Okul öncesi dönemde sosyal yeterlik ve ebeveyn-çocuk sistemi
Social competence and parent-child system in early childhood
- Tez No: 288297
- Danışmanlar: PROF. DR. MELİKE SAYIL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 275
Özet
Bu çalışmanın amacı, ebeveynlik nitelikleri ile okul öncesi dönemdeki çocukların sosyal-duygusal yeterliği arasındaki ilişkileri kapsamlı biçimde incelemektir. Bu amaç doğrultusunda sosyal yeterlik için Rose-Krasnor'un (1997) Sosyal-Duygusal Yeterlik Modeli ile Darling ve Steinberg'in (1993) Ebeveynliğin Bağlamsal Modelinden yararlanılmıştır. Sosyal-duygusal yeterlik; benlik, diğerleriyle ilişkiler ve beceriler düzeylerinde ele alınırken, ebeveynlik bağlamı; sosyalleştirme hedefleri, ebeveynlik stilleri ve ebeveynlik uygulamalarıyla tanımlanmıştır.Araştırmanın örneklemi, Bursa ve Ankara illerinde okul öncesi eğitim ve bakım kurumlarına devam eden ve normal gelişim gösteren 4 ile 5 yaş arasındaki toplam 112 çocuk ile anne ve öğretmenlerinden oluşmuştur. Ebeveynlik nitelikleriyle ilgili bilgi, laboratuvar ortamında gözlenen anne-çocuk etkileşimleri ve annenin kendi bildirimlerinden elde edilmiştir. Sosyal-duygusal yeterlikle ilgili bilgi; çocukların yaşlarına uygun yarı-yapılandırılmış görevler, standart testler ve anne ile öğretmenin bildirimlerinden alınmıştır. Anne ve öğretmenler, ölçek formlarının doldurulmasını aynı günde veya en geç bir hafta içinde tamamlamışlardır.Araştırmada öncelikle ebeveynlik ve sosyal-duygusal yeterlikle ilgili iki kuramsal modelin kendi içinde öngörülen ilişkiler, daha sonra ise ebeveynlik ve sosyal duygusal yeterlik arasındaki ilişkiler için oluşturulan asıl araştırma hipotezleri sınanmıştır. Bulgular, sosyal-duygusal yeterlik düzeylerinin ölçümü için bu çalışmada ele alınan değişkenler arasında öngörülen bazı ilişki, yordayıcı etkileri ve ayrıca erken çocukluk döneminde sosyal-duygusal yeterlik becerilerinin ikili bir yapı gösterdiğini ortaya koymaktadır. Araştırma hipotezlerinde öngörülenin aksine ebeveynin sosyalleştirme hedefleri ile çocuğun sosyal-duygusal yeterliği arasında ebeveynlik uygulamalarının aracılık ettiği bir ilişkiye rastlanmamış, ancak düzenleyici etkilerle ilgili araştırma hipotezleri kısmen doğrulanmıştır. Buna göre annenin demokratik stili; annenin iskele oluşturma stratejisi ile çocuğun duygu düzenleme becerisi ve bağlanma güvenliği arasındaki ilişkiyi ve ayrıca, annenin demokratik stili, annenin çocuğun duygu tepkilerini kontolü ile çocukta bağlanma güvenliği arasındaki ilişkiyi de düzenlemektedir. Bulgular, okul öncesi dönemdeki çocukların sosyal-duygusal yeterliğinin değerlendiren farklı aktörlere göre tutarlı biçimde ölçülebildiğini, çocuğun akıcı dil becerisinin sosyal duygusal yeterliğin önemli belirleyicilerinden biri olduğunu, yeterlikle ilgili temel becerilerin çocuğun akran ilişkilerindeki yeterliğinde rol oynadığını ve aile iklimi görece daha az demokratik olsa da çocukla geçirilen bire bir zamanda annenin destekleyici iletişim ve öğrenmeyi adım adım destekleyici yaklaşımının çocuğun sosyal duygusal yeterlik gelişimine olumlu yönde katkı sağladığını göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study was to provide a comprehensive picture of the direct, mediated and moderated relationships between parenting and preschoolers? social-emotional competence. In this vein; the Social-Emotional Competence Model of Rose-Krasnor (1997) and the Contextual Parenting Model of Darling and Steinberg (1993) were utilized. Whereas, social-emotional competence was considered in terms of self, relationships with others and skills, parenting context was defined on the bases of three parenting attributions: parents? socialization goals, parenting styles and practices.The sample consisted of mothers, teachers and 112 normally developed children between the ages of 4 and 5 attending to the pre-school and care centers located in Bursa and Ankara. The data on the parenting qualities were gathered by mother-child interaction tasks experienced in a laboratory setting, as well as mothers? self reports. On the other hand, the data on the social and emotional competency of children were gathered via a series of age-relevant semi-structured tasks, standardized tests and questionnaires filled by mothers and teachers. The mothers and teachers completed and returned the questionnaires either on the very same day of the questionnaires? delivery or, most lately, one week later than the delivery.The research hypotheses were formulated in two steps. In the first step, the relations within each of the two theoretical models pertaining to parenting and social-emotional competence were tested. In the second step; however, the direct, mediated and moderated relations were examined between these two models. The findings confirmed the expected but particular relationships and predictive effects among variables which were investigated in the current study so as to measure the levels of social-emotional competency; as well as they revealed that social-emotional competence indicate a dual-structure in early childhood. On the contrary to the expectations, there found no mediation effect of parenting practices on the relationships between socialization goals and social-emotional competency; however, the hypotheses on the moderation effects were partially supported. Hereunder, the authoritarian style of mother was found to moderate the relationship between maternal scaffolding and child attachment security and also maternal scaffolding and emotion regulation skill of the child as well as the relationship between maternal emotional control and child attachment security.In conclusion, the research findings revealed that: different socialization agents such as mothers and teachers evaluated the child?s social-emotional competence quite consistently, the verbal fluency was an important indicator of social-emotional competence, and the basic individual competence skills has an important role in the succesfull peer relations. It was also found that, even if a relatively low authoritative emotional climate exist, the supportive communication of mother in face-to-face interactions with the child and gradually supporting the child?s learning via, such as scaffolding, had a facilitative effect on social-emotional competence in early childhood.
Benzer Tezler
- Potentialities for and limits to inclusion by education: The case of Syrian children's education in Turkey and child labour
Eğitim tarafından içermede potansiyeller ve limitler: Türkiye'deki Suriyeli çocukların eğitimi ve çocuk işçiliği
YASEMİN KIZILOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Sosyal HizmetOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET OKYAYUZ
- Ebeveyn kişilik özelliklerinin ve erken dönem uyumsuz şemalarının 48-72 aylık çocukların psikolojik iyi oluşları üzerindeki rolü
The role of parental personality traits and maladaptive schemas on the psychological well-being of children aged 48-72 months
GÜLLÜ GÜLLER AKŞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. ASUDE BALABAN DAĞAL
- 5-6 yaş çocuklarının ve ailelerinin doğru beslenme davranışlarına yönelik farkındalıklarının incelenmesi
Investigation of the awareness of 5-6 years old children and their families on correct nutritional behaviors
ZEYNEP EM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Beslenme ve DiyetetikFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DUYGU YALMAN POLATLAR
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİHAN ÇAKIR BİÇER
- Okul öncesi dönemde çocukların evde anne-babalarıyla birlikte kitap okuma alışkanlıklarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi
An analysis of pre-school aged children's book reading habits at home together with their parents
ZEYNEP DAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıÜsküdar ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURPER ÜLKÜER
- Okulöncesi dönemde kaynaştırma eğitimine ilişkin öğretmen ve ebeveyn tutumları ile kaynaştırma eğitimi uygulanan sınıflarda akran ilişkilerinin incelenmesi
Teachers' and parents' attitudes toward inclusion in preschool period and investigation of peer relationship in inclusion classrooms
HÜLYA ÇULHAOĞLU İMRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
YRD. DOÇ. DR. AYPERİ DİKİCİ SIĞIRTMAÇ