Geri Dön

Bitlis ve Bitlis halkevi (1943-1951)

Bitlis and Bitlis people's house (1943-1951)

PDF İndir

  1. Tez No: 345728
  2. Yazar: ŞÜKRAN GÜNDOĞDU
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MEHMET SALİH MERCAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Bitlis, CHP, Seçim, Halkevleri, Halkodaları, Bitlis, Republican, People's, Party, Democrat Party, People's House
  7. Yıl: 2013
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Cumhuriyet Tarihi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 151

Özet

Asya ve Avrupa?nın ortasında bir köprü gibi uzanan Bitlis?in ne zaman kurulduğu ve adının neren geldiği kesin olarak bilinmemektedir. Anadolu?nun başlangıcından itibaren stratejik önemi olan Bitlis, dış güçlerin hakimiyet sağlamak için türlü olayların sahnelediği bir vilayetimizdir. Bu yüzden tarih boyunca birçok devlet Bitlis?i ele geçirmek için mücadele etmiştir. Safevi ve Osmanlı Devletleri arasında yapılan Çaldıran savaşından sonra Bitlis Osmanlı hakimiyetine geçmiş ancak bu savaştan sonra Bitlis için iki devlet arasında yapılan mücadeleler devem etmiştir. Yavuz Sultan Selim Han Safeviler üzerine sefer açmış ve Çaldıran meydan muharebesi sonucunda, Bitlis hakimi olan Şeref Han, Bitlis?in anahtarlarını Yavuz Sulatan Han?a teslim etmiş Osmanlı Devleti hakimiyeti başlamıştı. Bölgenin huzur ve güvenini sağlamak üzere İdris?i Bitlisi görevlendirilmiştir. Yurtluk ve ocaklık olarak yönetilen Bitlis, Erzurum Eyaleti?nin Muş sancağına bağlı bir kaza iken, 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşından sonra Siirt, Muş ve Genç sancakları Bitlis vilayetine bağlanmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar vilayet merkezi durumunda olan Bitlis şehri, 1929 yılında kaza merkezi haline getirilmiş ve Muş Sancağı?na bağlanmış, 4 Ocak 1936 tarihinde ve 2885 sayılı kanunla yeniden vilayet merkezi haline getirilmiştir Türkiye Cumhuriyeti, ulus devlet olarak tarih sahnesine çıktığı 1923?ten itibaren Türk toplumunun yaşam biçiminde değişiklikler olmuştur. Türkiye?nin çok partili hayata geçiş tarihi olan 1946 yılı ile 1950 yılları arasındaki süreç, Türk siyasal tarihinde önemli bir yere sahiptir. 1946 yılında Demokrat Partinin kurulması ve ardından ülkeyi uzun bir süre tek başına yöneten Cumhuriyet Halk Partisi iktidarına son vermesi Türkiye demokrasisinin ve özelliklede siyasal muhalefet olgusunun yerleşme sürecini başlatmıştır. Çok partili hayata geçiş döneminde ülkenin her yanında olduğu gibi Bitlis?te de önemli gelişmeler yaşanmıştır. Ancak burada Cumhuriyet Halk Partisinin, 1951 yılına kadar mutlak hakimiyeti söz konusudur. Zira 1946 seçimlerinde Demokrat Partinin aday göstermediği 16 il arasında Bitlis?te yer almaktadır. 1950 seçimlerinde Demokrat Partiden aday çıkarılmışsa da yine de Demokrat Partiden milletvekili seçilememiştir. Demokrat Parti ilk defa 1951 yılında Bitlis?te yapılan ara seçimlerde buradan milletvekili çıkarmayı başarmıştır. 1923?ten sonra Türk toplumunda çağdaşlaşmayı sağlamak yönünde önemli adımlar atılmıştır. Şüphesiz bunlar içerisinde yer alan en önemli inkılaplardan birisi de Atatürk tarafından hayata geçirilen halkevleridir. 19 Şubat 1932 tarihinde ilk olarak 14 vilayette açılan ve 19 yıl boyunca ülkenin kalkınmasında, cumhuriyetin getirdiği değerlerin geniş halk kitlelerine ulaşmasında son derece önemli bir işlevi yerine getiren halkevleri ve daha sonra kurulan halk ocakları sayesinde çağdaş bilimin ışığı Anadolu?nun en ücra köşesine kadar ulaştırılmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda Bitlis halkevi 23 Şubat 1934?te kurulmuştur. Bu tarihten itibaren Bitlis halkevi çevresine halkevlerinin genel amaçlarına uygun olarak katkılarda bulunmaya başlamıştır. Ülkemizdeki bütün halkevleri gibi Bitlis halkevi de 1951?de kapatılmış ve faaliyetlerine son verilmiştir.

Özet (Çeviri)

Bitlis is an important city, having a strategics importance since the beginning history of Anatolia and lying between the Asia and Europa. Morever it has been the target of the foreign Powers since then. The transition of Turkish political life into the multiparty system produced problems and painfull. The founding cadre of the Turkish Republic was not be generous to a political opposition. The End of Second Word War by the victory of Democratic Front whose banner were carried by USA and England was impulsive force in the transition of Turkish political life in a sort of democracy and the multiparty system. The period between the years 1946 and 1950 incorporating the process of transition to the multi party period in Turkey has an important place in the Turkish political life. Establishment of Democrat Party in 1946 and, consequently, the termination of the power of Republican People?s Party that was solely administrating the country for a long period of time had started the efforts of democracy and especially the settlement of opposition movements in Turkey. In transition term to the multipolitical porties, there were important developments in Bitlis like other places of the country. But in that tem, CHP was the dominant party to the date of 1951. Bitlis was one of the sixteen cities which hasn?t any member from DP in the selections of 1946. In 1950 selections, thee was a member from DP but any deputy was selected in that time. However, the member from DP was the title of deputy in 1951 semi-term selections. Turkish Republic has taken important steps on the way of modernization which aims changing of the life style of Turkish society, from the date 1923, it appeared in history scene as a nation state Certainly, one of the most important revolutions among these was take folkhouses that were established by Atatürk. Firs opened in 14 provinces on the date of 19th of February 1932, folkhouses fulfilled an exceptionally important function in gettin trough the valves of republic to the vast folk mass and in development of the country durin 19 years. Contemporary science ligh could be able to spread to the farthest corner of Anatolia thanks to these houses and folkrooms that were set up later. Bitlis People?s House, established in February in 1934 was one of the first people?s houses in Turkey. After that ate Bitlis People?s House mode Contributions to its neighborhood considering the general aims of people?s house. Like other people?s house, Bitlis People?s House was also closed down and its activities were banned in 1951.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    693616

    Birinci Umumi Müfettişlik raporlarına göre Bitlis (1927-1952)

    Bitlis according to First General Inspectorate reports (1927-1952)

    ELMAS İÇYER ÇİRİŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    TarihBitlis Eren Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ PAKİZE ÇOBAN KARABULUT

  2. Tez No

    864256

    Türkiye'de umumi müfettişliklerin (1927-1952) mimarlık tarihindeki yeri

    The place of general inspectorates in Turkey (1927-1952) in the history of architecture

    NİLDA KONUK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    MimarlıkYıldız Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURAN PILEHVARIAN

  3. Tez No

    477296

    Ortayayla ve 4 Eylül dergilerine göre Sivas Halkevi

    Sivas Community Home, according to Ortayayla and 4 Eylül magazines

    SELMA ÖNGE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    SosyolojiKaramanoğlu Mehmetbey Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ALAATTİN UCA

  4. Tez No

    304071

    Milli Mücadelenin önemli simalarından Erzurumlu Müştak Sıtkı (Dursunoğlu ) bey

    Prominent figures in the National Struggle, Erzurumlu Müştak Sıtkı (Dursunoğlu) Bey

    MELİKŞAH DURAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Türk İnkılap TarihiAtatürk Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YAVUZ ASLAN

  5. Tez No

    738792

    Bitlis ve Van'daki kamu yapıları (19. ve 20. yüzyıl)

    Public buildings in Bitlis and Van (19th and 20th century)

    SÜMEYYE SUTLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Sanat TarihiVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN AYTEKİN

Geri Dön