Yenikapı (İstanbul) Kazı Alanının Sedimantolojisi ve Jeoarkeolojisi: İstifteki Doğal Olayların (Tsunami-Fırtına-Sellenme) İzlerinin Araştırılması
Sedimentology and geoarchaeology of the Yenikapi (Istanbul) excavation area: Investigate traces of catastrophic event (tsunami-storm-flooding) affecting the sequence, deposited in the area
- Tez No: 326610
- Danışmanlar: PROF. DR. DOĞAN PERİNÇEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 196
Özet
Marmaray Projesi için Yenikapı (İstanbul) semtinde yapılan inşaat çalışmaları sırasında Bizans Dönemi Limanı (Theodosius Limanı) ortaya çıkarılmıştır. Theodosius Limanı MS 379-395 yılları arasında Roma İmparatorluğu'nun büyüyen yeni başkenti için yaptırılmıştır. Bu çalışma, Yenikapı dolayında sürdürülen arkeolojik kazı alanında gerçekleştirilmiştir. Yenikapı kazı alanında yapılan çalışmalarda istif dokuz ayrı birime ayrılmıştır.Çalışmanın amacı, Marmara Denizi'nde son 8500 yılda var olan jeolojik olayların (deniz seviyesi değişimleri, deprem, tsunami) izlerinin ve sedimanter süreçlerin (erozyon, taşınma, depolanma vb.) araştırılmasıdır. Bu çalışmada, kazı alanında yer alan arkeolojik buluntuların konumları ve çökellerle ilişkisi sedimantolojik ve jeoarkeolojik çalışmalarla belirlenmiştir.Çalışma alanında, jeolojik birimlerin ayrıntılı stratigrafisini ortaya koymak için çok sayıda gözlem ile ölçülmüş stratigrafi kesitleri yapılmıştır. Kesit çalışmalarında yapılan gözlemler ve elde edilen veriler ışığında iki adet profil stratigrafi kesiti hazırlanmıştır. Kazı alanındaki çökel istiften ve arkeolojik kalıntılardan alınan örnekler üzerinde, C14, OSL, kil (XRF, XRD) analizleri yapılmıştır. C14 analiz sonuçlarına göre; Bataklık biriminin (1. Birim) yaşı MÖ 6080-5580, 4. birimin yaşı MS 430-550, 6. birimin yaşı ise MS 810-960 aralığında bulunmuştur.Bataklığın başlangıç evresinde akıntı yönü batıdan doğuya, orta-son evresinde ise kuzeyden güneyedir. Birimin çökelim aralığı 7500-8500 yıl öncesine rastlar. Çalışma alanında 4a ve 4b birimlerinde tsunami izlerine rastlanmıştır. 4a birimi sınırlı alanlarda, 4b olarak ayrılan birim ise yaygın olarak gözlenmiştir. 4a biriminin çökelimi sırasında veya son evresinde oluşan tsunami 3. birimde dahil olmak üzere tsunami öncesi çökelleri kütle halinde yerinden koparmış ve istifi deforme ederek kaotik bir durum kazanmasına neden olmuştur. 4b birimi içinde tsunami etkisiyle karasal ve denizel çökeller aşırı derecede karışık olarak gözlenmiştir.
Özet (Çeviri)
During excavations of Marmaray Project which is carried out in the Yenikapi (İstanbul), Byzantine port (Port of Theodosius) was exposed. Port of Theodosius was built for the flourishing new capital of the Roman Empire between the years 379-395 AD. This study was performed in the field of archaeological excavations in Yenikapi. The sequences at Yenikapı excavation area are divided into nine separate units.The research is intended to investigate the traces of geological event in the Sea of Marmara (sea level changes, earthquakes, tsunamis) last 8500 years and identify the sedimentary processes (erosion, transport, storage, etc.). In this study, situation of archaeological artifacts investigated in relation with sedimentary sequence were established through benefit of sedimentological and geoarchaeological studies.Numerous observations and measured stratigraphic sections were prepared in the study area to investigate the detailed stratigraphy of the geological units. Within the scope of this study collected data evaluated and two cross sections have been prepared. C-14, OSL, clay (XRF, XRD) analysis were performed on the samples collected from the sedimentary sequences and archaeological artifacts in the excavation area. The results of C14 analyses shows that; the age of unit 1 is between 6080 - 5580 BC, the age of unit 4 is between 430-550 AD, the age of unit 6 is between 810-960 AD.The current direction is from west to east at the base of the swamp and from north to south in middle and upper section of the swamp. Depositional age interval of unit 1 is between 7500 - 8500 BP. There are evidence indicating tsunami in level of unit 4a and 4b. Level of unit 4a take place in the limited section but 4b located all over the place of excavation. The tsunami, which is occurred during deposition or last stage of unit 4a, is disturbed all pre-tsunami sediments including sections of unit 3 and change their initial- position, deformed sequences, caused soft deformation and mass movement, and re-deposited as chaotic debris. Because of tsunami effect the terrestrial and marine sediment is being extensively mixed in unit 4b.
Benzer Tezler
- İstanbul-Yenikapı'daki holosen yaşlı denizel istifin dendrokronoloji yardımıyla yaşlandırılması ve çökelme ortamı analizi
Dating of the holocene marine sequence at Istanbul-Yenikapi using dendrochronology and analysis of depositional environment
MELTEM SEZERER
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET NAMIK YALÇIN
- Yenikapı 20 batığının konstrüksiyon özellikleri ve yapım tekniği önerisi
Proposal of construction features and building technique of Yenikapi 20 shipwreck
TANER GÜLER
Doktora
Türkçe
2019
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiTaşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE IŞIL KOCABAŞ
- İstanbul metrosu Yenikapı-Unkapanı arasının mühendislik jeolojisi
The engineering geology in between Yenikapı and Unkapanı in İstanbul subway
ERHAN USTA
- Use of augmented reality technologies in cultural heritage sites; Virtu(Re)Al Yenikapı
Arttırılmış gerçeklik teknolojilerinin kültürel miras alanlarında kullanımı; Yenikapı örneği
SİBEL YASEMİN ÖZGAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YÜKSEL DEMİR
- Yenikapı (İstanbul) kazılarında açığa çıkan Neolitik döneme ait odunların teşhisi
Identification of the woods belongs to Neolithic Age released from the Yenikapı (Istanbul) excavations
REHA MAZLUM
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
ArkeolojiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEDRİ SERDAR