Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ve yaşam doyumlarının incelenmesi
The study of exploring the burnout and life satisfaction levels of teachers who have been working with students with special needs
- Tez No: 326825
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM H. DİKEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 93
Özet
Araştırmanın genel amacı özel eğitim okullarında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik ve yaşam doyumu düzeyleri ve bu düzeylerin çeşitli değişkenler (yaş, cinsiyet, meslekte çalışma süresi, çalıştığı okul türü) ve birbiriyle ilişkisi açısından incelemektir. Bu araştırma betimsel ve bağıntısal bir araştırmadır. Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ) ile Yaşam Doyumu Ölçeği İstanbul ili Anadolu yakasında bulunan özel eğitim okullarında görev yapan toplam 292 öğretmene uygulanmıştır. Bu katılımcıların 179'u erkek iken 113 kadın katılımcıdır. Katılımcıların yaş ortalaması 39.34 iken standart sapması 12.55'dir (Ranj23,65=42).Araştırma bulguları eğitim alanında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin orta düzeyde olduğunu ve öğretmenlerin Maslach Tükenmişlik Ölçeği ve alt ölçeklerinden aldıkları puanların cinsiyete göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığını göstermektedir. Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin öğretmenlerin yaşına göre farklılaşıp farklılaşmadığına ilişkin yapılan analizlerin sonuçları, öğretmenlerin yaşları ile MTÖ toplam puanları arasında anlamlı bir fark olmadığı yönündedir. Bununla birlikte ölçeğin duyarsızlaşma alt boyutunda yaş ile duyarsızlaşma arasında negatif yönde bir ilişkinin olduğu ortaya çıkmıştır.Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin öğretmenlerin meslekte çalışma süresine göre farklılaşıp farklılaşmadığına ilişkin yapılan analizlerin sonuçları ise MTÖ toplam puanlarında bir fark olmadığını göstermektedir. Bununla birlikte alt ölçekler boyutunda kişisel başarı ve duygusal tükenme boyutunda da tıpkı toplam puandaki gibi farklılık ortaya çıkmamıştır. Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin öğretmenlerin çalışmakta oldukları okul türüne göre göre farklılaşıp farklılaşmadığına ilişkin yapılan analizlerin sonuçları, katılımcıların görev yapılan okullara göre MTÖ toplam puanları ile Kişisel Başarı ve Duyarsızlaşma alt ölçek puanlarında anlamlı düzeyde farklılaştığını göstermektedir.Araştırmanın bir diğer sorusu olan özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin öğretmenlerin eğitim verdikleri öğrencilerinin yetersizliklerinin türüne göre farklılaşıp farklılaşmadığına ilişkin yapılan analizlerin sonuçları, katılımcıların eğitim verdikleri öğrencilerinin yetersizliklerinin türüne göre MTÖ toplam puanları ve alt ölçek puanları arasında anlamlı düzeyde bir ilişkinin olmadığını ortaya koymaktadır.Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin yaşam doyumu düzeylerinin yine orta derecede olduğu görülürken, öğretmenlerin cinsiyetine göre yapılan analizlerin sonuçları ise kadın öğretmenlerin yaşam doyumu düzeylerinin erkek öğretmenlerden daha yüksek olduğunu ortaya koymaktadır. Bulgunun etki büyüklüğü değerinin .01 olduğu göz önüne alındığında istatistiksel bir anlamlılığın yanında pratikte küçük düzeyde anlamlı bir farklılaşmanın olduğu görülmektedir.Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin yaşam doyumu düzeylerinin öğretmenlerin yaşına göre farklılaşıp farklılaşmadığına ilişkin yapılan analizlerin sonuçları, yaş ile yaşam doyumu arasında negatif yönlü anlamlı bir korelasyon olduğunu ortaya koymaktadır. Diğer bir deyişle yaş artıkça yaşam doyumu düşmektedir.Diğer araştırmanın soruları olan özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin yaşam doyumu düzeylerinin öğretmenlerin meslekte çalışma süresine, çalışmakta oldukları okul türüne ve eğitim verdikleri öğrencilerinin yetersizliklerinin türüne göre farklılaşıp farklılaşmadığına ilişkin yapılan analizlerin sonuçları, her üç değişkene göre yaşam doyumlarının anlamlı düzeyde farklılaşmadığı yönündedir.Araştırmanın son araştırma sorusu, özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ile yaşam doyumu düzeyleri arasında bir ilişki olup olmadığıdır. Analiz bulguları MTÖ toplam puanları ve MTÖ alt ölçek puanları ile Yaşam Doyumu Ölçeği toplam puanları arasında negatif yönde anlamlı ilişki olduğu şeklindedir.Genel olarak ele alındığında kişilerin kişisel düzlemde yaşadıkları tükenmenin yaşam doyumlarına etki etmesi mantığa uygun görünmektedir. Bununla birlikte son araştırma sorusunun analiz bulguları önceki araştırma sorularının analiz bulgularıyla birlikte düşünüldüğünde öğretmenlerin yaşam doyumlarının, çalışma koşullarının kıdem, okul türü ve çalışılan yetersizlik grubunun özelliklerinden etkilenmediği ancak cinsiyetlerinden, yaşlarından ve tükenmişliklerine etki eden diğer faktörlerden etkilendiği görülmektedir. Bu durumda tükenmişliğe etki eden diğer faktörlerin doğrudan değil ama dolaylı ya da aracı değişkenler olarak yaşam doyumunu etkilediği düşünülebilir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to explore burnout and life satisfaction levels of teachers who have been working with students with special needs (e.g., students with intellectual disability, autism and multiple disabilities) in special education schools according to some variables such as age, gender, years of experience, and school type of teachers. The study is both a descriptive and relational study. Data were collected from 292 teachers working Anatolia side of Istanbul by using Maslach Burnout Inventory and Life Satisfaction Scale. Out of 292, 179 were male, 113 were female teachers. Mean of age of teachers 39.34 (SD: 12.55). Teachers have been working with either students with intellectual disability, autism or multiple disabilities.Results revealed that teachers had a moderate level of burnout. Results also showed that there was no significant difference between male and female teachers on burnout scores both on total and subscale scores. There was also no significant difference between teachers regarding their age on total score. However, there was a negative relationship between age and desensitization subscale.While exploring whether the teachers' burnout levels differentiated according to years of their experience or not, results showed that there was no significant difference on total MBI scores. Besides, there also was no significant difference on the scores of the subscales“personal achievement”and“emotional exhaustion”just like total scores.Another question was to explore the teachers? burnout levels according to type of schools in which they worked. Results showed that there was significant difference on total MBI scores and scores of the subscales?“personal achievement”and“desensitization”according to the schools which the participants worked in. Teachers' burnout levels according to the disability types of the students whom they trained was also explored. Results showed that there was no significant difference on total MBI scores and the subscales? scores according to the disability types of the students whom they trained.Regarding life satisfaction levels, results revealed that teachers had a moderate level of life satisfaction also. While exploring the teachers' life satisfaction levels according to their gender, results indicated that female teachers' life satisfaction levels were higher than male teachers' life satisfaction levels. Regarding teachers' life satisfaction levels according to their age, results showed that there was a significant negative correlation between age and life satisfaction. In other words; while age increases, life satisfaction diminishes.Teachers' life satisfaction levels according to years of their experience, type of schools in which they work and disability types of the students whom they trained were also investigated. Results indicated that there was no significant difference on life satisfaction according to each of three variables. The final question was to explore the relation between teachers? burnout levels and their life satisfaction levels. Results showed that there was a significant negative correlation between total MBI scores and MBI subscales' scores and life satisfaction scale scores.It is seen logically that the burnout which individuals experience influences on their life satisfaction. Besides; taking into account the final question's findings with previous questions' findings it was seen that while work conditions, years of experience, school type and disability type of trained students didn't influence on teachers' life satisfaction; gender, age and the other factors effected on their burnout influenced on their life satisfaction. In this case it can be thought that the other factors effected on burnout influence on life satisfaction as indirect or moderator variables not directly.
Benzer Tezler
- Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi
Investigation of the burnout levels of teachers working in special education field
BURCU KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve Öğretimİstanbul Okan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHARREM KÖKLÜ
- Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler acısından incelenmesi (Adana ili örneği)
Examining the burnout levels of teachers employed in the special education schools with some variables (The sample of Adana)
SERAP ORUÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Eğitim ve ÖğretimÇukurova Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. İSKENDER ÖZGÜR
- Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi
Examining the burnout levels of teachers employed in the special education schools with some variables
ANIL ÇABUK
- Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin mesleki tükenmişlik ve iş doyumlarının mesleki benlik saygısı ve bazı değişkenler açısından incelenmesi
Investigation of vocational burnout and job satisfaction of teachers working in special education area in terms of professional self esteem and some variables
SONER ÇANKIRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERKAN EFİLTİ
- COVID-19 sürecinde okul öncesi dönemindeki özel gereksinimli çocuklar ile çalışan öğretmenlerin sağlık anksiyetelerinin tükenmişlik düzeyleri üzerindeki etkisi
The correlation between anxiety and burnout for teachers who work with preschool children with special needs during COVID-19 pandemi̇c
HAMİDE TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MİNE AKKAYNAK