Afyon ili geleneksel kadın giysileri ile bu giysileri ellerinde bulunduran bireylerin bazı özellikleri üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 32356
- Danışmanlar: PROF. DR. YAHŞİ YAZICIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1994
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: El Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Köklü bir geçmişin ürünü olan ve çok zengin çeşitleri bulunan Türk el sanatları, maddi kültürümüzün değerli belgeleridir. Bu belgeler, plastik sanatlardaki estetik değerlerin yanı sıra, aktardığı mesajlar, yansıttığı duygular, taşıdığı anlamlar, düşünceler ve beğeniler açısından, folklorda da önemli bir yer kazanan el sanatlarını, gereği gibi tanımamakta, yararlanmamakta ve ulaştığı düzeyi tam olarak bilememekte olduğumuzu göstermektedir (Barışta 1987). Yukarıda belirtilen bu düşünce, Afyon'un ilçe ve köylerinde yapılan bu araştırmayı oldukça doğrulamaktadır. Bu çalışmay'la, yöredeki kadın kıyafetlerinin varlığı, giysilerle, giysiler üzerindeki el sanatlarının bolluğu ve çeşitliliği ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Arastama yöresi olark Afyon merkez ilçe ve diğer ilçe merkezleri ile bunlara bğlı 17 köy seçilmiştir. Araştırmanın materyalini, ellerinde geleneksel giysi bulunan 410 bireyden anket yoluyla sağlanan bilgiler oluşturmuştur. Bu kişilere kendileriyle ve ellerinde bulunan giysilerle ilgili 27 soru sorulmuş olup, bunlardan 11 tanesine cevap alınamamıştır. Ellerinde geleneksel giysi bulunan bireylerden araştırmaya alınanların % 46.34 ü okur-yazar olmayan kadınlardır. Bu bireylerin aile fertleri sayısı 1-14 arasında değişmektedir. Giysiler genellikle diktirilerek ve satın alınarak temin edilmektedir. Giysiye sahip olma nedenleri çoğunlukla gelin olma ve düğün-nişan gibi özel günlerdir. Geleneksel giysilerin % 80.73 gibi çoğunluğunda hiçbir değişiklik yapılmamıştır. Çok az sayıdaki giyside yapılan değişiklik nedenleri ise, yıpranması, kullanım zorluğu ve modanın etkisidir. Afyon ili geleneksel giysilerinin bütününün tek bir adı olmayıp kullanım amacına, kullanılan malzemeye, bulunduğu yörenin coğrafi konumuna göre, üç etek, fistan, entari, elbise, bindallı ve gelinlik gibi yöresel adlar almaktadır. Yine bu giysileri oluşturan parçalan, kullanılan kumaş, süsleme ve kullanım amaçlarına göre şu adlan almaktadır.îç Çamaşırı : Zıbın, dikorta, iç göğnek, top don (diz bezi). Gömlek : İç fistan, entari. Şalvar : Don, şalvar. Entari : Siğli entari, peşli entari, saya, entari, fistan, elbise, üç etek. Yelek : Sıkma, pullu sıkma, delme, yelek. Ceket : Sarka, güdük, bolka. Önlük : Önücek, peştemal. Kemer-Kuşak : Acem şak, şal kuşak, gudulu kuşak, gümüş kursak, kemer. Şapka (başlık) : Fes, takke, terlik. Baş Örtüsü : Pullu, çenber, poçu, tülbent, krep, tirşe, duvak, erbi, şifon, çeki, yazma, vala, uçtu, keten, yağlık. Takı : Ciril, zavatlı bilezik, arabeli, istifan, karanfil, penez. Çorap : Yün çorap (nakışlı çorap), ip çorap. Ayakkabı : İskarpin, kundura, pabuç, mes, garçın. Yörede kadınlar sokağa çıkarken geleneksel giysilerin üzerine futa (fita), car, ferace, mahrana, kıvrak, çevre ve bürde giymektedir. Afyon ili geleneksel giysi parçalarından iç çamaşırında : Basma, pazen, patiska ; gömlekte : basma, pazen, şetari ; şalvarda : basma, kutnu, kadife, şip, pazen, şetari, Bursa çekmesi ; entaride : şetari, kutnu, Bursa çekmesi, kadife, çuha, basma, ipekli, şip ; yelekte : ipekli, pazen, kadife, basma, saten, Bursa çekmesi ; cekette : kadife, ipekli kumaş, saten, çuha, kutnu ; önlükte : saten, pamuklu dokuma, kadife, pazen, basma ; kemer-kuşakta : ipekli kumaş, şal kuşak, gümüş, boncuk ; şapka (başlık) : çuha, keçe, patiska, porselen tabak ; baş örtüsünde : şifon, krep, pamuklu kumaş, ipekli kumaş ; takıda : gümüş, alün, karanfil, boncuk ; çorapda : yün, orlon, pamuklu iplikler ; ayakkabıda : şaplı deri ve lastik kullanılmaktadır.Ill Araştırma sırasında elde bulunan geleneksel giysilerde kullanılan malzemelerin, kısmende olsa değişmesine karşın, üzerindeki oyalar, süslemeler ve giysi modelleri aslını korumaktadır. Yörede kullanılan ayakkabılar ise tamamen değişmiştir. Afyon ilinde yapımı gittikçe azalan el sanatları, geleneksel giysilerde kullanılan, el tezgâhlarında dokunan önlüklerle, elde örülen yün çoraplar, oyalar ve yeleklerle önlül işlemeleriyle az da olsa devam etmektedir. Kuşkusuzla bu araştırmanın sonuçlarında bazı eksiklikler bulunmaktadır. Fakat, Afyon ili ve diğer yöreler için yapılan bu ve benzeri araştırmaların giderek çoğalması oldukça önemli görülmektedir. Bu araştırmalar çoğalırken, Türk kültürünün diğer alanlarında olduğu gibi, el sanallarının gelişimi de incelenmeli ve ulaştığı düzey büyük bir titizlikle belirlenmelidir. Türk dilinde yapıldığı gibi, Türk el sanatları içinde, il il tarama yapılmalı, tarama katologlart düzenlenmeli ve bunların yapılmasından sonra da bölgesel giyim atlasları düzenlenmelidir. Böyle bir çalışma yapılırken, mutlaka disiplinler arası bir yaklaşım sağlanmalı, çalışmalar bir merkezden denetlenmeli, ileriye dönük planlar çerçevesinde ve belli bir zaman diliminde projeler gerçekleştirilmelidir. Bu çalışmaların yapılması aşamasında, yurdun her tarafina dağılmış meslektaşlarım olan el sanatları öğretmenlerinden de büyük ölçüde yararlanılacağı inancını yüreğimde taşımaktayım.
Özet (Çeviri)
Turkish Handicrafts, that are the products of a long history and have a rich varity, are the precious documents of our material culture. These documents exhibit that we definitely do not know the level the handicrafts have reached, and that we cannot recognize and use them as necassary. Indeed, handicrafts have gained an important place in folklore in terms of the messages they convey ; the feelings they reflect ; the meanings, idean and tastes they carry as well as their esthetic values in plastic arts (Barışta, 1987). The above-mentioned opinion justifies this research carried out in Afyon's towns and villages. This study has aimed at the following ; the existence of the lady clothes in the region, and the fact that the clothes and the handicrafts on them are plentiful and various. Afyon's central town and its other towns with 17 villages belonging to them were chosen as the research region. The research material consisted of the data obtained from 410 individuals who owned traditional costumes (clothes) by means of a questionnaire. These individuals were asked 27 questions about themsleves and the clothes the)' had, yet 1 1 of them were not answered. The 46.34 % of the individuals who responded the questionnaire were the illiterate women. The number of family members of these individuals varies from 1 to 14. They either have clothes made or they buy them. Their reasons for having a costume are mostly being bride and special days like weddinger engagement. Nothing has been changed in a majority of 80.73 % of traditional costumes. The reasons for changes made on very few costumes are getting old, difficulty to use and the impact of the fashion. AH Afyon's traditional costumes have not got a single name. Depending on the purpose of use, on the material used and on the geographic location of its region, they take such local names as üç etek, fistan, entari, elbise, bindallı ve gelinlik. We also name the parts composing these costumes according to the material used, ornamentation and purposes of useUnderwear : Zıbın, Dikorta, İç Gögnek, Don (Top Don) Shirt : İç Fistan, Entari Shalvar : Don, Şalvar Entari : Sigji Entari, Peşli Entari, Saya, Entari, Fistan, Elbise, Üç Etek Waistcoat : Sıkma, Pullu Sıkma, Delme, Yelek Jacket Sarka, Güdük, Bolka Apron : Önücek, Peştemal Belf : Acem Şah, Şal Kuşak, Gudulu Kuşak, Gümüş Kursak, Kemer Hat : Fes, Takke, Terlik Scarf : Pullu, Çenber, Poçu, Tülbent, Krep, Tirşe, Duvak, Erbi, Şifon, Çeki, Yazma, Vala, Uçtu, Keten, Yağhk Jewelry : Ciril, Zavath Bilezik, Arabeli, İstifan, Karanfil, Penez (Boncuk) Stocking : Yün Çorap (Nakışlı Çorap), İç Çorap Shoes : İskarpin, Kundura, Pabuç, Mes, Garçın In the region when women go out, they wear over their traditional costumes Futa, Car, Ferace, Mahnma, Çevre, Kıvrak, Bürde. The following materials are used in the parts of Afyon's traditional costumes : In underwear : Basma, Pazen, Patiska ; In shirts : Basma, Pazen, Şetari ; In Shalvar : Basma, Kutnu, Kadife, Şip, Pazen, Şateri, Bursa Çekmesi ; in Entari ; Şetari, Kutnu, Bursa Çekmesi, Kadife, Çuha, Basma, İpekli, Şip ; In Waistcoat : İpekli, Pazen, Kadife, Basma, Saten, Bursa Çekmesi ; In Jackets : Kadife, İpekli kumaş, Saten, Çuha, Kutnu ; In Aprons : Saten, Pamuklu dokuma, Kadife, Pazen, Basma ; In Belts : İpekli Kumaş, Şal Kuşak, Gümüş, Boncuk ; In Hats : Çuha, Keçe, Patiska, Porselen Tabak ; In Scarfs : Şifon, Krep, Pamuklu Kumaş, İpekli Kumaş ; In Jewelry : Gümüş, Altın, Karanfil, Boncuk ; In Stockings : Yün, Orlon, Pamuklu İplikler ; Ih Shoes : Şaplı Deri, Lastik.VI Although the materials used in the traditional costumes obtained during the research have party changed, the embroidery on them, ornaments, and costume models are original. The shoes used in the region have completely changed. Without doubt, there are some missing points in the outcomes of this research. However, it has been found significant that such studies as this made for Afyon and other regions have increased greatly. As these studies increase in number, the development of handicrafts should be investigated and the revel they have reached should be keenly determined, as in the other fields of Turkish culture. As is done in Turkish lanquage, among Turkish handicrafts, city-to-city scanning should be done ; scanning cataloggues should be prepared and regional costume atlases should be arranged after the above-mentioned things have been done. As such a study is carried out, an interdisciplinory approach should be necessarily provided ; studies should be centrally controlled ; projects should be materialized in the framework of plans for the future and in certain periyods of time. It is my deeply felt belief that the teachers of handicrafts, my colleagues in every part of our country, may provide great contributions in the process of carrying out such studies as this.
Benzer Tezler
- Geleneksel akraba ilişkilerinin yeni evlilikler üzerindeki etkileri: Afyonkarahisar ili örneği
The effects of traditional kin relationships on new marriages: Sample of Afyonkarahisar
SÜMEYYE EVRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
SosyolojiAfyon Kocatepe ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. HÜSEYİN KOÇAK
- Scratch programı öğretiminde birlikte öğrenme tekniği kullanımının öğrencilerin akademik başarısına ve öz yeterlik algısına etkisi
The effect of using cooperative learning technique in Scratch program teaching on students' academic achievement and self-efficacy
ŞEVKET YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAfyon Kocatepe Üniversitesiİnternet ve Bilişim Teknolojileri Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET KAHRAMAN
- Beşinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde sözlü tarih kullanımına ilişkin görüşleri üzerine bir inceleme
A Comparison of vocabulary items in 8th grade english coursebooks
SERDAR ŞANLIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihAfyon Kocatepe ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ALİ GAZEL
- Şuhut Kayabelen köyü halk kültüründe müzik pratikleri
Şuhut Kayabelen village's music practices in folk culture
EMRAH KALIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halk Bilimi (Folklor)Afyon Kocatepe ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. ÇAĞHAN ADAR
- Afyonkarahisar ili Bolvadin ilçesi evleri ve müzesinde bulunan el işlemeleri
The city of Afyonkarahisar, the town of Bolvadin houses and handicrafts items which existentin museum
AYŞE YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
El SanatlarıSelçuk ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Bölümü
YRD. DOÇ. CELALE İLKER