Türkiye Türkçesi ağızları ile Kırgız Türkçesinin söz varlığı açısından karşılaştırılması
A vocabulary comparison in between Turkish dialects and Kyrgyz
- Tez No: 280361
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜRER GÜLSEVİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Türkoloji, lehçe, Kırgız, Türkiye Türkçesi ağızları, Turkology, dialect, Kyrgyz, dialects of Turkey-Turkish
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 362
Özet
Türkoloji literatüründe Kırgızca ile ilgili yapılmış bir hayli çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmalarda, Kırgız Türkçesinin ses, şekil bilgisi, söz varlığı, söz dizimi, cümle yapısı ve Kırgız Türkçesi ağızları konu alınmıştır. Türkiye'de Kırgız Türkçesi ile Türkiye Türkçesinin fonetiği, morfolojisi, sentaksı ve az da olsa söz varlığını karşılaştıran çalışmalar bulunmaktadır. Ancak iki lehçenin ağızlarını karşılaştıran bir çalışmaya rastlayamadık.Çalışmamızda Türkiye Türkçesi ağızları ile Kırgız Türkçesini söz varlığı açısından karşılaştırarak ikisi arasındaki paralellikleri bulmaya çalıştık. Çalışmamızın ana malzemesini oluşturan ortak kelimeler, Türkiye'de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü'nün I?XII. ciltlerinden fişlenmiş, daha sonra Türk Dil Kurumu'nun Genel Ağ sayfasında bulunan güncelleştirilmiş Türkiye Türkçesi Ağızlar Sözlüğü'nden temin edilmiştir.Giriş, ?Tezde Kullanılan Yöntemler?, Kırgızların Kısaca Tarihi? ve ?Kırgız Türkçesi ve Kırgız Türkçesinin Gelişim Süreci? adlı başlıklardan oluşmaktadır. Girişte önce tezde kullanılan yöntemlerden, daha sonra Kırgızların tarihi, Kırgız Türkçesi ve onun gelişim süreci hakkında genel bir bilgi verilmiştir.Birinci Bölümde, tespit edilen Türkiye Türkçesi ağızları ile Kırgız Türkçesindeki ortak kelimeler fonetik, morfolojik ve semantik açıdan ayrı ayrı ele alınarak incelenmiştir. Burada ortak kelimelerdeki benzerlikler ve farklılıklar üzerinde durulmuştur.İkinci Bölümde, Türkiye Türkçesi ağızları ile Kırgız Türkçesindeki ortak kelimeler, diğer Türk lehçeleriyle de karşılaştırılarak ortak kelimelerin lehçelerde de mevcut olup olmadığına bakılmıştır. Karşılaştırmaya Kazak, Tatar, Başkurt, Karaçay, Özbek, Uygur, Altay, Hakas, Tuva, Yakut, Türkmen, Azerbaycan ve Çuvaş Türkçesi dâhil edilmiştir.Sonuç kısmında ise yaptığımız çalışmayla ilgili değerlendirme yapılmış ve elde ettiğimiz sonuçlar tek tek gösterilmiştir.Çalışmamız ortak kelimelerin listesi ve kaynakça ile tamamlanmıştır.
Özet (Çeviri)
The Turkology literature today contains numerous researches about Kyrgyz dialect. In these researches phonology, morphology, lexicology, syntax, sentence structure and dialect of Kyrgyz-Turkish have been the subjects. In Turkey, there are researches about phonetic, morphology, syntax and few researches on comparison of the lexicology of Kyrgyz-Turkish and Turkey-Turkish. However, during our research we have not come across with the research on comparison of these two dialects.In our research, we compared Kyrgyz-Turkish and Turkey-Turkish in terms of lexicology and also found parallel facts between these two dialects. Common words, which are the main materials of our research, were obtained from the volumes of Dictionary of Compilation From people in Turkey I-XII, and then confirmed with updated Turkey-Turkish Lexicology Dictionary, which is provided on Glossary page of Turkish Language Institutions internet page.Introduction constitutes of the topics ?Methods Used in the Thesis?, ?Short History of the Kyrgyz?, ?Kyrgyz-Turkish and the Process of Development of Kyrgyz-Turkish?. Introduction chapter discusses the general information about the methods used in the thesis, followed by the history of the Kyrgyz, and Kyrgyz-Turkish and its process of development.In the First Chapter, common words in the selected Turkey-Turkish and Kyrgyz-Turkish dialects are examined one by one in terms of phonetics, morphology and semantics. In this chapter, similarities and differences of the common words are elaborated.The Second Chapter is dedicated to the comparison of the common words in Turkey-Turkish and Kyrgyz-Turkish with the other Turkic dialects, whether these words exist in other Turkic dialects or not. In this comparison Kazakh, Tatar, Bashkirt, Karachay, Uzbek, Uyghur, Altai, Khakas, Tuvan, Yakut, Turkmen, Azerbaijan and Chuvash dialects were used.The Concluding Chapter evaluates our research, discusses the results obtained from the research and indicated them one by one.Our research is completed with the list of the common words, obtained from the volumes of Dictionary of Compilation From people in Türkiye I-XII. and bibliography.
Benzer Tezler
- W. Radloff'un 'Proben' adlı eserindeki Altay Türkçesi metinlerinin incelenmesi
Investigation of Altaic Turkish texts in W. Radloff's 'Proben'
MAKSAT RAKHATBEKOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DilbilimMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TANJU SEYHAN
YRD. DOÇ. DR. C.ERALP ALIŞIK
- Kırgız Türkçesi ile Altay Türkçesinin tarihsel-karşılaştırmalı şekil bilgisi (İsim)
A historical-comparative morphology of Kyrgyz Turkish and Altai Turkish (Noun)
NAZGUL KADYROVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLZURA CUMAKUN
- Ahıska Türkleri ağzı
Dialects of Ahiska (Meskhetian) Turks
ERDİNÇ DEMİRAY
Doktora
Türkçe
2011
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVZAT ÖZKAN
- Çeşitli konulardaki Kırgızca koşuklar: Çeviri-metin-Türkiye Türkçesine aktarım-dil incelemesi-sözlük
Kyrgyz koshoks in various subjects: Translation-text-translation to Turkey Turkish-language study-dictionary
AZAMAT TOKTOSUNOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TANJU SEYHAN
- Кыргыз тилинин түштүк диалектилеринде байыркы түркчө элементтер
Kırgız Türkçesinin güney ağızlarında eski Türkçe unsurlar
AYPERİ KARATAYEVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2015
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURDİN USEEV