Eski Türkçede bol- fiili üzerine bir araştırma
A research on the verb bol- in Old Turkic
- Tez No: 296477
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CAN ÖZGÜR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Eski Türkçe, Maniheist, Budist ve İlk İslamî Türkçe, Fiil Birleşmeleri, Birleşik Fiiller, Gramerleşme, Yardımcı Fiil, bol-”Fiili, MorfoSentaks, Old Turkic, Maniheist, Buddhist, the First Islamic Turkish, Verb Combinations, Compound Verbs, Grammaticalization, Auxiliary Verbs, the Verb“bol-”, Morpho-Syntax
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
Türk dilinin tarihî ve çağdaş lehçelerinde fiil birleşmeleri, çeşitli anlam ve işlevlerde bulunmak suretiyle geniş bir kullanım alanına sahiptir. Eski Türkçe metinlerden başlayarak tarihî Türk dili alanında,“olmak / meydana gelmek”temel anlamının dışında çeşitli gramer kategorilerinin teşkilinde önemli vazifeler yüklenmiş olan“bol-”fiili, isimlerle ve fiillerle birleşerek fiil birleşmelerini meydana getirmiş, bilinen anlamının dışında yeni anlamlar kazanmıştır. Eldeki çalışma,“bol-”fiilinin temel anlamının dışında isim ve fiil türünden çeşitli sözcüklerle birleşip gramerleşerek yardımcı fiil işleviyle kullanılması sonucu ortaya çıkan yeni anlam ve işlevlerinin Türk dilinde“zaman”ve“görünüş”kategorileri çerçevesinde incelenmesiyle; Türk dilinin tarihsel dönemlerinden biri olan, Türk runik harfli metinler ile Maniheist, Budist ve ilk İslamî Türk çevrelerine ait metinleri kapsayan Eski Türkçe dönemi eserlerinde tespit ve tasnif edilerek karşılaştırmalı bir şekilde ortaya konulmasını amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
Combinations of verbs in historical and contemporary dialects of Turkish language have a wide variety of usage in that they generate various meanings and hold many functions. Starting from the Old Turkic texts the verb“bol-”has had the task of forming various grammatical categories apart from its basic meaning of“to be / become”, and has formed verb combinations by uniting with verbs and also nouns, and in this way has gained new meanings besides its known meaning. This study aims to analyse new meanings and functions originated by the auxilary“bol-”, which was formed by its combination with nouns and verbs and became a grammatical category, in terms of“tense”and“aspect”categories of Turkish language. It also aims to study the verb“bol-”comparatively in the Turkish runic texts –one of the historical periods of Turkish language- and the texts of the Old Turkic period related to Maniheist, Buddhist and the first Islamic Turkish circles.
Benzer Tezler
- Anadolu Selçuklu Devleti ve Osmanlı İmparatorluğu dönemi esnaf kıyafetleri
Artisan clothings during the Anatolian Seljuk State and the Ottoman Empire
AHU FATMA MANGIR
- Kırgız Türkçesinin kuzey ağzı (Isık-Köl ve Narın bölgeleri; ses bilgisi)
The Northern dialects of Kyrgyz language (Isık-Kol and Narin dialects, phonetics)
GULMIRA MOLDOSULTANOVA
Doktora
Türkçe
2022
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ ILGIN
- Ovidus'un Amores adlı yapıtında rhetorik sanatı öğelerinin kullanımı
Ovid's use of the rhetorical figures in the Amores
Ü. FAFO TELETAR
- Mezopotamya (Sümer-Asur-Babil), Kızılderili ve Türk mitolojilerinin mukayesesi
The Comparison between Mesopotamia (Sumerian-Assyria-Babel), with compare Indians and Turk mythology
NURHAN TOPRAK
- Eski Türkçede çatı ekli fiillerin semantiği
Semantics of voice verbs in Old Turkish
KERİME ÇALIŞ
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH AĞCA