Türkiye Türkçesinde eklerin işlevleri
Functions of affixes in Turkey Turkish
- Tez No: 349256
- Danışmanlar: PROF. DR. HACI İBRAHİM DELİCE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Türkçede ekler, yapım eki, çekim eki, ek sınıflandırması, eklerin işlevleri, yapısına göre ekler, Affixes in Turkish, derivational affix, inflectional affix, affix classification, functions of affixes, affixes with referance to their structures
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 403
Özet
Türk dili, eklemeli bir dildir ve Türkçenin işleyişi daha çok ek sayesinde gerçekleşmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye Türkçesinde kullanılan eklerin işlevlerini tespit etmektir. Türkçenin eklerine dair yapılan yapım ve çekim eki sınıflandırmasının yetersizliği, Türk dili araştırmacılarınca genel kabul görmüş bir tespittir. Bu yönde yapılan çalışmalar, artık tespitin ötesine geçmiş; eklere ait sınıflandırma denemeleri yapılmaya başlamıştır. Bu tezde ekler, Prof. Dr. H. İbrahim DELİCE?nin ?Türk Dilinde İşlevsel Ek Tasnifi Denemesi? adlı çalışması esas alınarak yapısal ve işlevsel dil bilimin bakış açısıyla değerlendirildi. Türk dilinin temel kaynakları, eklerle ilgili araştırmalar tarandı; ekleri sınıflandırma çalışmaları incelendi. Bu araştırma ve incelemeler sonucu, Türkiye Türkçesinde kullanılan ekler ve bu eklerin kullanım özellikleri tespit edildi. Ekler, yapısına göre basit ekler, birleşik ekler ve birlikte ekler olarak sınıflandırıldıktan sonra eklerin yapısal, anlamsal ve söz dizimsel kullanımları değerlendirildi. Yukarıda belirttiğimiz ve esas aldığımız çalışmayla ortaya konulmuş sınıflandırmaya göre her ekin işlev başlıklarını oluşturduk. Buna göre, Türkiye Türkçesinde ekler, genişletme eki, durum eki, dönüştürme eki, kurucu ek, yapım eki, bütünleşik ek, temsil eki ve boş ek olmak üzere sekiz ana başlık altında incelendi. Bir ekin bu sekiz işlevden en az birini yerine getirdiği ortaya konuldu. Ayrıca, her ekin ait olduğu başlığın altında kullanım çeşitliliğine dayanan alt işlev adlandırmaları yapıldı. Bu çalışmayla Türkiye Türkçesinin ekleri, yeni ve farklı bir bakış açısıyla ele alınıp sınıflandırıldı.
Özet (Çeviri)
Turkish language is an agglutinating language and the working of Turkish is realised by the agency of affix. The aim of this work is to determine the functions of affixes used in Turkey Turkish. Inadequacy of the classification made upon derivational and inflectional affixes has been an evaluation accepted in general by Turkish language researchers. Studies made in this manner have gone beyond being an evaluation and classification attempts have been made related to affixes. In this thesis affixes have been evaluated with the perspective of structural and functional linguistic by basing upon Prof. Dr. H. Ibrahim DELICE?s work named ?Türk Dilinde İşlevsel Ek Tasnifi Denemesi? (An Attempt of Functional Affix Classification in Turkish Language). Basic resources of Turkish language, researches related to affixes were scanned, affix classification works were examined. Affixes used in Turkey Turkish and usage characteristics of them were determined as a result of these researches and investigations. Structural, semantical and syntactical usage of affixes were reviewed after these affixes had been classified according to their structures as simple affixes, composite affixes, jointed affixes. We established function headings for every affix in accordance with the classification put forth by the work which we have mentioned above and based on. With reference to this, affixes in Turkey Turkish were examined under eight main headings as widening affix, case affix, conversion affix, establishing affix, derivational affix, integrated affix, repsresentment affix and disengaged affix. It was put forward that an affix executes at least one of these eight functions. In addition to this, sub function entitling depending upon usage variety was made under the headings of every affix.In this work, affixes of Turkey Turkish were classified by being treated from a new and different viewpoint.
Benzer Tezler
- Türkiye Türkçesi ve Kazak Türkçesindeki yapım ekleri
The Derivational affixes comparision in the Turkish and Kazakh Turkish
AHMED BEGDİLLA
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. CEVDET ŞANLI
- Türkiye Türkçesinde hal (durum) kavramı ve hal (durum) eklerinin işlevleri
Conception of case in Turkey Turkish and function case's suffix
UĞUR KALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıAfyon Kocatepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. ERDOĞAN BOZ
- Türkçe yapım sisteminin tarihsel ve işlevsel ekliği ve bunun eğitimde kullanılması
The historical and functional suffix dictionary of Turkish derivational system and its use in education
GÖKÇE OKTA
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANER KERİMOĞLU
- Otuz eserdeki isim türeten eklerin morfo-semantik işlevleri
The morpho-semantic functions of the suffixes in thirty works that make nouns
ÇİÇEK VAROL
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimUşak ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET AKÇATAŞ
- Kırgız Türkçesinde isim yapma
Кыргыз тилиндеги атоочтун жасалышы
TATYANA NURİAHMETOVA
Doktora
Kırgızca
2012
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA S. KAÇALİN
DOÇ. DR. MEVLÜT GÜLTEKİN