Ekolojik yapılar ve sürdürülebilir mimari bağlamında peyzaj mimarlığının yeri, önemi ve katkıları üzerine araştırmalar
Studies on the place, importance and contrubutions of landscape architecture in the context of ecological buildings and sustainable architecture
- Tez No: 305330
- Danışmanlar: PROF. DR. YAHYA AYAŞLIGİL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Kentlerde hızla artan nüfus, sanayi, endüstriyel gelişmeler ve plansız yerleşim alanları oluşturulması gibi nedenlerle kentsel yeşil alanlar önemli oranda azalmış ve yoğun yapılaşma nedeniyle ortaya çıkan betonlaşmış kentsel çevre, ekolojik dengeyi bozmaya başlamıştır. Bu nedenle temeli, günümüzden çok daha erken devirlere, şehir medeniyetlerinin kuruldukları dönemlere kadar giden ve güneşten edilgen olarak faydalanmayı amaçlayan, iklim ve topoğrafya koşullarına uymanın yanı sıra yerel malzeme kullanımına dayanan ekolojik ve sürdürülebilir mimarlık yaklaşımları 20. yüzyılda yaşanan bu çevre sorunları için çözüm yolunun bir parçası olarak önem kazanmaya başlamıştır. Bu kapsamda peyzaj mimarlığı disiplini sürdürülebilir mimarlık yaklaşımlarında ülke, bölge, kent ve yapı ölçeklerinde katkı sağlamaktadır. Özellikle 1990'lı yılların başından itibaren ekolojik yapı çalışmalarının öncelikli olarak yurtdışında daha sonra da ülkemizde yaygınlaşmaya başlamasıyla peyzaj mimarlığının yapı ölçeğindeki katkıları daha açık olarak anlaşılmaya başlamıştır.Ekolojik yapıların doğaya, çevreye ve canlıların yaşam döngüsüne olan hayati katkıları sonucu daha çok tercih edilmesi ve yaygınlaşmasıyla birlikte sürdürülebilir yapı kavramının değerlendirilebilir ve ölçülebilir olması için yeşil bina sertifikasyon sistemleri geliştirilmiştir. Bir çok ülke kendi ekolojik yapı değerlendirme sistemini oluşturmuş, ancak bunların içinde en çok rağbet görenler ABD tarafından geliştirilen LEED ve İngiltere tarafından geliştirilen BREEAM sertifikasyon sistemleri olmuştur. LEED V3' te yeni yapı değerlendirme kriterleri ?sürdürülebilir araziler, su verimliliği, enerji ve atmosfer, malzeme ve kaynaklar, kapalı çevre kalitesi, tasarımda yenilik ve bölgesel öncelik? olmak üzere 7 adet olarak belirlenmiştir. Bunlardan özellikle sürdürülebilir araziler, su verimliliği, enerji ve atmosfer ile malzeme ve kaynaklar peyzaj mimarlığının doğrudan katkı sağlayabileceği kategorilerdir. BREEAM değerlendirme sisteminde ise kategoriler ?yönetim, sağlık ve memnuniyet, enerji, ulaşım, su, malzemeler, atıklar, arazi kullanımı ve ekoloji ile kirlilik? olmak üzere 9 adettir. Bu kategoriler arasından yönetim-sağlık ve memnuniyet dışında kalan diğer 7 kriter peyzaj mimarlığını doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendirmektedir. Tez kapsamında bu kriterlerin yapı ölçeğindeki uygulanabilirliğini ortaya koyabilmek amacıyla tez materyalleri olarak seçilen İstanbul Esenyurt'ta bulunan ?Solarkent Toplu Konut Alanı? ile Kocaeli Gebze Organize Sanayi Bölgesi'nde bulunan ve Türkiye'de ki ilk LEED sertifikalı binalardan olan ?Siemens Binası? LEED değerlendirme kriterlerine göre karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.Bu çalışma kapsamında; çevre ve ekoloji kavramının tarihsel gelişim süreci, sürdürülebilirliğin boyutları, farklı ölçeklerde sürdürülebilir planlama, Türkiye ve dünyadan ekolojik yapı örnekleri ile peyzaj mimarlığının sürdürülebilir mimarlığa katkıları hakkında bilgiler ile uluslararası ekolojik yapı sertifikasyon sistemleri hakkındaki incelemelere yer verilmiştir. Bu bağlamda seçilen iki pilot yapı olarak Solarkent Toplu Konut Alanı ile Siemens Gebze OSB Tesisleri karşılaştırılmış üstün ve zayıf yönleri tespit edilmiştir. Solarkent Toplu Konut Alanı için ekolojik yapı ve peyzaj mimarlığının katkıları bağlamında yetersiz kaldığı düşünülen kategorilerde öneriler getirilmiş, bitkisel peyzaj tasarımında kullanılabilmesi amacıyla İstanbul koşullarına uyum sağlayabilen doğal ve egzotik odunsu bitki türleri, kaya bahçesi bitkileri, su bahçesi bitkileri, sarılıcı bitkiler ve açık alan bitkileri familya, boylanma, form ve toprak isteği özellikleri ile birlikte araştırılarak listelenmiştir.Peyzaj mimarlığının ekolojik yapılara ve sürdürülebilir mimarlığa katkıları bağlamında hazırlanan bu çalışma neticesinde peyzaj mimarlığı disiplininin ekolojik yapılara olabilecek muhtemel katkıları arasında çatı bahçeleri, yeşil duvarlar, konut çevresi yapısal ve bitkisel peyzaj düzenlemeleri ile balkon bitkilendirmeleri olduğu söylenebilir. Bunun dışında peyzaj mimarlığı sürdürülebilir ülke ve bölge planlama ile sürdürülebilir kentsel gelişmeye de üst ölçeklerde hazırlanan peyzaj planları, biyotop haritaları, kent parkları tasarımları vb. katkılarda bulunur. Doğa tabanlı bir disiplin olarak peyzaj mimarlığının tez dahilinde açıklanmaya çalışılan muhtemel katkıları ekolojik yapı puanlama ve sertifikalandırma sistemleri kriterleri ile de örtüşmektedir. Bu bağlamda bu sistemler tarafından teşvik edilen su tasarrufu, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması, geri dönüşümlü, yerel ve dayanıklı malzeme kullanılması, verimli arazilerde ve hassas veya yoğun ekosisteme sahip arazilerde yapılaşmadan kaçınılması, alternatif ulaşımın desteklenmesi suretiyle karbondioksit salınımının azaltılması gibi konularda peyzaj mimarlığı disiplini katkıda bulunmalıdır.Bu araştırma ile konu hakkında daha önce yapılmış olan çalışmalara katkı yapılması ve kendisinden sonra yapılacak çalışmalara da ışık tutulması amaçlanmakla birlikte, konu sürdürülebilir mimari ve peyzaj mimarlığının katkıları bağlamında incelenmiş ancak ilgili tüm konuların bu çalışma kapsamında ele alınabilmesi mümkün olamamıştır. Bu nedenle daha sonra bu konu ile ilgili yapılacak çalışmalarda peyzaj mimarlığı kapsamında binalarda arıtılan suların bahçe sulamada kullanılmasına yönelik teknik detayların, doğal, kendini yenileyip temizleyebilen gölet yapımı ile bu tip göletlerde ve doğala yakın bahçe düzenlemelerde kullanılabilecek bitki türlerinin, LEED ve BREEAM gibi dünyada kabul görmüş sertifikasyon sistemleri ile Türkiye için geliştirilebilecek özgün bir puanlama sisteminde peyzaj mimarlığının katkılarının daha açık ve geniş bir kapsamda dâhil edilmesine yönelik araştırma ve geliştirme çalışmalarının yapılması faydalı olacaktır.
Özet (Çeviri)
With the reasons of increasing population, manifacturing, industrial developments and forming residences unplanningly; green areas of cities have decreased dramatically and concrete urban areas, appearing after dense structuring, have begun damaging ecological balance. For this cause, whose roots are grounding to ancient times, to first city civilizations; aiming to benefit from the sun passively, together with obeying climate and topographical conditions, leaning to use local materials; approaches of ecological and sustainable architecture gained importance in 20th century to solve these problems. In this scope, subject of landscape architecture is to contribute into sustainable arhitecture in country, zone, city and structure scales. Particularly, beginning from 1990?s, with the being widespread of ecological structuring in foreing countries and than Türkiye, we have understood the contributions of landscape architecturing on structure scales.After vital aids of ecological structures to nature, environment and life circulation of livings, it has preferred mostly and have used commonly; for these reasons, to evaulate and measure sustainable structure, green building certification systems have been developed. Most of the countries have set their own ecological building assessing systems, but the LEED of USA and the BREEAM of England have become most popular certification systems. The LEED V3 has 7 structure evaulation criterions, these are ?sustainable areas, water fertility, energy and atmosphere, material and resorcues, quality of closed environment, innovasion in design and zonal priority?. Especially sustainable areas, water fertility, energy and atmosphere and material and resorcues are the elements which landscape architecture may help directly. In addition, in the BREEAM evaulation system, there are 9 categories: ?management, health and pleasure, energy, intercommunication, water, materials, waste, land usage, ecology and pollution?. Among these, apart from management and health-pleasure, other aspects are about landscape architecture either directly or indirectly. In the context of thesis, to display applicability of these criterions inside structure scale; ?Solarkent Social Housing Area? in İstanbul-Esenyurt and the first LEED certificated structure of Türkiye, ?Siemens Building? in Kocaeli-Gebze Industrial Zone have been selected as thesis materials and analysed according to the LEED evaluation criterions comparatively.In the enclosure of this work, historical development process of environment and ecology, dimensions of sustainability, sustainable planning in different scales, some ecological structures examples from Türkiye and other countries of the world and information about contributions of landscape architecturing to sustainable architecture and international ecological structure systems take place. Solarkent Social Housing Area and Siemens Gebze OSB foundations have been compared and their dominant and weak points have been confirmed. For Solarkent Social Housing Area, in the context of aiming to ecological structure and landscape architecture, it has been offered on deficient caegories and coherent to İstanbul climate, natural and exotic ligneous plants, rock garden plants, water garden plants, ivy plants and open area plants and famliy, gradation, demand of form and soil characters of these plants have been observed and listed to be used in herbal landscape.As a result of this study prepared in the context of the contributions of landscape architecture to ecological structures and sustainable architecture among the possible contributions of the discipline of the landscape architecture to ecological structures can be said roof gardens, green walls, residential environment structural and plant landscaping balcony planting. In addition, landscape architecture contributes sustainable national and regional planning, and sustainable urban development with landscape plans which are prepared in upper levels, biotope maps, and city parks designs etc. The possible contributions of the nature-based landscape architecture as a discipline attempted to explain within thesis scoring the ecological structure and criteria and certificate systems overlaps. In this context, water-saving which is encouraged by these systems, use of renewable energy sources, use of recycled, local, and durable materials, avoidance of construction on the efficient and sensitive areas or areas with dense ecosystem, the discipline of the landscape architecture should contribute to the issues such as the reduction in the emission of carbon dioxide by supporting alternative transportation reduction in the emission of carbon dioxide.With this research, it has been purpose not only to contribute former works on that topic and to be a resorcue for the thesis, which is done in the future, it has been also investigated in the names of contributions of sustainable architecture and lansdcape architecture; but all related subjects cannot be handle. For this reasons, it will be more beneficial that to work of latter researches on technical analysis of waters, which are saved from buildings and used for watering gardens, natural ponds, renewing and cleaning itself, plants that may be used in these ponds and natural-like gardens, the LEED and the BREEAM and such famous certification systems, aids of lanscape architecture a new grading system for Turkey.
Benzer Tezler
- İstanbul kent çeperinde bir tarihi kırsal peyzajın korunmasının iklim uyumu ve sürdürülebilirlik ilkeleri açısından irdelenmesi: Şile, Gökmaslı geleneksel yerleşimi
Analysis of the preservation of a historic rural landscape in the periphery of Istanbul in terms of climate adaptation and sustainability principles: The Traditional settlement of Gökmasli, Şi̇le
SENEM İME
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KORAY GÜLER
- Sürdürülebilir ve ekolojik tasarım bağlamında peyzaj mimarlığında biyomimikri kullanımına yönelik teorik bir yaklaşım
A theoretical approach to the use of biomimicry in landscape architecture in the context of sustainable and ecological design
RAYAN ALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Peyzaj MimarlığıRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DERYANUR DİNÇER
- A comparison study of vernacular settlemnets in ıran; Case of Masouleh and Abyaneh Villages
İran'da yerel yerleşim karşılaştırma araştırması; Masouleh ve Abyaneh Koyu
ELAHEH AMINI
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELTEM ERDEM KAYA
- Türkiye'de nüfusunu yitiren kırsal yerleşimlerin korunması için bir yöntem önerisi: Ödemiş-Lübbey Köyü örneği
A model proposal for conservation of abandoned rural settlements in Turkey: Case study of Odemis-Lubbey Village
KORAY GÜLER
Doktora
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEGAN KAHYA SAYAR
- Kentsel mekanda yürünebilirlik olgusu: Moda ve Bahariye aksları
Walkability in urban space: Moda and Bahariye axes
GÖRKEM ERTUĞRUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMİN ALKIŞER BREGGER