Kâdî Abdülcebbar'ın eylem teorisi
Theory of action in Qadi Abd al-Jabbar
- Tez No: 265406
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 326
Özet
Cengiz, Yunus, Kâdî Abdülcebbâr'ın Eylem Teorisi, Doktora Tezi, Danışman: , Prof. Dr. Şaban Ali Düzgün, 319 s.Bu çalışma Kâdî Abdülcebbâr'ın insan ve eylemleri ile ilgili düşüncelerini eylem teorisi/felsefesi açısından değerlendirmeyi konu edinmekte, ?İrade ve eylem insandan nasıl sadır olmaktadır?? sorusunun cevabını aramaktadır.Bu çalışma giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında eylem teorisinin tanımı, tarihçesi, konu edindiği problemler ve diğer felsefî branşlar ile ilişkisi belirtilmiştir. Böylece bu çalışma boyunca cevabı aranacak olan sorular tespit edilmiştir.Birinci bölümde, edim ve eylem gibi kavramlar çözümlenerek, bu kavramların metafizik temelleri üzerinde durulmuştur.İkinci bölümde, irâde ve eylemi etkileyen unsurlar olarak güç, bilgi ve doğal istekler üzerinde durulmuştur. Kâdî Abdülcebbâr'a göre güç sahibi olmak, farklı eylem seçeneklerinin oluşmasını, bilgi sahibi olmak eylemin muhtemel sonuçlarının değerlendirilmesini, doğal istekler ise haz, sevinç ve gereksinimin oluşmasını sağlamaktadır.Üçüncü bölümde doğal istek, bilgi ve güç unsurlarının irâde ve eylem üzerindeki etkisi araştırıldı. Kâdî Abdülcebbâr doğal istekleri tek başına irâde üzerinde belirleyici kabul etmemekte, eylemin sonuçları hakkında bilginin oluşması ile irâdenin kaçınılmaz olarak ortaya çıkacağını kabul etmektedir. Bu tavrıyla indirgemeci, determinist ve bağdaşırcı tavırları reddetmiş olmakta liberteryanlar ile aynı ilkeleri paylaşmış olmaktadır. Hiçbir unsurun tek başına eylem için yeterli olmadığını; eylemin, eyleyenin tümeli ile ortaya çıktığını kabul etmesi ile olay-nedenciliği reddetmiş olmakta, tümcü ve eyleyen-nedenciliği savunmuş olmaktadır.Dördüncü bölümde, iyi ve kötü konusu araştırıldı. Kâdî Abdülcebbâr'a göre iyi veya kötü yargısından bağımsız olarak, gerçekleştiği durumdan dolayı, eylem iyi veya kötü olmaktadır. Böylece değerlerde nesnelciliği savunmuş olmaktadır. İyi ve kötünün bilinmesi konusunda ise akla uygunluğu ölçüt saymaktadır.
Özet (Çeviri)
Cengiz, Yunus, Theory of Action in Qadi Abd al-Jabbar, PhD. Thesis, Advisor: Prof. Dr. Şaban Ali Düzgün, 319 p.This study documents an exploration of Qadi aAbd al-Jabbar?s thoughts on human and human actions in terms of action theory/philosophy and strives to find the answer of the question ?How do action and will emanate from man??This study is composed of an introduction and four chapters. The introduction provides a definition of action theory.In the First Chapter, the concepts of act and action are analyzed. The Second Chapter explores power, knowledge and natural desire as such phenomena which effects will and action. According to Qadi Abd al-Jabbar, having power allows diverse action options, having knowledge provides evaluation of possible consequences of action, and natural desires obtain pleasure, happiness and need to come into being.In the Third Chapter, the impacts of phenomena of natural desire, knowledge and power on will and action are investigated. Qadi Abd al-Jabbar does not accept the natural desires as the fundamental determiners on will and accepts that will is going to happen indispensably when knowledge occurs about the consequences of action. He shares the same principles with libertarians. He claims that a phenomenon by itself is not sufficient for an action. He thereby defends holism and agent-causalism.In the Fourth Chapter, the subject of good and evil is examined. For Qadi Abd al-Jabbar, conditions that action emerges from make this action good or evil. He defends objectivism in values.
Benzer Tezler
- Kadı Abdülcebbar'da lütuf teorisi
The theory of lutf in Qadi 'Abd al-Jabbar
MAHSUM AYTEPE
Doktora
Türkçe
2014
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN
- Ahlaki bilgi ve eylem sorunu: Gerçekçilik karşıtı tutumlar açısından bir inceleme
The problem of moral knowledge and action: An examination in regard to anti-realist attitudes
RUMEYSA TOKLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Felsefeİstanbul Medeniyet ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM HALİL ÜÇER
- Kadı Abdulcebbar'ın ahlak felsefesi
The ethics of Qadı Abd al Jabbar
ABDULNASIR SÜT
Doktora
Türkçe
2011
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN
- Kâdî Abdülcebbâr'da haber nazariyesi
The theory of khaber according to Qadi 'Abd al-jabbar
ABDULVASIF ERASLAN
- Kâdî AbdülCebbar'ın kelâm sisteminde kalbin fiilleri
The acts of the mental in the kalam system of Qādî Abdal-Jabbar
BAHTİYAR KADAYIF
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED MÜCAHİD DÜNDAR