Türkiye ve ABD'deki sosyal bilgiler ders kitaplarında çocukların katılım haklarına yer verilme düzeyinin karşılaştırılması
Comparing the levels of place allocation for children?s right to participation in Turkish and USA social studies textbooks
- Tez No: 317177
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞEFİKA KURNAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Çocukların Katılım Hakkı, BM Çocuk Hakları Sözleşmesi, Sosyal Bilgiler Eğitimi, Ders Kitapları, Demokratik Yurttaşlık Eğitimi, Türkiye, ABD, Children?s Participation Right, UN Children?s Rights Convention, Social Studies Education, Textbooks, Democratic Citizenship Education, Turkey, The United States
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlköğretim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 398
Özet
Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 42. Maddesine göre: Taraf devletler, Sözleşme ilke ve hükümlerinin uygun ve etkili araçlarla yetişkinler kadar çocuklar tarafından da yaygın biçimde öğrenilmesini sağlamayı taahhüt etmişlerdir. Bu madde sözleşmenin yaşama geçirilmesi gerekliliğini vurgular. Bu madde gereğince taraf devletler çocukların sahip oldukları hakların öğretilmesine yönelik bir yükümlüğe sahiptir.Demokratik yurttaşlık eğitiminin önemli bir unsuru olarak çocukların katılım hakkını değişen ve gelişen çağa uygun bir yapıya kavuşturmak gerekmektedir. Çocukların katılım haklarında reel bir yol izleyebilmek ve gelecekle ilgili sağlıklı kararlar alabilmek için uygar dünyada çocukların katılım hakları konusundaki gelişmeleri yerinde tespit etmek gerekmektedir. Bu noktada, sosyal bilgiler eğitimi başarıları açısından üst sıralarda yer alan ve ileri düzeyde bir demokrasinin olduğu varsayılan ABD'deki çocukların sahip oldukları katılım haklarının ne düzeyde eğitime yansıdığını bilmek önemli bir gösterge olacaktır. İlköğretim düzeyinde çocukların katılım haklarını öğrenebileceği derslerin başında sosyal bilgiler dersi gelmektedir. Bu çalışma, Türkiye ve ABD'deki ilköğretim okullarında okutulan sosyal bilgiler ders kitaplarında, BM Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin çocuklara tanıdığı katılım haklarına ne düzeyde yer verildiğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaçla genel anlamda aşağıdaki sorulara yanıt aranmıştır:1.Türkiye'deki ve ABD'deki ilköğretim sosyal bilgiler ders kitaplarının metinlerinde, hazırlık ve değerlendirme sorularında ve öğrenci çalışma kitaplarında yer alan ders içi ve ders dışı etkinliklerinde BM Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin çocuklara tanıdığı katılım haklarına yer verilme düzeyi nedir?2.Türkiye'deki ve ABD'deki ilköğretim sosyal bilgiler ders kitaplarının metinlerinde, hazırlık ve değerlendirme sorularında ve ders içi ve ders dışı etkinliklerinde BM Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin çocuklara tanıdığı katılım hakkına ilişkin ifadelerin sınıflara ve ders kitaplarına göre yer alma düzeyi nedir?Araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Bu çalışma Türkiye ve ABD ilköğretim sosyal bilgiler ders kitaplarında çocukların katılım haklarına nasıl ve ne düzeyde yer verildiğini tespit etmeyi hedeflemektedir. Veri toplama aracı olarak“doküman incelemesi”yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada analiz ünitesi ?Çocukların Katılım Hakkı? olarak belirlenmiştir. Bu analiz ünitesi kendi içinde ?Çocuğun Aile Ortamına Katılımı?, ?Çocuğun Okul Ortamına Katılımı?, ?Çocuğun Genel (Ülke) Politikaya Katılımı?, Çocuğun Medyaya Katılımı?, ?Çocuğun Çevrenin Korunmasına ve Sürdürülebilir Kalkınmaya Katılımı?, ?Çocuğun Sağlık Ortamına Katılımı?, Çocuğun Yargı Ortamına Katılımı? ve ?Çocuğun Topluma Katılımı? olarak ana kategorilere ayrılmıştır. Bu ana kategoriler kendi içinde alt kategorilere ayrılmıştır. Her bir ana ve alt kategori BM Çocuk Hakları sözleşmesinin ilgili maddesi ve ÇHK kararları ile ilişkilendirilmiştir. Verilerin analizinde frekans ve yüzde kullanılmıştır.Sonuç olarak; Türkiye sosyal bilgiler ders kitaplarında BM'nin Çocuklara tanıdığı katılım hakkının toplam sıklığı 1611'dır. Bunun %30,04'ünü ? ders içi etkinlikler?, %27,26'sini ?ders kitaplarındaki metinler?, %2,9'ünü ?değerlendirme soruları? ve %1,61'ini ?hazırlık soruları? oluşturmaktadır. Bu dağılım açıkça Türkiye sosyal bilgiler ders kitaplarında verilen hazırlık ve değerlendirme sorularının çocukların katılım hakkına yeterince yer vermediğini göstermektedir. Buna karşın ABD sosyal bilgiler kitaplarında BM'nin çocuklara tanıdığı katılım hakkının toplam sıklığı 554'tür. Bunun %57,9'unu ?ders kitaplarındaki metinler?, %22,2'sini ?ders içi etkinlikler? ve %19,9'unu ?ders dışı? etkinliklerden oluşmaktadır. ABD ders kitaplarında yer alan ?hazırlık? ve ?değerlendirme? sorularında ise çocukların katılım hakkına hiç rastlanmamıştır.Türkiye sosyal bilgiler ders kitaplarında çocukların yargı ortamına katılımı ile ilgili herhangi bir ifade yer almamaktadır. Ayrıca ders kitaplarındaki dağılım açıkça çocukların aile, genel politikaya, sağlık ve yargı ortamına katılım hakkına yeterince yer verilmediğini göstermiştir. ABD sosyal bilgiler eğitiminde okul ortamına ve topluma katılım dışında sağlık, çevre ve yargı ortamına katılım hakkı ile ilgili herhangi bir bulguya rastlanmamıştır. Ayrıca aile ortamına ve genel politikaya katılım hakkı ile ilgili ifadelerin yok denecek kadar az olduğu tespit edilmiştir.ABD sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan çocukların katılım hakkı ile ilgili ifadeler, BM Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin çocuklara tanıdığı katılım haklarının bir gereği olarak değil, ABD okullarında katılımcı demokratik vatandaşlık eğitiminin gereği olarak pozitif bir gençliğin yetiştirmesi hedeflenerek sağlanmaktadır.Türkiye'de genelde insan hakları özelde çocuk hakları konuları sosyal bilgiler ders kitaplarında aşamalı olarak ara disiplin tarzında serpiştirilmiştir. Buna karşılık ABD sosyal bilgiler ders kitaplarında çocuk haklarının bir ara disiplin olarak yer almadığı tespit edilmiştir. ABD sosyal bilgiler ders kitaplarında insan hakları konuları demokratik beceriler ve değerler olarak öğretilmektedir. Bu bulgular ışığında genel anlamda sosyal bilgiler eğitimine özel anlamda ise çocukların katılım hakkına yönelik öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
According to 42nd article of the Convention on the Rights of the Child, ?States Parties undertake to make the principles and provisions of the Convention widely known, by appropriate and active means, to adults and children alike?. This article emphasizes that it is required to actualize the convention. As this article states, parties have responsibility to teach the children their rights.It is required to provide the children?s participation right, as a significant part of citizenship education, with a structure updated along with change and developments of our time. In order to follow a realistic path of children?s participation rights and to make healthy future decisions, it is a need to spot developments in children?s participation rights in our modern world. Within this context, knowing how children?s participation rights in the US, where successful social studies rank high and democracy is considered to show higher levels than in other nations, reflects in education will be a crucial measure. On elementary school levels, Social Studies subject is among the top subjects where children can learn about their participation rights. This study aims at revealing the levels of allocation for participation rights, recognized by UN Children?s Rights Convention (UN CRC), in social studies textbooks on elementary levels both in Turkey and the USA. For this purpose, genearlly following questions seek answers:1.What is the level of allocation for children?s participation rights, recognized by UN Children?s Rights Convention, , in texts, preparation and evaluation questions of elementary social studies textbooks, and in curricular/extracurricular activities of student?s workbooks both in Turkey and the US?2.What is the level of allocation for statements on children?s participation rights, recognized by UN Children?s Rights Convention, in texts, preparation and evaluation questions of elementary social studies textbooks, and in curricular/extracurricular activities of student?s workbooks, based on grades and textbooks both in Turkey and US?The research applies the case study among qualitative designs. This study aims at revealing how and on what levels participation rights take place in elementary social studies textbooks both in Turkey and the US. ?Document analysis? was used as the instrument of data collection. Analysis unit of the study is ?Children?s Participation Right?. This analysis unit is divided within itself into some main categories such as ?child?s participation in family environment?, ?child?s participation in school environment?, ?child?s participation in general (national) politics?, ?child?s participation in media?, ?child?s participation in environmental protection and sustainable development?, ?child?s participation in health environment?, ?child?s participation in judicial environment?, and ?child?s participation in society?. Main categories are divided into sub-categories. Each main and sub-category is associated to the related article of UN CRC and decisions of Children?s Rights Committee. Frequency and percentage are used in analyzing the data. Consequently, total frequency of participation right, children are provided with by UN, in Turkey social studies textbooks is 1611. 30.04% of this consists of ?curricular activities?, 27.26% is ?texts in textbooks?, 2.9% is ?evaluation questions?, and 1.61% is ?preparation questions?. This distribution clearly shows that preparation and evaluation questions in social studies textbooks do not allocate enough space for children?s participation rights. On the other hand, total frequency of participation right, children are provided with by UN, in the US social studies textbooks is 554. 57.9% if this consists of ?texts in textbooks?, 22.2% is ?curricular activities?, and 19.9% consists of ?extra-curricular activities?. Children?s participation right does not take any place in preparation and evaluation questions in the US textbooks.No statement on children?s participation in judicial environment is allocated any space in Turkey social sciences textbooks. In addition to that, the distribution in the textbooks clearly shows that children?s participation right in family, general politics and judicial environment is not allocated enough space. There are no findings on participation in health, environmental issues, and judicial environment other than participation in school environment and society in the US social studies education. In addition to that, number of statements on participation in family and general politics is almost non-existent.Statements on children?s participation right, in the US social studies textbooks, do not take place as a requirement of the UN Children?s Rights Convention but as a consequence of participatory democratic citizenship education aiming at raising a positive youth.In Turkey, human rights in general and children?s rights in particular are distributed as sub-disciplinary stages in social studies textbooks. On the other hand, they do not take place as sub-disciplinary topics in the US social studies textbooks. Human rights topics in the US social studies textbooks are taught as democratic skills and values. Under the light of these findings, suggestions on social studies in general and children?s participation rights in particular are presented.
Benzer Tezler
- Türkiye ve ABD'de ortaöğretim coğrafya eğitim ve öğretiminin müfredatlar, metodlar ve kullanılan araç-gereçler açısından değerlendirilmesi
Evaluation of geograpy education in secondary schools of Turkey and USA in terms of curriculum, method and equipments
ALİ DEMİRCİ
Doktora
Türkçe
2004
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. RAMAZAN ÖZEY
- Medya okuryazarlığının sosyal bilgiler programlarıyla ilişkilendirilmesi ve öğretim
Teaching of media literacy and its integration into social studies curricula
ADNAN ALTUN
- Toplam kalite yönetiminin uygulandığı okullarda öğretmen algılarına göre karşılaşılan sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm önerilerinin belirlenmesi
Determination of the problems in application of total quality management at schools and probable solutions to those problems according to the perception of the teachers
SİNAN SEZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Eğitim ve ÖğretimUludağ ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RÜÇHAN ÖZKILIÇ
- Okulöncesi öğretmenlerin uzaktan öğretim yöntemi ile yetiştirilmesine yönelik program modeli
Başlık çevirisi yok
ÜLKÜ ÜSTÜNOĞLU
- Gıda sektöründe stratejik iletişim yönetimi olarak konu yönetimi ve uygulamaları
Issues management in the food industry as a strategic communication management
MELTEM GÖKMEN TOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
İletişim BilimleriGalatasaray Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEREM RIZVANOĞLU