Eski Anadolu Türkçesinde soru cümlelerinin edimbilimsel işlevleri
Pragmatic functions of questions in the old Anatolian Turkish
- Tez No: 348188
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. GÜLCAN ÇOLAK BOSTANCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 381
Özet
Çalışmanın birinci bölümünde Eski Anadolu Türkçesinin dönem özellikleri, dil özellikleri ve önemli eserleri hakkında bilgi verildikten sonra, edimbilime ve önemli kuramlarına değinilmiştir. Söz edimleri kuramı detaylı biçimde ele alınmıştır. Ardından soru kategorisi ve soru cümlelerinin çeşitli kaynaklarda yapılan tasnifleri verilerek çalışmanın ikinci bölümünde kullanılacak olan formu ortaya konmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünde, Eski Anadolu Türkçesinde soru cümleleri söz edimleri kuramına göre incelenmiştir. Dönemin hem kültürel hem de dil çalışmaları açısından önem taşıyan eserlerinden Süheyl ü Nevbahâr, Yûsuf u Zelîhâ, Dede Korkut Hikâyeleri, Yunus Emre Divanı, Kıssa-i Yûsuf, Risâletü?n-Nushiyye ve Har-Nâme taranarak elde edilen soru cümleleri ?gerçek sorular? ve ?retorik sorular? olarak iki temel başlığa ayrılmıştır. Konuşucunun dinleyiciden ?bilgi istediği? sorular gerçek sorular; soru cümlesi formunda olan ancak bir bildirim cümlesinin görevini yerine getiren soru cümleleri ise retorik sorular olarak sınıflandırılmıştır. Retorik sorular, Searle?ün söz edimleri kuramına dayanarak birer bildirim cümlesi olarak değerlendirilmiştir. Yerine getirdikleri edimlere göre 13?ü ana başlık olmak üzere toplamda 18 başlık altında toplanmıştır. Her edimin, Searle?ün edimsöz türlerinden hangisine daha yakın olabileceğine değinilmiştir. Çalışmada, her beyitin/satırın geçtiği sayfa numarası ve ardından beyit/satır numarası verilmiştir. Soru cümlesinin yerine getirdiği edimi daha açık biçimde anlayabilmek için, cümle sonlarında bağlam kısaca açıklanmıştır. Çalışmanın sonuç bölümünde, elde edilen sayısal veriler sıralanmıştır. Sayısal verilerden hareketle kullanım sıklığı da ortaya çıkmış, edimlerin eserlerde kullanım sıklığıyla ilgili kısa bir değerlendirme yapılmıştır. Anahtar Sözcükler 1. Eski Anadolu Türkçesi 2. Edimbilim 3. Söz Edimleri Kuramı 4. Retorik Sorular 5. Soru
Özet (Çeviri)
In the first chapter of the research, researcher talks about the significance of Old Anatolian Turkish period, language features and valuable works of literature. Pragmatics is explained through its worthy hypothesis and Speech Act is exclusively studied. After that, definitions of question categories are lined up, explanations of questions taken from variable resources are given to provide the form to be used in the second chapter of the work. In the second chapter, the questions in Old Anatolian Turkish are investigated according to Speech Act. This questions are acquired through the works of that period Süheyl ü Nevbahâr, Yûsuf u Zelîhâ, Dede Korkut Hikâyeleri, Yunus Emre Divanı, Kıssa-i Yûsuf, Risâletü?n-Nushiyye ve Har-Nâme which have both cultural and literary importance. These questions are divided into two basic heading as ?Actual Questions? and ?Rhetorical Questions?. The questions to which awaits ?information? from a hearer are actual questions; the questions that are asked to promote thinking are rhetorical questions. Rhetorical questions evaluated as directive sentences taking Searle?s speech act as a base. Considering the acts they achieve, 18 acts are identified 13 of which are main titles. Researcher mentions which act is more related to Searle? a illocution act. As a research method each couplet/line is showed clearly as a means of their page numbers in the works. In order to clarity the acts that questions accomplish, context is explained briefly in the end of each sentence. In the resulting chapter of the research quantitative data is revealed. Frequency of the acts is surfaced with the help of quantitative data; a brief evolution is related to frequency of the acts in the works that are used. Key Words 1. Pragmatics 2. Old Anatolian Turkish 3. Speech Act 4. Question 5. Rhetorical Questions
Benzer Tezler
- Eski Anadolu Türkçesinde nedensellik
Causality in old Anatolian Turkish
BERRİN ÖZCAN
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YETER TORUN ÖĞRETMEN
- Zamirlerin tarihsel gelişimi
The Historical development of pronouns
MUHAMMET KARAATMACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MEVLÜT ERDEM
- Tarihî Türk lehçelerinde ve çağdaş Sibirya Türk lehçelerinde zamirler
Pronouns in historical Turkish dialects and contemporary Siberian Turkic dialects
SALİH MEHMET ARÇIN
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE AKİLE NASKALİ
- Eski Anadolu Türkçesinde fiillerin tasnifi
The Classification of old Anatolian Turkish verbs
SÜLEYMAN BOZDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Türk Dili ve EdebiyatıAfyon Kocatepe ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜRER GÜLSEVİN
- Eski Anadolu Türkçesinde bağlaç işlevli birimler
Connective function units in Anatolian Turkish
EMRE ERDEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİGAR OTURAKÇI ORBAY