Osmanlı Dönemi sözlükçülüğü ve Karahisari'nin Şâmilü'l-luga isimli sözlüğü üzerine bir inceleme
An analysis on lexicography of Ottoman Period and lexicon named Şâmilü?l-luga
- Tez No: 264947
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ÖZKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1016
Özet
Osmanlı Döneminde yazılan sözlükler çeşitli özellikler göstermektedir. Bu sözlüklerin Türkiye Türkçesine aktarılması hem Türk dili tarihi açısından hem de Osmanlı Türkçesi metinlerinin kendi bağlamında anlaşılması bakımından oldukça önemlidir. Türkçe söz varlığının tarihsel gelişimini somut olarak sözlüklerden takip ediyor olmamıza rağmen, bu metinlerin modern sözlükçülük açısından işlevsel olmaması önemli bir eksikliktir. Bu bakımdan Osmanlı dönemi sözlüklerinin her birinin Türkiye Türkçesine aktarılması ve devamlı surette kullanılabilir bir niteliğe kavuşturulması öncelikle bilimsel bir ihtiyaçtır. İlgili sözlüklerin hem içerik hem de biçim açısından incelenmesi ve bu incelemenin dilbilimin diğer alanlarıyla paralel yürütülmesi Osmanlı döneminde yazılmış sözlüklerin Türkoloji açısından işlevsel bir nitelik kazanmasını kolaylaştıracaktır.Şâmilü'l-Luga, Osmanlı sahasında yazılan Farsça-Türkçe sözlükler arasında Bahrü'l-Garâib'den sonraki ikinci önemli metindir. Tezimizde Osmanlı dönemi sözlük çalışmalarıyla ilgili bilgiler verildikten sonra Karahisarî'nin Şamilü'l-Luga isimli Farsça-Türkçe sözlüğünü Transkripsiyonlu Metin, Arapça-Farsça Kelimeler Sözlüğü, Türkçe Kelimeler Sözlüğü ve Dizini, Türkçe-Farsça Kelimeler Dizini ve Farsça İbareler başlıkları altında inceledik.
Özet (Çeviri)
Lexicons written in Ottoman period shows various characteristics. Conveying these lexicons to the Turkish language of Turkey is important from the point of being understood of the texts both in Turkish language and Ottoman Turkish. Although we perceptibly follow the historical development of Turkish vocabulary from the dictionaries, it?s an important deficiency that these texts aren?t functional from point of lexicography. In this respect forwarding the lexicons in the period of Ottoman to Turkish language of Turkey and making them constantly useable is firstly an academic necessity. Analyzing related lexicons both from the point of context and structure and conducting this analysis parallel to other fields of linguistic will ease lexicons written in Ottoman period to gain a functional quality from the point of Turcology.Şâmilü?l-Luga which is among the Persian-Turkish lexicons written in the field of Ottoman is the second important text after Bahrü?l-Garâib. After the information of lexicon studies in Ottoman period concerning the Persian- Turkish lexicon named Şamilü?l-Luga of Karahisarî is given in our thesis, the text with transcription , dictionary of Arabic- Persian Vocabularies, dictionary of Turkish vocabularies and index, index of Turkish-Persian vocabularies and Persian words are examined under the titles.
Benzer Tezler
- Kâmûs-ı Türkî'de denizcilik terimleri
Maritime terms in Kâmûs-i Türkî
EBRU YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dilbilimİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZAHİDE PARLAR
- Dil öğretimi bağlamında Kâmûs-ı Fransevîdeki didaktik terimler üzerine tematik bir inceleme
A thematical analysis on the didactic terms in Kâmûs-i Fransevî within the scope of language education
HASAN ATMACA
Doktora
Türkçe
2021
DilbilimMarmara ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FÜSUN SARAÇ
PROF. DR. MURAT DEMİRKAN
- Kamûs-ı Türkî'deki galat sözcüklerin biçimbirimsel ve anlamsal olarak incelenmesi
A formal and significant study of galat words in Kamus-i Türk
FİNCE ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıMersin ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ TAN
- Molla Salih Efendi'nin Kâmûs El-Ervâm Fî Nizâmü'l-Kelâm (1-116a): (İnceleme, metin, dizin, terim sözlüğü, tıpkıbasım)
Molla Salih Efendi'nin Kâmûs El-Ervâm Fî Nizâmü'l-Kelâm (1-116a): (Review-text-index-dictionary term-facsimile)
FATMA HANNAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TANJU SEYHAN
- Şemsettin Sami'nin hayatı, edebî kişiliği ve eserleri üzerine bir inceleme
A review of the life, works and literary personality of Şemsettin Sami
MUAMMER ÖZTÜRK
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiYeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SABAHATTİN ÇAĞIN