Dil öğretimi bağlamında Kâmûs-ı Fransevîdeki didaktik terimler üzerine tematik bir inceleme
A thematical analysis on the didactic terms in Kâmûs-i Fransevî within the scope of language education
- Tez No: 683760
- Danışmanlar: PROF. DR. FÜSUN SARAÇ, PROF. DR. MURAT DEMİRKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Fransız Dili ve Edebiyatı, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, French Linguistics and Literature, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fransızca Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 261
Özet
Osmanlı Devleti'nin son zamanlarında, özellikle batılılaşma hareketlerinin ön plana çıktığı, ıslahatların gerçekleştiği dönemde, sözlükçülük alanında da çok önemli eserler ortaya konmuştur. Söz konusu dönemde özellikle Fransa ile kurulan ikili ilişkilerle birlikte, Osmanlı Devleti'nde her alanda Fransızca ön plana çıkmış, bütün okullarda Fransızca yabancı dil olarak okutulmaya başlanmış ve öğretim dili Fransızca olan özel okullar açılmıştır. Osmanlı kurumlarında ve günlük hayatta Fransızcanın bu denli popülerlik kazanması ve öğretilmeye başlanması, beraberinde birtakım ihtiyaçları da doğurmuştur. Bu ihtiyaçlardan en önemlisi hiç şüphesiz iki dilli sözlükler olmuştur. Dil öğretimi alanında bu önemli eksikliği gideren, dönemin en başarılı ansiklopedist ve sözlükçüsü Şemseddin Sami olmuştur. Sözlük yazarın en önemli eserlerinden birisi olan Kâmûs-ı Fransevî, Fransız dili ile ilgili o dönemde batı sözlükçülüğü esas alınarak kaleme alınmış, en hacimli, en başarılı iki dilli sözlüklerden bir tanesidir. Araştırmada, Kâmûs-ı Fransevî sözlüğündeki didaktik teması ve alt temalarına ait söz varlığının belirlenmesi ve didaktik temasındaki sözcüklerin sözlükbilimsel ve tematik açıdan yeniden incelenmesini amaçlanmıştır. Çalışma nitel araştırma yöntemine dayalı olup, çalışmada veri toplama tekniği olarak belgesel tarama yöntemi benimsenmiştir. Çalışmanın birinci aşamasında öncelikle, araştırmada problem durumu olarak tanımlanan konunun geçmişteki ve hâlihazırdaki durumunu tespit etmek ve araştırmanın veri toplama araçlarını hazırlamak için nitel araştırmalarda yaygın olarak kullanılan veri toplama yollarından biri olan doküman incelemesine başvurulmuştur. Araştırmanın ikinci aşaması ise, veri toplama ve karşılaştırma/kontrol aracı olarak kullanılan sözlüklerin taranması neticesinde ortaya çıkan verilerin analizi ve ilgili verilerin kullanılarak sözlükteki didaktik temasına ait madde başı sözcüklerin yeniden yorumlanması ve yazılmasından oluşmaktadır. Nitel verilerin analizi aşamasında ise Strauss ve Corbin'in (1990) önerdiği iki veri analiz süreci dikkate alınmıştır: betimsel analiz ve içerik analizi. Bu kapsamda Kâmûs-ı Fransevî sözlüğünde incelenen her bir madde başı sözcüğün veri toplama aracı olarak kullanılan sözlüklerde taratılmasıyla elde edilen verileri incelemek ve didaktik temasındaki söz varlığından hareketle alt temaları oluşturmak için betimsel analiz yöntemine başvurulmuştur. Veri toplama ve kontrol aracı sözlükler sayesinde madde başı sözcüklerin anlam ilişkilerine bakılarak sözlükte 450 tane didaktik teması ile ilgili kavrama ulaşılmıştır. Bu kavramlar da kendi aralarında anlam ilişkisi, alt ve üst anlamlılık yönünden incelenmiş ve bu sayede 10 tane farklı alt tema etrafında toplanmıştır. Sonuç olarak genel amaçlı iki dilli bir sözlük olan Kâmûs-ı Fransevî'nin sahip olduğu genel ve tematik söz varlığı bakımından, halen daha önemini koruyan çok değerli bir tarihi sözlük olduğu söylenebilir. Bu açıdan bu çalışmanın benzer çalışmalara örnek olacağı ve araştırmacıları bu tarz konulara yönelmeleri konusunda cesaretlendireceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
In the last days of the Ottoman Empire, especially in the period when westernization movements came to the fore and reforms took place, very important works were put forward in the field of lexicography. In the mentioned period, especially with the bilateral relations established with France, French came to the fore in every field in the Ottoman Empire, French was started to be taught as a foreign language in all schools and private schools with French language of instruction were opened. The popularity of French in Ottoman institutions and in daily life and its beginning to be taught brought some needs along with it. The most important of these needs was undoubtedly bilingual dictionaries. The most successful encyclopaedist and lexicographer of the period, Şemseddin Sami, remedied this important deficiency in the field of language teaching. Kâmûs-ı Fransevî, one of the most important works of the lexicographer, is one of the most voluminous and successful bilingual dictionaries about the French language that was written on the basis of western lexicography at that time. In the study, it was aimed to determine the vocabulary belonging to the didactic theme and sub-themes in the Kâmûs-ı Fransevî dictionary and to re-examine the words in the didactic theme in lexical scientific and thematic terms. The study is based on qualitative research method, and the documentary research method suitable for research purposes was adopted in the study. In the first stage of the study, document analysis, which is one of the widely used data collection methods in qualitative research, was used to determine the past and present situation of the subject defined as the problem situation in the research and to prepare the data collection tools of the research. The second stage of the research consists of the analysis of the data obtained as a result of scanning the dictionaries used as data collection and comparison / control tool, and the reinterpretation and writing of the head words belonging to the didactic theme in the dictionary by utilizing the relevant data. In the analysis of qualitative data, two data analysis processes suggested by Strauss and Corbin (1990) were taken into consideration: descriptive analysis and content analysis. In this context, descriptive analysis method was used to analyse the data obtained by scanning the words of each item head examined in the Kâmûs-ı Fransevî dictionary in dictionaries used as data collection tools and to create sub-themes based on the vocabulary in the didactic theme. By using the data collection and control tool dictionaries, 450 concepts related to didactic themes were reached in the dictionary by investigating the meaning relationships of the words per item. These concepts were also examined in terms of meaning relationship, hyponym and hypernym among themselves, and thus gathered around 10 different sub-themes. As a result, it could be suggested that Kâmûs-ı Fransevî, which is a general purpose bilingual dictionary, is a very valuable historical dictionary that still maintains its importance in terms of its general and thematic vocabulary. In this respect, it is thought that this study will set an example for similar studies and will encourage researchers to focus on such issues.
Benzer Tezler
- Türkiyede 1923 - 1950 döneminde siyaset ve yönetim
Political and administrative in Turkey period of 1923-1950
VELİ KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Kamu YönetimiMuğla ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAYRAM COŞKUN
- Sprechakt und unterrichtssprache (erne semantish-pragmalinguistische und methodisch-didaktishe Untersuchung)
Sözeylem ve ders dili (anlambilim ve edimdilbilimsel bağlamda metodik didaktik bir inceleme)
HASAN SEBÜKTEKİN
Doktora
Almanca
1994
Alman Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ CEMİL ARDA
- The effects of the European language portfolio use on learner autonomy and motivation in blended learning practices
Avrupa dil portfolyosu kullanımının harmanlanmış eğitim uygulamalarında öğrenen özerkliği ve motivasyon üzerindeki etkileri
BEKİR ÇAKILDERE
Doktora
İngilizce
2016
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL HAKKI MİRİCİ
- Türkiye'deki Suriyeli çocukların okul kavramına yönelik metaforik algıları
Metaphoric perceptions of Syrian children in Turkey towards the school concept
SERRA EREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ KAYA