M.Ö. 3 Bin'de Anadolu'da mermer idoller
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 30767
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. HALİME HÜRYILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1994
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 508
Özet
ÖZET Anadolu'da Neolitik Devirde taş, p.t. kil, ahşap, mermer gibi malzemeden yapımına başlanan insan betimlemeleri, Çatal Höyük, Hacılar, Köşk Höyük, Kuruçay, Gitille, Çayönü gibi Neolitik merkez lerde ele geçmiştir. Bu devir heykelcikleri oturur, ayakta durur ya da uzanır şekilde, tam plastik olarak yapılmışlardır. Heykelciklerin büyük bölümü kadın olarak betimlenmiştir. Kalkolitik Devirde tam plastik görüntülü heykelciklerin yavaş yavaş yassılaştığı ve şematikleştiği görülmektedir. Bu devrin seçkin örnekleri ise Can Hasan, Hacılar, Kuruçay gibi merkezlerde ele geçmiştir. Bunlar arasında erkek betimlemeleri iyice azalmıştır. Kal kolitik Devirde özel bir heykelcik tipi de ortaya çıkmıştır. Bu tip“Ki- liya Tipi”olarak tanınan plastik başlı, ancak gövdesi yassılaşmış mermer heykelcik tipidir. M.Ö. 3. bin'de (ETÇ) heykelcikler tamamen şematize olmuş, özellikle mermerden yapılanlar çok sade anlatımlı insan betimlemele ri haline dönüşmüştür. Bu tür betimlemelere“idol”adı verilmiştir, îdol; aynı zamanda dini amaçlı kullanılmış stilize betimler anlamındadır. Anadolu'da M.Ö. 3. bin'e tarihlendirilen mermer idol- lerin neredeyse hemen hepsinin kadınları sembolize ettiği görülmüştür. Bu idoller bulundukları merkezlere göre bölgesel özelliklere sahiptirler. M.Ö. 3. binin ilk çeyreğine tarihlendiğimiz“Beycesultan tipi”idoller, sap başlı ve keman gövdeli mermer idoller- dir.“Kusura tipfnde ise yuvarlak bir baş uzun boyun ve kürek şekilli gövde bulunmaktadır. Kusura tipi idoller M.Ö. 3. binin ikinci çeyreğiii ile üçüncü çeyreğine tarihlenmişlerdir. Anadolu'nun batısındaki Troia yerleşmesinde ele geçen sekiz değişik tipteki idoller ise, M.Ö. 3. binin üçüncü ile son çeyreğine ait olmalıdırlar. Anadolu'nun güney doğusunda yer alan Titriş Höyük nekropol alanında ele geçmiş idoller, daha çok yuvarlak baş, kısa boyun ve omuzlardan dikey olarak çıkmış uzun kolları ve çuval şekilli gövdesiyle tamamen Titriş Höyüğe ait özellikler göstermektedir. Bu idoller M.Ö. 3. binin üçüncü ile son çeyreğine tarihlenmektedirler. ”Kültepe Tipi" olarak incelediğimiz bir başka idol grubuda, M.Ö. 3. binin üçüncü ve son çeyreğine ait olup, disk şekilli gövdeleri uzun boyunları ve üçgen başlan ile dikkat çekmektedirler. Söz konu su idollerin başlan bazen birden fazla olmaktadır. Üzerlerindeki kazıma bezemeler ise tamamen Kültepe idollerinde görülen örneklerdir. Bu bezemelerin daha çok güneyin etkisiyle meydana geldiği düşünülmektedir. Anadolu, Neolitik Devirden itibaren komşu bölgelerle iletişim içerisine girerek bu bölgelerle kültür alışverişinin olduğunu kanıtlayan veriler ortaya koymaktadır. Özellikle Anadolu'nun batısındaki Kiklad adalan, Kıta Yuna nistan, Kıbns ve Mezopotamya'da ele geçmiş maden ve p.t eserlerin yanısıra idol ve heykelciklerin de birbirlerinden etkilendikleri sap tanmıştır.
Özet (Çeviri)
İÜ SUMMARY Neolithic human figures of Anatolia, made of stone, clay, mar ble, wood and terra-cotta were unearthed in some Neolithic centers such as Çatalhöyük, Hacılar, Köşk Höyük, Kuruçay, Gritille and Çayönü. These full plastic figures were positioned sitting, standing or lying. Although these figures are mostly females some male figures belonging to the Neolithic Period also exists. In the Calcolithic Period, full plastic figures gradually became flatter and schematic. Some outstanding samples of this period were found in some centers such as Can Hasan, Hacılar and Kuruçay. Male fig ures are very rare among these findings. In the Calcholitic period a very special figurine type is seen :“ The Kilia Type ”. A marble figurine type with plastic head and a flat body. Figurines became entirely schematised in 3rd. Millennium and particularly marble ones transformed to simple human figures. Such figures are called idols. Idols are stilised figures used for religious purposes as well. Almost all the marble idols of Anatolia dated 3rd. Millennium are female figures. These idols carry regional characteris tics.“Beycesultan type”figurines dated first quarter of 3rd. Millennium, for instance, are marble figurines with stalk head and fiddle body. On the other hand,“Kusura type”has a round head, long neck and oar shaped body. Kusura type idols are dated to the second and third quarter of 3rd. Millennium. The eight different idol types which were found in Troia, an important settlement in the west of Anatolia, must belong to the last quarter and middle of the 3rd. Millennium. The idols that were unearthed in Titriş Höyük necropol area (south-east of Anatolia) have typical charecteristics of their own with rounder head, short neck, cruciform, and sack shaped body. These idols are dated middle and last quarter of 3rd. Millennium. Another idol group which is called“Kültepe type”dated third and last quarter of 3rd. Millennium and noticable from their disk shaped bodies, long necks and triangle heads. These idols may have more than a single head. The incised ornaments of the idols are unique, only seen on Kültepe types. It is believed that these ornaments are influenced fromXV the south. The signs ofcultural interection with neighbour regions can be observed in Anatolia as early as the Neolithic period and the evidence of such relation is found in the land of Anatolia. This interaction is obvious especially in one metal and terra-cota ob ject and also in idols and figurines of Cyclic islands, Mainland Greece, Cyprus and Mesopotamia.
Benzer Tezler
- Tepecik sürtmetaş buluntu topluluğu
Ground stone asemblage of Tepecik
AHMET AYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiPrehistorya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVİL GÜLÇUR
- M.Ö. 3. binde Anadolu-Kiklad ilişkileri
The Relations between Anatolia and the Cyclades during the third millennium B.C.
VASIF ŞAHOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
ArkeolojiAnkara ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYAT ERKANAL
- M.Ö. 3. binde Ege'de görülen duvar örgü teknikleri
The 3 rd. millennium B.C. aegean walls have detoned for two techniques
AHMET GÖRMÜŞ
- M.Ö. 3. binin ikinci yarısı ile 2. binin ilk çeyreğinde seramik bakımından Orta Anadolu ve Kuzey Suriye ilişkileri
The Relations between central Anatolia and Northern Syria according to pottery types between the second half of the 3rd millennium and the first quarter of the 2nd millennium B.C.
RYOİCHİ KONTANİ
Doktora
Türkçe
1997
ArkeolojiAnkara ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMRE KUTLU