Bilişsel esnekliğin yordayıcıları
Predictors of cognitive flexibility
- Tez No: 302901
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MÜGE ARTAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Psikolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
Bu araştırma, bilişsel esnekliği yordayabileceği düşünülen değişkenlerin bilişsel esnekliği anlamlı derecede yordayıp yordamadığını saptama amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bilişsel esneklik, beklenmedik bir durum ortaya çıktığında, bireyin ortaya çıkan bu beklenmedik duruma uyum sağlayarak, yeni ve farklı çözümler getirebilmesi olarak tanımlanmaktadır. Araştırmada yordayıcı değişkenler eleştirel düşünme, sözel yaratıcılık, şekilsel yaratıcılık, stresle başa çıkma ile stresle başa çıkmanın alt boyutları olan sorunla uğraşmaktan kaçınma, soruna yönelme ve sosyal destek arama olarak belirlenmiştir.Araştırma tarama modelindedir. Araştırmanın çalışma grubu öğretmenlerden ve lisans son sınıfta öğrenim görmekte olan öğretmen adaylarından oluşturulmuştur (15 kadın ve 15 erkek, toplam 30 kişi). Katılımcılar ayrıca okudukları alana göre de gruplandırılmışlardır. Katılımcıların 12'si sözel alandan (% 40), 11'i sayısal alandan (% 36,7) ve 7'si sanat alanından (% 23,3) seçilmiştir.Araştırmada bilişsel esneklik değişkeninin saptanması amacıyla Wisconsin Kart Eşleme Testi, eleştirel düşünmenin saptanması amacıyla Watson ? Glasser Eleştirel Akıl Yürütme Gücü Ölçeği, stresle başa çıkma düzeyinin saptanması amacıyla Stresle Başa Çıkma Ölçeği, sözel ve şekilsel yaratıcılığın saptanması amacıyla da Torrance Yaratıcı Düşünme Ölçeği kullanılmıştır.Araştırmada ilk olarak katılımcıların bilişsel esneklik düzeyleri, eleştirel düşünme düzeyleri, stresle başa çıkma düzeyleri, sözel ve şekilsel yaratıcılık düzeyleri ile katılımcıların cinsiyetleri ve öğrenim gördükleri alanlar arasındaki ilişki incelenmiştir. Normallik varsayımını karşılayan puanlar üzerinde t ? testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), normallik varsayımını karşılamayan puanlar üzerinde de Mann ? Whitney U ve Kruskal Wallis testleri gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, değişkenlerin tümünün cinsiyet ve öğrenim görülen alan değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermediği saptanmıştır.Araştırmada iki regresyon modeli oluşturulmuştur. İlkinde yordanan değişken olarak bilişsel esneklik diğerinde de perseverasyon ele alınmıştır. Her iki modelde de yordayıcı değişkenler eleştirel düşünme, sözel yaratıcılık, şekilsel yaratıcılık, stresle başa çıkma ile stresle başa çıkmanın alt boyutları olan sorunla uğraşmaktan kaçınma, soruna yönelme ve sosyal destek arama olarak belirlenmiştir. Robust regresyon yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen parametrik olmayan regresyon analizi sonuçlarına göre, yalnızca şekilsel yaratıcılık değişkeninin bilişsel esnekliğin anlamlı bir yordayıcısı olduğu, şekilsel yaratıcılık ile bilişsel esneklik arasında olumlu yönde bir ilişki olduğu saptanmıştır. Ayrıca, sözel ve şekilsel yaratıcılığın perseverasyonun anlamlı birer yordayıcısı olduğu, sözel yaratıcıkla perseverasyon arasında olumlu; şekilsel yaratıcılıkla, perseverasyon arasında ise olumsuz yönde bir ilişki olduğu saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
This research is carried out for the purpose of determining whether the variables that are thought to predict cognitive flexibility can predict cognitive flexibility. Cognitive flexibility is defined as accommodating of an individual himself when an unexpected situation occurs by bringing new and different solutions to unexpected situations. The predictor variables in the research are defined as critical thinking, verbal creativeness, formal creativeness and overcoming the stress along with lower dimensions of coping with stress such as avoidance of dealing with the problem, inclining to problem and seeking social support.The research is a descriptive model. The study group of the research consists of teachers and teacher candidates who are in senior class in their bachelor?s degree (15 women and 15 men, 30 in all). The participants are also classified according to their field of study. 12 out of 30 participants are from verbal field (40%), 11 out of 30 are from numerical field (36,7%) and 7 out of 30 are from art field (23,3%).In the research, Wisconsin Card Sorting Test is used for the purpose of determining the variable of cognitive flexibility, Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal is used so as to determine critical thinking, the scale of coping with stress is used with the intent of determining the level of coping with stress and Torrance Test of Creative Thinking is used for the purpose of determining verbal and formal creativeness.First. the levels of cognitive flexibility of the participants, levels of coping with stress, levels of verbal and formal creativeness along with the relation between their genders and fields of study is analyzed. T ? test and Analysis of Variance are practiced on the points that counterbalance the hypothesis of normality while Mann-Whitney U test and Kruskal-Wallis tests are practiced on the points that do not counterbalance the hypothesis of normality. According to the results, it is determined that all variables do not show a significant difference in accordance with the variable of gender and field of study.In the research, two regression models are studied. Cognitive flexibility as predicted variable and in the other one, perseveration is examined. In both of the models, predictor variables are defined as critical thinking, verbal creativeness, formal creativeness and coping with the stress along with lower dimensions of coping with stress such as avoidance of dealing with the problem, inclining to problem and seeking social support. According to the results of nonparametric regression analysis with the method of Robust regression, only formal creativeness variable was found significant predictor of cognitive flexibility and that there is no relation between formal creativeness and cognitive flexibility. Besides, it was determined that verbal and formal creativeness are significant predictors of perseveration and that there is a positive relationship between verbal creativeness and perseveration while there is a negative relationship between formal creativeness and perseveration.
Benzer Tezler
- Ergenlerde algılanan ebeveyn tutumları erken dönem uyumsuz şemalar bilişsel esneklik ve ruh sağlığı sorunları arasındaki ilişki
The relationship between perceived parental attitudes, early period maladaptive schemas, cognitive flexibility and mental health problems in adolescents
İPEK TANRIVERDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
HemşirelikVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEMİLE HÜRREM AYHAN
- Evlilik uyumunun yordayıcıları olarak affedicilik ve bilişsel esnekliğin incelenmesi
Examination of afphedicity and cognitive flexibility as prominents of marriage adaptation
MURAT ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiKTO Karatay ÜniversitesiDisiplinlerarası Aile Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEHER AKDENİZ
- Deprem yaşantısında bilişsel esnekliğin ve sağlıklı duygusallığın travma sonrası büyümeyi yordaması
Cognitive flexibility and healthy emotionality predict posttraumatic growth in earthquake experience
BİLGE GÜL TOKKAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEZİR EKİNCİ
- Futbol taraftarlığında saldırganlığın yordayıcıları olarak bilişsel esneklik ve iç grup tarafgirliği
Cognitive flexibility and in-group favoritism as predictors of agression in football fandom
HİLAL KARAPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANDE TASA
- Examining the predictive roles of university students' self-compassion and cognitive flexibility levels on theirrelationship satisfaction levels
Üniversite öğrencilerinin öz şefkat ve bilişsel esneklikdüzeylerinin ilişki doyum düzeyleri üzerindeki yordayicirollerinin incelenmesi
ELİF AKTAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
PsikolojiYeditepe ÜniversitesiPsikolojik Danışma ve Rehberlik Ana Bilim Dalı
DOÇ. SERDAR KÖRÜK