Görme engeli olan çocuklara özbakım becerilerini kazandırmada video ile model olunarak sunulan aile eğitim programının etkililiği
The effectiveness of the family training program provided by being a model with video in helping visually impaired children acquire self-care behaviors
- Tez No: 290693
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞEGÜL ATAMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Görme Engellilerin Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 267
Özet
Bu araştırmanın genel amacı; Video ile Model Olunarak Sunulan Aile Eğitiminin, araştırmaya katılan annelerin, özbakım becerilerini öğretme basamaklarını uygulama düzeylerinde etkili olup olmadığı ve görme engelli çocukların, anneleri tarafından kendilerine öğretilen özbakım becerilerini gerçekleştirme düzeyleri ve gerçekleştirdikleri becerileri sürdürme düzeylerinde ki etkililiğini belirlemektir.Araştırmanın iki bağımlı değişkeni bulunmaktadır. Birincisi, ?araştırmaya katılan annelerin özbakım becerilerini öğretme basamaklarını gerçekleştirme düzeyleri?. İkinci ise ?görme engelli çocukların, anneleri tarafından kendilerine öğretilen özbakım becerilerini kazanma ve kazandıkları becerileri sürdürme durumlarıdır?. Araştırmanın bağımsız değişkeni ise geliştirilen Video ile Model Olunarak Sunulan Aile Eğitim Programıdır. Bağımsız değişkenin, birinci bağımlı değişken üzerindeki etkililiği test edilirken ?denekler arası çoklu yoklama deseni?; ikinci bağımlı değişken üzerindeki etkisi test edilirken de ?beceriler arası çoklu yoklama deseni? kullanılmıştır. Araştırmanın deneklerini, 2009-2010 yıllarında Milli Eğitim Bakanlığı' na bağlı Özel Adnan Ağır Özel Eğitim Okuluna devam eden, görme engelli ve okul öncesi dönemde bulunan üç çocuk ve bu üç çocuğun anneleri oluşturmaktadır.Araştırmada, annelere görme engelli çocuklarına özbakım becerilerini öğretme basamaklarını uygulayabilmeleri amacıyla Video ile Model Olunarak Sunulan Aile Eğitim Programı geliştirilmiştir. Geliştirilen program, Cavkaytar (1999) tarafından geliştirilen Özbakım ve Ev İçi Becerilerinin Öğretimi El Kitabından uyarlanmış ve video görüntüleri ile desteklenerek ölçüt temelli olarak hazırlanmıştır. Program, annelere beş oturumda sunulmuştur. Oturumların sunumunda; ?bilgilendirme, örnek video filmlerinin izlettirilmesi ve uygulama? aşamaları izlenmiştir. Birinci oturumda; özbakım becerileri ile ilgili temel bilgiler ve çocukların ihtiyaç duyduğu özbakım becerilerinin öncelik sırasının anneler tarafından belirlenmesi amaçlanmıştır. İkinci oturumda; annelere beceriyi basamaklarına ayırma sürecini öğretme amaçlanmıştır. Üçüncü oturumda; annelere ipucu çeşitlerinin ne olduğu ve ipuçlarının kullanımını öğretme amaçlanmıştır. Dördüncü oturumda; annelere özbakım becerisi öğretiminde ortam düzenlemesinin nasıl yapılması gerektiği, araç-gereç seçimi ve seçilen araçlarda gerekli uyarlamaların nasıl yapılması gerektiği, öğretim zamanını belirleme, ödül çeşitleri ve ödül kullanımının nasıl yapılması gerektiğini öğretme amaçlanmıştır. Beşinci oturumda da; annelere özbakım becerisinin öğretimini yaparken hangi basamakların izlenmesi gerektiğini öğretme amaçlanmıştır.?Uygulama? aşaması rehberli uygulama ve bağımsız uygulamalar olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Rehberli uygulama aşamasında ev ortamında ve araştırmacı gözetiminde annenin çocuğuyla, izlediği video filmlerindeki becerilerden farklı bir beceriyi öğretmeye çalışmış ve gerekli yerlerde araştırmacı anneye düzeltici dönütler vermiştir. Bağımsız uygulama aşaması ise programı tamamlayan annenin ev ortamında çocuğunun ihtiyaç duyduğu bir özbakım becerisini yine araştırmacı denetiminde uygulamasıdır. Araştırmanın bütün aşamalarındaki veriler, araştırmacı tarafından videoya kayıt edilip veri kayıt formlarına geçirilmiştir.Araştırma sonunda elde edilen bulgular şu şekildedir; Araştırmaya katılan annelerin üç'ü de, Video ile Model Olunarak Sunulan Aile Eğitim Programına katılmadan önce çocuklarına özbakım becerilerini öğretebilmeyle ilgili oniki öğretim basamağından sadece bir'ini gerçekleştirdiği görülürken. Video İle Model Olunarak Sunulan Aile Eğitim Programını tamamlayan annelerin çocuklarına özbakım becerilerini öğretebilmeyle ilgili oniki öğretim basamağının tamamını gerçekleştirmiştir. Araştırmaya katılan çocukların tamamı anneleri onlara öğretim çalışmaları yapmadan önce ihtiyaç duydukları özbakım becerileri ile ilgili başlama düzeyi verileri ve annelerinin Video İle Model Olunarak Sunulan Aile Eğitim Programını tamamladıktan sonra çocukların ihtiyaç duydukları özbakım becerileri ile ilgili öğretim sonu verileri arasında büyük farklılıklar ortaya çıkmıştır. Araştırmaya katılan çocukların ihtiyaç duydukları özbakım becerileri ile ilgili anneleri öğretim çalışmalarını tamamladıktan sonra beş'er gün ara ile süreklilik verileri toplanmıştır. Toplanan süreklilik verileri, bütün becerilerdeki öğretim sonu toplanan verilerle aynı düzeyde olduğu görülmektedir. Bu verilere dayanarak çocukların öğrendikleri becerileri sürdürdükleri görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to determine if Family Training Provided by Being A Model with Video is effective in participant mothers? implementing the steps of teaching self-care and the extent to which visually impaired children realize self-care skills taught by their mothers and which they are effective in sustaining the skills they realize.There are two dependent variables in this study. First one is ?participant mothers? levels of realizing the steps of teaching self-care skills?. The second is ?the status of visually impaired children in acquiring and sustaining the self-care skills taught by their mothers?. The independent variable is the Family Training Program Presented as a Model with Video. Effectiveness of the independent variable on the first dependent variable was tested by using the ?multiple probe design across subjects?; while its effectiveness on the second dependent variable was tested by using the ?multiple probe design across behaviors?. Study participants were comprised of three visually impaired children at pre-school age attending Private Adnan Ağır Special Education School affiliated with the Ministry of National Education during 2009-2010 education years and their mothers.In this study, the Family Training Program Presented as a Model with Video was developed as an instrument for mothers? implementing the steps of teaching their visually impaired children self-care skills. This program was adopted from Cavkaytar?s (1999) The Manual for Teaching Self-Care and Indoor Skills, and was prepared as criterion based supported with video images. The program was presented to mothers in five sessions. While presenting the sessions, the steps such as ?information, showing sample video films and implementation? were followed. The aim of the first session was to help mothers decide on the priority of the basic information regarding self-care skills and the self-care skills needed by children. In session two, the mothers were taught the process of dividing the skill into steps. In session three, the mothers were taught types of hints and how to use the hints. In session four, the mothers were taught how to arrange the environment in teaching self-care skills, to select instruments and to do necessary adaptations on selected instruments, to define teaching time, types of rewards and how to use the rewards. Finally in session five, the mothers were taught which steps to be followed in teaching mothers self-care skills.The ?implementation? stage was carried in two steps including guided implementation and autonomous implementation. At guided implementation stage, mothers with company of the researcher tried to teach their children a skill different than the ones in the video films seen at home, and the researcher gave mothers constructive feedback as necessary. The autonomous implementation stage was about mothers? implementing a self-care skill needed by their children under the supervision of the researcher at home upon completing the program. The data collected at all stages of the research was recorded in video and data record forms.Following findings were noted as a result of the research: Three of the participant mothers could realize only one out of twelve teaching steps regarding teaching children self-care skills before participating in the Family Training Program Presented as a Model with Video. Significant differences were found between the starting level regarding self-care skills needed by all participant children before their mothers implemented the teaching works and the level of their self-care skills after completion of the Family Training Program Presented as a Model with Video. Following the completion of the teaching of self-care skills needed by participant children, the data regarding sustainability was collected at intervals of five days. It has been seen that the data regarding sustainability were at the same level with the data collected at the end of the skills taught. In accordance with these data, it was identified that the children have maintained the skills they have learned.
Benzer Tezler
- Okul öncesi dönem işitme engellilerde müzik eğitimi ile çocukların gelişim özellikleri üzerine terapötik bir çalışma
A therapeutic study on music education in pre-school hearing-impaired children and their development characteristics
FUNDA CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TÜLİN MALKOÇ
- Zihin engelli çocuklara dikiş dikme becerilerinin kazandırılmasında model olma ve sözel ipucuyla sunulan sunulan bireyselleştirilmiş öğretim materyalinin etkililiği
Başlık çevirisi yok
OSMAN ÖZOKÇU
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MEHMET ÖZYÜREK
- Okul öncesi öğretmenlerinin zihinsel yetersizliği bulunan öğrencilerin erken okuryazarlık becerilerinin desteklenmesine ilişkin görüşleri
Investigation of preschool teachers views on early literacy skills implemented to students with intellrctual disability
FİLİZ GÜNEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURHAN CORA İNCE
- Bolu ilindeki zihinsel engelli çocukların sosyal gelişim özellikleri
The social development characteristics of children with mental reterdation in Bolu
GALİBİYE ÇETREZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMİNE ERATAY
- İşitme yetersizliği olan 8-18 yaş arası çocukların yaşam kalitelerinin anne görüşlerine göre incelenmesi
Investigation of quality of life in children with hearing impairment between 8-18 years old according to mothers' perspective
BEYHAN ÖZGE YERSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENDER DURUALP