Geri Dön

Derivational morphology and semantic restrictions

Türetim biçimbilimi ve anlambilimsel kısıtlamalar

  1. Tez No: 264191
  2. Yazar: BENGÜ SEVER
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA AKSAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2010
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Mersin Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 110

Özet

Bu çalışmanın amacı Türkçe yapım eklerinin birbiri ardına dizilimindeki yapısal ve anlamsal sınırlılıkları tespit etmek ve tanımlamaktır.Çalışmada Türk Dil Kurumumun 7. baskısından Uzun (ve diğ.1992) tarafından elde edilen yapım ekleri listesi kullanılmış, bu ek listesi üzerinde, ek ve köklerin anlamları ve yapısal özellikleri belirlenmiştir. Her türetim, biçimbirimlerine ayrılmış ve kök+ek+ek dizilimleri belirlenmiştir. Böylece her bir yapım ekinin bulunduğu ortamlar; bir başka deyişle yapım ekinin öncesinde ve sonrasında bulunan diğer yapım ekleri dizisi belirlenmiştir.Çalışmanın ilk bölümünde son yüzyılda İngilizce ve Türkçe yapım ekleri ile ilgili gelişmeler ayrı ayrı özetlenmiş; en belirgin yaklaşımlar öncüleriyle birlikte anılmışlardır.İkinci bölümde ise Türkçenin biçim dizgesinden kısaca bahsedildikten sonra 191 Türkçe yapım eki arasından 69 yapım eki kendi içinde sınıflanmıştır. Toplamda 4 farklı grupta incelenmiştir:1. Çatı ekleri2. Eylemden Türetim Yapan Ekler3. Addan Türetim Yapan Ekler4. Her İki Sözcük Grubundan da Türetim Yapan Ekler4 gruba ayrılan bu ekler kendi içlerinde türettiği sözcük grubuna göre sınıflanmışlardır. Her ekin kendisinden önce ve sonra gelen ekler işaretlenmiş ve bu seçimin sebepleri irdelenmiştir.Son bölümde ise eklerin genel eğilimleri ve davranışları, ve seçimlerinin kıstasları belirlenmiştir. Yapım eklerinin genel bir örüntüsü ortaya konmuş ve biçimbilimsel, sebilimsel ve anlambilimsel sınırlılıklar belirtilmiştir.Yapım eklerinin genel olarak seçim ve sınırlılıkları gösterilmiştir. Ancak, yaşadığımız teknoloji çağında yaptığımız bu araştırmanın bilgisayar üzerinde çalışmaması bir eksikliktir. Daha ileri bir çalışmada bu çalışmanın bilgisayar tabanlı bir sisteme aktarılması kaçınılmaz bir ihtiyaçtır.

Özet (Çeviri)

The aim of this study is to determine and describe the structural and semantic restrictions on the suffix sequences in Turkish.In the study the data derived from the seventh volume of Dictionary of Turkish Language Association by Uzun, et.al. is used. The structural and semantic properties of the suffixes are marked on this suffix list. The suffixes are classified according to the base and derivative categories. Each derivative is separated into its morphemes and root+suffix+suffix order is determined. Thus the environments of each suffix, in other words the other suffixes that before and after a given suffix is determined.In the first chapter the developments in the derivational morphology in English and Turkish summarized and the most prominent approaches with its pioneers are mentioned.In the second chapter after mentioning the morphotactics of Turkish briefly, the suffixes are classified among themselves. In sum, there are four classes determined as follows;1. Voice Suffixes2. Deverbal Suffixes3. Denominal Suffixes4. Affixes attaches to Both Verbal and Nominal roots.The sequence of each suffixation has been marked and the reasons of this choice is discussed.In the last section the main attitudes and tendencies of the derivational suffixes and the criterions of this choice is identified. The general pattern of the derivational suffixes is presented and morphological, phonological an semantic constraints are specified.The general view has been identified but in the technology era that we live in, it is an inevitable need to transfer our study into a computer based system in further studies.

Benzer Tezler

  1. Ödünçleme süreci ve dilbilimsel görünümleri: Türkçe ve Yunanca ödünçlemeler

    Process of borrowing and linguistic aspects: Turkish and Greek loan-words

    EVANGELİA ACHLADİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Türkçenin Eğitimi ve Öğretimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İCLAL ERGENÇ

  2. Building of Turkish propbank and semantic role labeling of Turkish

    Türkçe önerme veri tabanının oluşturulması ve Türkçenin anlamsal görev çözümlemesi

    GÖZDE GÜL ŞAHİN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EŞREF ADALI

  3. Türkiye Türkçesinde isimden isim yapan bağımlı biçimbirimlerin morfosemantik incelemesi

    A morphosemantic investigation of nominal derivational morphemes in contemporary Turkish

    SABİRE CEREN DEMİR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    MorfolojiAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FUNDA TOPRAK

  4. Türkçede -Ik yapım ekinin biçimbilim-anlambilim arayüzünde değerlendirilmesi

    The evaluation of the -Ik suffix in Turkish at the morphology-semantics interface

    KADİR CAN ÖZDEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DilbilimYıldız Teknik Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HASAN MESUT MERAL

  5. Atasözlerindeki sıfatların yapı ve anlam incelemesi

    Structure and meaning analysis of adjectives in proverbs

    FARİS TANYILDIZI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Türk Dili ve EdebiyatıSiirt Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MELİKE SOMUNCU