Türkçe ve Almanca metinlerde çok anlamlılık: Karşılaştırmalı bir çalışma
Polysemie in Türkischen und Deutschen texten: Eine vergleichende arbeit
- Tez No: 330263
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. N. ZEHRA BERÇİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Linguistics, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Anlam, Çok anlamlılık, eş seslilik, temel anlam, yan anlam, anlam değişmeleri, Meaning, polysemy, homonymy, primary meaning, connotation, semantic changes
- Yıl: 2012
- Dil: Almanca
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Alman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Almanca Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 90
Özet
Dilin en önemli öğesi sözcüklerdir ve öyle ki sözcükler olmasa iletişim gerçekleşemezdi. Fakat bir sözcüğü sözcük yapan, onun anlamıdır. Bir sözcüğün birden fazla anlamı olabilir. Birçok dil kullanıcısı sözcüklerin yalnızca bir tane anlamı olduğunu düşünebilir, oysaki sözlüklere baktığımızda, pek çok sözcüğün birden fazla anlamı olduğunu görmekteyiz.Günlük konuşmada karşılaştığımız çok sayıdaki sözcüğü anlama ve anlamlandırma yetisi dilin karmaşıklığını ve esnekliğini gösterir. Dil kullanıcıları, dilde birden fazla anlama sahip olan sözcüklerin, farklı anlamlarını doğru şekilde anlar ve bu farklı anlamlar, bu dili konuşanlar arasındaki iletişimin devamında engel oluşturmaz. Ayrıca kelimelerin çok anlamlılığını kullanma yetisine sahip olan kişiler, ait olunan dile hem edebi hem de kültürel anlamda büyük bir katkı sağlamış olup, duygu ve düşüncelerin yansımasını daha özel bir biçimde iletişime geçirmişlerdir.Yapılan çalışmada Almanca ve Türkçe metinlerde çok anlamlılık, eş seslilik ilişkileri, anlamda belirsizlik ve anlam değişmeleri incelenmiştir. Çalışma giriş, gelişme ve sonuç olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde çok anlamlılık ve çok anlamlılığın alt kategorileri ile ilgili kısaca bilgi verilmiştir. Çalışmanın teorik kısmının ele alındığı gelişme bölümünde çok anlamlılık ayrıntılı bir biçimde işlenmiş olup diğer alt kategoriler ile olan ilişkileri incelenmiştir. Daha sonra bu kategoriler de alt başlıklar halinde ayrıntılandırılmıştır. Çok anlamlılıkla yakından ilişkilendirilen eş seslilik bir kategori olarak incelenmiş, çok anlamlılık ile benzer ve farklı olan yönleri izah edilmiştir. Anlamda belirsizlik, zıt anlamlılık, anlamdaşlık, temel anlam ve yan anlam konuları açıklanarak örneklendirilmiştir. Anlam değişmeleri adı altında birleştirilen anlam kayması, anlam genişlemesi, anlam daralması, anlam kötüleşmesi ve anlam iyileşmesi alt başlıklar halinde örnekler ile anlatılmıştır. Bütün teorik bilgiler, verilen karşılaştırmalı örnekler ile açıklanarak detaylandırılmıştır. Tezin son kısmında ise çok anlamlılığın yabancı dil öğretiminde önemli bir faktör olduğuna, zorluklarına ve çözüm önerilerine değinilmiştir.
Özet (Çeviri)
Words are such important parts of a language that communication cannot be in question without them. However, what makes a word word is its meaning. A word may be polysemic. While many language users may think that one word has just one meaning, we may find many polysemic words with multiple meanings when we check words.The ability to understand and interpret the words which we encounter with in daily speeches shows us the complexity and flexibility of languages. Language users understand the different meanings of polysemic words correctly and these multiple meanings do not prevent the continuity of communication. Moreover, people with the ability to use the polysemy of the language contribute a lot to the language both literarily and culturally. They can also make it possible to have a special communication with the reflection of their emotions and thoughts.In this study, polysemy, homonymy association, ambiguity and semantic changes have been examined within the texts in German and Turkish. The study is consisted of three parts which are introduction, development and conclusion. In the introduction part, short information has been given about polysemy and subcategories of polysemy. In the development part, which deals with the theory of the study, polysemy and the association of it with the subcategories are explained in detail. Afterwards, these categories have been detailed as subtitles. Homonymy which is closely linked to polysemy has been examined as one category and the similarities and differences between homonymy and polysemy have been described.The subjects of ambiguity, antonymy, synonymy, primary meaning and connotation have been described and exemplified. Under the title of semantic changes, the subjects of semantic shift, semantic extension, semantic restriction, pejoration and amelioration have been explained and exemplified as subtitles. All the theoretical information is detailed and described with comparative examples. In the conclusion part of the study, the importance of polysemy in language teaching, the difficulties of it and solution offers are mentioned.
Benzer Tezler
- Лингво-стилистические особенности ложныхдрузей переводчика
Tuzak kelimelerin çevirisinde dilbilimsel ve üslupbilimselözellikler
ŞUHEDA RENGİN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Rusça
2024
Mütercim-TercümanlıkKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALTANAT MAMBAYEVA
- Werbetexte im interkulturellen Vergleich. Eine kontrastive und linguistische Studie zu Werbetexten aus dem Deutschen und Türkischen
Kültürlerarası reklam analizi. Karşılaştırmalı dilbilimsel öğreti; Almanca ve Türkçe'deki ortak reklamların analizi
GÖZDE ACAR
Yüksek Lisans
Almanca
2015
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MELTEM EKTİ
- Edebi metinlerin çevirisinde dilsel, kültürel çokanlamlılıktan kaynaklanan çeviri kayıpları
Bedeutungsverluste in der literarischen ubersetzung wegen sprachlicher, kultureller mehrdeutigkeit
GÜL YİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Mütercim-TercümanlıkMersin ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMAL SAKALLI
- Evaluating the performance of different continous vector representation methods for turkish words
Türkçe sözcükler için farklı sürekli vektör temsilyöntemlerinin başarım değerlendirmesi
GÖKHAN GÜLER
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET CÜNEYD TANTUĞ
- Çocuk eğitimi açısından Türkçe ve Almanca ilköğretim ders kitaplarındaki öyküler
The stories in Turkish and German primary school textbooks in terms of children's education
EVRİM KADIOĞLU
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÇOLAK