Eskiçağda (Yukarı) Aras vadisi
Arax(Up) valley in Ancient History
- Tez No: 294725
- Danışmanlar: PROF. DR. ALPASLAN CEYLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Tarih, Archeology, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 303
Özet
Coğrafyaların şekillenmesinde ve sosyo-ekonomik yapılarının oluşumunda en önemli unsurlardan bazıları, şüphesiz ki iklim, bitki örtüsü, akarsu ve yerşekilleridir. Bu fiziki faktörler arasında geçmişten günümüze önemini koruyan unsurlardan birisi de nehirlerdir. Çünkü nehirler ve oluşturduğu verimli havzalar, tarih boyunca insanoğlunun yaşamı için son derece önemli olmuşlardır. Geçmişe bakıldığında, Nil nehrinin büyük Mısır uygarlığını doğurduğunu, Dicle ve Fırat'ın da Mezopotamya medeniyetlerini meydana getirdiğini söylemek sanırım yanlış olmayacaktır. İşte bu sebepledir ki engebesi oldukça fazla olan ve Kafkaslar ile Anadolu arasında bir köprü olan Doğu Anadolu'nun tarihi ve kültürel yönden şekillenmesinde, Aras nehri ve havzası büyük bir rol oynamıştır. Ancak Aras'ın, Türkiye topraklarında ve toprakları dışında toplam uzunluğu 1072 km'dir. Aras Havzası, havzası çok geniş bir alanı kapsadığı için, çalışmamızı sadece Aras nehrinin içinden geçtiği Pasinler, Köprüköy ve Horasan ile kısıtlamayı daha uygun bulduk.Aras nehrinin yukarı kısmını kapsayan ve Pasin Ovası diye adlandırdığımız kısımda, yaklaşık 60'ye yakın arkeolojik merkez, yerleşim alanı, kale ve diğer mimari yapılar tespit ettik. Bu merkezlerin bir kısmı daha önceden tespit edilmekle beraber, bir kısmı da 2010 yılında yaptığımız yüzey araştırmalarında ortaya çıkarılmıştır. Çalışmamızı yaparken Aras nehrinin akış yönünü temel aldık. Nehrin aktığı istikamet doğrultusunda bulduğumuz merkez ve yerleşmeleri bölgenin İlkçağdaki egemen güçleri doğrultusunda incelemeye çalıştık. Çalışma bölgemizde şimdiye kadar 4 yazıt, 17 kale, 17 höyük, 6 yerleşme,1 tane obsidyen yatağı, 1 nekropol alanı ve 5 adet su teneli ile 5 adet kaya mezarı tespit ettik. Bölgenin, Kuzeydoğu Anadolu'da kilit bir konumda ve önemli yolların kesişme noktasında bulunması dolayısıyla yaptığım bu tez çalışmasının Aras nehri ve havzasının İlkçağ tarihinin aydınlatılmasında, faydalı olacağı kanısındayım.
Özet (Çeviri)
Geographical location and socio-economic structures in shaping some of the most important factors in the formation are of course, climate, vegetation, river sand landforms. One of these physical factors which preserves the importance from past to present is also rivers. Because rivers and fertile basins which are formed by the revers have been extremely important for the life of the human beings throughout history. In retrospect, I think it will not be wrong to say that the Nile brought about the great Egyptian civilization, the Tigris and the Euphrates brought about the Mesopotamian civilizations. That?s the reason that the Arax River and its basin has played a major role in terms of formation of historical and cultural of Eastern Anatolia which has quite more rugged terrain and is a bridge between Caucasus and Anatolia. However, total length of Aras which is in the territory of Turkey and outside territory of Turkey is 1072 km. At the same time, we approved restriction our work with only Pasinler, Köprüköy and Horasan in which Arax River passes because the basin of the Arax covers a very large area.We found approximately 60 archaeological centers, residential areas, castles and other architectural structures in the part we call Pasin lowland and covers the up part of the Arax River. Some parts of these centers have been found before and the other parts of these centers were appeared in surface exploration that was held by us in 2010. While we do our study, we use the flow direction of the Arax River as base. We tried to analyze centre and settlement we found in direction of river flow in terms of sovereign powers of this region in ancient civilization. We have found 4 inscriptions, 17 castles, 17 mounds, 6 settlements, 1 seam of obsidian, 1 necropolis area, 5 water tunnels and 4 rock tombs in our working region so far. I believe that this thesis I have done would be useful for informative of ancient history of the Arax River and its basin the fact that region is very important location in the Northeast Anatolia and it is at the intersection of important roads.
Benzer Tezler
- Erzurum ili Köprüköy ilçesinde tarihi ve arkeolojik araştırmalar
Historical and archaeological researches in the Köprüköy district of Erzurum province
MUHAMMED ÇAĞRI DİNÇ
- Tekman ilçesi tarihi ve arkeolojik araştırmaları
The historical and archeological researches in Tekman
HÜLYA AKGÜLLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiAtatürk ÜniversitesiEskiçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPASLAN CEYLAN
- Eskiçağ'da Mısır: 1-10. Sülaleler Dönemi siyasi tarih
Egypt in Ancient Period: 1st-10th Dynasties Period political history
EMRULLAH ÇİÇEK