza muhakemesi neticesinde elde edilecek maddi gerçeğin bulunmasındaki sosyal yarar arasında bir denge kurmaya çalışmıştır. Yani, bazı durumlarda elkoyma işlemi ile meydana getirilen zarar, bu amaçların hayata geçirilmesi ile elde edilmesi umulan yarardan açıkça oransız olabilir. Böyle durumlar söz konusu olduğunda elkoyma işlemi yapılması hukuken engellenmelidir.Basit elkoymanın yanı sıra CMK'da değişik özel elkoyma yetkileri de düzenlenmiştir. Bunlar;i.Taşınmazlara, hak ve alacaklara elkoymaii.Zorlama amaçlı elkoymaiii.Postada elkoymaiv.Bilgisayarlarda, programlarında, kütüklerinde kopyalama ve elkoymav.Şirket yönetimine elkoymavi.Avukat bürolarında ve avukatın postadaki eşyalarına elkoymavii.Askeri mahallerde elkoymadır.Ayrıca değişik kanunla da düzenlenmiş ve özellik arz eden elkoyma müesseseleri de bulunmaktadır. Bunlardan bazıları;i.Bankacılık Kanununa göre elkoymaii.Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa göre elkoymaiii.Orman suçlarında elkoymaiv.Ateşli Silâhlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkındaki Kanuna Göre Elkoymav.Avda ve Sporda Kullanılan Tüfek, Tabanca ve Diğer Aletler Hakkında Kanununa göre elkoymavi.Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununa göre elkoymavii.Kara avcılığı Kanununa göre elkoymaviii.Su Ürünleri Kanununa göre elkoymaix.Yardım Toplama Kanununa göre elkoymax.Basılmış eserlere ve basın araçlarına elkoyma (Toplatma)xi.Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa göre elkoymaElkoyma emri ve işleminin 24 saat içinde hakim onayına sunulmaması veya onaya sunulmasına rağmen elkoymadan itibaren 48 saat içinde bir karar verilmemesi veya hakim onayına sunulmasına rağmen hakim tarafından onaylanmaması halinde elkoyma işlemi kendiliğinden kalkacağından elkoymayı yaptıran kolluk amiri veya Cumhuriyet savcılığı tarafından elkoymanın konusu olan eşyanın zilyedine derhal iadesi gerekirCMK'da elkoyma işlemine karşı müracaat edilebilecek farklı kanun yolları bulunmaktadır. Bunlara kısaca değinecek olursak;i.Elkoyma işlemi kolluk amirinin veya Cumhuriyet savcısının yazılı emrine dayalı olarak yapıldıktan sonra hakim onayına sunulmuş ve hakim tarafından da onaylanmış ise veya doğrudan hakim kararına dayalı olarak yapılmış ise bu karara karşı kararı veren hakimliğe CMK 267 maddesi uyarınca itiraz edilebilir.ii.Bu itiraz CMK'nın 268/1 maddesi uyarınca elkoyma kararı bakımından ilgili kişi durumunda bulunanın kararı veya elkoyma işlemini öğrendiği tarihten itibaren yedi gün içinde kararı veren hakimliğe dilekçe vermek veya sözlü beyanını tutanağa geçirtmek suretiyle yapılır. Kararı veren hakimlik CMK'nın 268/2 maddesi uyarınca itirazı yerinde görür ise kararı değiştirir veya kaldırır, itirazı yerinde görmez ise üç gün içinde itirazı incelemeyen yetkili mercie talebi gönderir.iii.CMK'nın 127/4 maddesi uyarıca da, eşya zilyetliğinde iken elkoyma işlemine muhatap olan kimse, sulh ceza hakiminden elkoymanın kaldırılması ve eşyanın iadesi veya eşyanın korunmasına ilişkin her zaman talepte bulunabilir. Bu taleplerin reddine dair kararlar CMK 267 ve 268 maddeleri uyarınca itiraza tabi olacaktır.iv.CMK'nın 132/1 maddesi uyarınca ilgili kişi soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısından kovuşturma aşamasında ise davayı gören mahkemeden elkonulan eşyanın iadesini isteyebilir. Bu isteklerin reddine ilişkin kararlara karşı aynı fıkranın ikinci cümlesi uyarınca itiraz edilebilir.Hukuka aykırı olarak yapılan elkoymaya bir takım yaptırımlar bağlanması, elkoymayı yapan kolluk görevlilerin denetimi ve disiplin edilmeleri bakımından da bir gereklidir. Bir kolluk görevlisi hukuka aykırı olarak elkoyma işlemi yaptığı takdirde, bu işlem sonucunda elde ettiği bulguların hiçbir işe yaramayacağını ayrıca ceza ve tazminat sorumluluğunun olacağını bilir ise bu şekilde bir işlem yapmaktan kaçınacaktır. Böylece de, elkoymaya ilişkin kuralların hayata geçirilmesi sağlanmış olacaktır.Elkoyma işlemi; usulüne uygun şekilde yetkili mercii tarafından verilen bir elkoyma kararının olmaması veya böyle bir karar olmasına rağmen elkoymanın icrasına ilişkin hükümlere uyulmaması nedeniyle hukuka aykırı hale gelecektir.Ayrıca, elkoyma bir arama işlemi sonucunda icra edilmiş ise; usulüne uygun arama kararı veya emrinin olmaması, aramanın esasına ilişkin diğer hukuka aykırılıkların bulunması durumunda da elkoyma hukuka aykırı hale gelecektirAnayasanın 38/6, maddesi uyarınca; ”Kanuna aykırı olarak elde edilmiş bulgular, delil olarak kabul edilemez.“ Bu nedenle, yapılan arama işlemi kanuna ve hukuka aykırı ise bu işlem sonucunda elde edilen ”bulgular“ geçersiz hale gelir ve delil niteliğini kaybederler.CMK'nın 206/2a maddesi uyarınca ”delil kanuna aykırı olarak elde edilmiş ise“ reddolunur ve hükme esas alınamaz. Ayrıca, CMK'nın 217/2 maddesi uyarınca; ”Yüklenen suç, hukuka uygun bir şekilde elde edilmiş her türlü delille ispat edilebilir." İspat vasıtası olarak kullanılacak bir delil, hukuka aykırı bir arama sonucunda elde edilmiş ise kullanılmaz.İşlemi yapan kolluk görevlisi, elkoyma işlemi ile ilgili usul ve kanun hükümlerine uygun davranmadığı takdirde bu durumdan bir zarar meydana gelmiş ise 5237 sayılı TCK'nın 257/1 maddesinde yer alan görevi kötüye kullanma suçu oluşabilir.Eğer kamu görevlisi elkoyma işlemi sırasında yapması gereken işleri veya eşyanın korunmasına veya iadesine ilişkin görevlerini, ihmal eder ve bundan bir zarar meydana gelirse bu durumda da eylemi 5237 sayılı TCK'nın 257/2 maddesinde yer alan görevi ihmal suçunu oluşturabilir.CMK'nın 143/2 maddesine göre, Devlet, elkoyma koruma tedbiri nedeniyle ödediği tazminattan dolayı, koruma tedbiriyle ilgili olarak görevini kötüye kullandığı saptanan kolluk görevlilerine rücu eder.
Özet (Çeviri)
As it is known, the esteem of the nations is considered due to their advance on democracy and human rights. A modern nation of justice is founded on the existence of human rights? application and proving the justice and the security. One of the significant element of a modern nation of justice is the law-enforcement officersIn order to prove the justice and the security, the law-enforcement officers apply some authorizations that restricts individual rights and freedom. One of the authorization of these is `Confiscation Power? . The confiscation involves restriction of various rights including ownership and secrecy of private lifeThe law-enforcement officers have both simple confiscation authorization and a different - exceptional. The aim and the conditions of this different and exceptional sequestration power is regulated in CMK and various laws.123rd article of 5271st CMK(1)The prices of the possessions which are seen useful for the proof or if the commodity and the gainings are the essence of the possession; they are to be secured(2)It carries `If one is reluctant to surrender any of the commodity, they could be confiscated? judgmentConfiscation is applied in order to make a secure judgement (proving), impediment of the sentence?s inapplicability at the end of the judgement and guaranteeing of applicability for the further decisions.To make the confiscaion it is compulsory to unify all the legal conditions and these legal conditions can not be seperated. If one of these legal conditions is avoided confiscation cannot be done; if it is done, confiscation becomes legally doubtfulIn our Criminal Procedure, a desicion or an order which gives authority is compulsory to make confiscation. However when and if the law-enforcement officers demand a desicion or an order, there need to be enough suspicion cause to convince the judge or the authority. Unless there isn?t adequate suspicion cause to decide or order to confiscate, there will be no desicion or order. Thus, it is necessary to explain whether there is adequate suspicion before the conditions about existence of confiscation?s decision or order.CMK aimed confiscation for gaining proof or impoundage of further necessary commodity. That is to say; by means of confiscation, rulling the criminal procedure and applying the impoundage decision are aimed. This goal can be avoided and sometimes it is hard to aplly completely; moreover it has exceptions. The lawmaker tried to make a balance between personal basic rights and freedoms and the social benefit emerging after the truth which has been gained as a result of criminal procedure. Namely; in some cases, the harms of confiscation may exceed the benefit which is hoped by applying these goals. When and if these cases are about to become, confiscation has to be prevented legally.The simple confiscation and various private confiscation authority are regulated In CMKi.Confiscation of real property, rights and debtsii.Confiscation for coercioniii.Confiscation at postiv.Copying in computers, programmes and data sets then confiscatingv.Confiscation of corporate management of a companyvi.Confiscation at the office of lawyers and his/her commodity at postvii.Confiscation at military lieuThen, there are some confiscation intitutions that are regulated legally and have some specialities. Some of these are;i.Confiscation ruled by the banking lawii.Confiscation ruled by anti-smuggling lawiii.Confiscation over rape of the forestiv.Confiscation ruled by the law about inflammable weapons, stabs and other toolsv.Confiscation ruled by the law about rifles, pistols and other tools that are used in hunting and sportvi.Confiscation ruled by the law on the protection of cultural and natural heritagevii.Confiscation ruled by hunting on land lawviii.Confiscation ruled by fishery products lawix.Confiscation ruled passing the hat round lawx.Confiscation of published materials and press equipmentxi.Confiscation ruled by sentimental and art performance lawIn some cases, when the confiscation cancels itself, the commodity which is confiscated has to be given to the owner urgently by the law-enforcement officers or the Public Prosecutor. These three cases are: When the order and applying of confiscation isn?t given to the judge for approving in the first 24 hours or although it is given to approval, when there is no desicion in the first 48 hours after confiscation and although it is given to the judge for approving when the judge doesn?t approve.In CMK, there are some legal ways to object to the confiscation. Briefly:i.If the confiscation is applied depending on the order in writing of the law-enforcement officers or Public Prosecutor and given to the judge for approval, then the judge approves or the confiscation is applied by the judge?s desicion directly; it can be objected to the judge which decided to confiscate by the 267th article of the CMK.ii.This objection is made by the one who is concerned with the confiscation in the first seven days after being aware of the confiscation by the way to give a petition to the judge which decided to confiscate or by the way to make write his/her speech. If the court who decided to confiscate finds the objection right depending on the 268/2nd article of CMK, it can change the desicion or annul; otherwise, if it finds the objection isn?t right, it sends the objection to the competent authority which doesn?t inquired the objectioniii.Depending on the 127/4th article of CMK, one who has the commodity during the confiscation may demand the judge of magistrate and criminal court to cancel the confiscation and give back the commodity. The desicions about the rejection of this demand may be objected due to the 267th and 268th articles of CMKiv.Depending on 132/1st article of CMK the one whom concerned may demand the confiscated commodity from the Public Prosecutor during the investigation and from the court that evaluates the case during the prosecution. It can be objected by the second sentence of the same article to rejection of these demandsMounting some sanctions to illegal confiscations is also necessary for inspectation and discipline of the security officers. If a security officer awares of the truth that when s/he applies an illegal confiscation, the proof will be useless and moreover there will be responsibility of punishment and indemnity; s/he avoids to apply such a confiscation. Thus, the rules about confiscation will be done easily.Confiscation will become illegal unless there is a confiscation desicion which is given legally by the competent authority or inspite of the existence of desicion, if there are some illgegalities during the confiscation.Furthermore, if confiscation is applied after an investigation period, unless there is a legal desicion or order of investigation and if there are some illegalities about the reason of the investigation, confiscation will become illegal.Depending on the 38/6th article of The Constitutional Law `The proof that gained illegally, isn?t seen as proof?. For this reason if the investigation is illegal, the proof gained after this process becomes unacceptable and looses the quality of being proof.Depending on the 206/2a article of CMK `if the proof gained illegally? it is refused and seen unreliable. Furthermore, depending on the 217/2nd article of CMK `the accusation has to be proved by any of the proof gained legally?. A proof which will be used for proving can not be gained as a result of an illegal investigation.If the security officer?s attitudes aren?t appropriate to the regulations and the style about the confiscation process and if there is harm as a result of this process; the crime of misuse of the goal may exist depending on the 257/1st article of CMKIf the officer neglects the his/her responsibilities during the periods of confiscation, protecting the commodity and giving back to the owner and if there is harm as a result; in this case his/her disregard may be the crime of `disregard of the goal? depending on the 257/2nd article of CMKDue to the 143/2nd article of CMK, when it pays the indemnity. The State takes recouse against to the officer who misused his/her goal about the protection precaution
Benzer Tezler
- Avrupa Birliği ve Türkiye'de kolluğun sivil gözetimi ve mülki idare
Civilian oversight of security forces and territorial administration in Turkey and in the EU
MAHMUT ŞENER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiNecmettin Erbakan ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖNDER KUTLU
- Türk kamu ve özel sektöründe özel güvenlik görevlileri ve yetkilerinin incelenmesi
Evaluation on private security staff and their tasks in Turkish private and civil sectors
MUSTAFA ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Adli Tıpİstanbul ÜniversitesiSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH CENGİZ
- Kolluğun sivil denetimi: Kolluk gözetim komisyonu bağlamında bir inceleme
Civil oversight of law enforcement: A review in the context of the Law Enforcement Oversight Commission
MUSA GÖKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Kamu YönetimiHacettepe ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UĞUR ÖMÜRGÖNÜLŞEN