Geri Dön

Osmanlı Dönemi sözlükçülüğü ve Karahisari'nin Şâmilü'l-luga isimli sözlüğü üzerine bir inceleme

An analysis on lexicography of Ottoman Period and lexicon named Şâmilü?l-luga

  1. Tez No: 264947
  2. Yazar: YUSUF AKÇAY
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ÖZKAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2010
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 1016

Özet

Osmanlı Döneminde yazılan sözlükler çeşitli özellikler göstermektedir. Bu sözlüklerin Türkiye Türkçesine aktarılması hem Türk dili tarihi açısından hem de Osmanlı Türkçesi metinlerinin kendi bağlamında anlaşılması bakımından oldukça önemlidir. Türkçe söz varlığının tarihsel gelişimini somut olarak sözlüklerden takip ediyor olmamıza rağmen, bu metinlerin modern sözlükçülük açısından işlevsel olmaması önemli bir eksikliktir. Bu bakımdan Osmanlı dönemi sözlüklerinin her birinin Türkiye Türkçesine aktarılması ve devamlı surette kullanılabilir bir niteliğe kavuşturulması öncelikle bilimsel bir ihtiyaçtır. İlgili sözlüklerin hem içerik hem de biçim açısından incelenmesi ve bu incelemenin dilbilimin diğer alanlarıyla paralel yürütülmesi Osmanlı döneminde yazılmış sözlüklerin Türkoloji açısından işlevsel bir nitelik kazanmasını kolaylaştıracaktır.Şâmilü'l-Luga, Osmanlı sahasında yazılan Farsça-Türkçe sözlükler arasında Bahrü'l-Garâib'den sonraki ikinci önemli metindir. Tezimizde Osmanlı dönemi sözlük çalışmalarıyla ilgili bilgiler verildikten sonra Karahisarî'nin Şamilü'l-Luga isimli Farsça-Türkçe sözlüğünü Transkripsiyonlu Metin, Arapça-Farsça Kelimeler Sözlüğü, Türkçe Kelimeler Sözlüğü ve Dizini, Türkçe-Farsça Kelimeler Dizini ve Farsça İbareler başlıkları altında inceledik.

Özet (Çeviri)

Lexicons written in Ottoman period shows various characteristics. Conveying these lexicons to the Turkish language of Turkey is important from the point of being understood of the texts both in Turkish language and Ottoman Turkish. Although we perceptibly follow the historical development of Turkish vocabulary from the dictionaries, it?s an important deficiency that these texts aren?t functional from point of lexicography. In this respect forwarding the lexicons in the period of Ottoman to Turkish language of Turkey and making them constantly useable is firstly an academic necessity. Analyzing related lexicons both from the point of context and structure and conducting this analysis parallel to other fields of linguistic will ease lexicons written in Ottoman period to gain a functional quality from the point of Turcology.Şâmilü?l-Luga which is among the Persian-Turkish lexicons written in the field of Ottoman is the second important text after Bahrü?l-Garâib. After the information of lexicon studies in Ottoman period concerning the Persian- Turkish lexicon named Şamilü?l-Luga of Karahisarî is given in our thesis, the text with transcription , dictionary of Arabic- Persian Vocabularies, dictionary of Turkish vocabularies and index, index of Turkish-Persian vocabularies and Persian words are examined under the titles.

Benzer Tezler

  1. Kâmûs-ı Türkî'de denizcilik terimleri

    Maritime terms in Kâmûs-i Türkî

    EBRU YILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Dilbilimİnönü Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ZAHİDE PARLAR

  2. Dil öğretimi bağlamında Kâmûs-ı Fransevîdeki didaktik terimler üzerine tematik bir inceleme

    A thematical analysis on the didactic terms in Kâmûs-i Fransevî within the scope of language education

    HASAN ATMACA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DilbilimMarmara Üniversitesi

    Yabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FÜSUN SARAÇ

    PROF. DR. MURAT DEMİRKAN

  3. Kamûs-ı Türkî'deki galat sözcüklerin biçimbirimsel ve anlamsal olarak incelenmesi

    A formal and significant study of galat words in Kamus-i Türk

    FİNCE ÖZER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Türk Dili ve EdebiyatıMersin Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ALİ TAN

  4. Molla Salih Efendi'nin Kâmûs El-Ervâm Fî Nizâmü'l-Kelâm (1-116a): (İnceleme, metin, dizin, terim sözlüğü, tıpkıbasım)

    Molla Salih Efendi'nin Kâmûs El-Ervâm Fî Nizâmü'l-Kelâm (1-116a): (Review-text-index-dictionary term-facsimile)

    FATMA HANNAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DilbilimMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TANJU SEYHAN

  5. Şemsettin Sami'nin hayatı, edebî kişiliği ve eserleri üzerine bir inceleme

    A review of the life, works and literary personality of Şemsettin Sami

    MUAMMER ÖZTÜRK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Türk Dili ve EdebiyatıEge Üniversitesi

    Yeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. SABAHATTİN ÇAĞIN