Mimarlıkta formsuzluk kavramı üzerine bir araştırma
A research on the formlessness concept in architecture
- Tez No: 364147
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜLENT TANJU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Sanat Tarihi, Architecture, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Tarihi ve Kuramı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 223
Özet
Mimari form, içinde üretildiği toplumsal ve siyasi düzeni yansıtmakla kalmaz, aynı zamanda onun kurucusu ve koruyucusu olarak çalışır. Mimari pratik, -aslında tüm disiplinler-, ortamı hakim erkin formunda sabitleyerek, toplumsal mütabakatı sağlama işlevini görür. Bataille'in“formsuz (informe)”kavramı tam olarak buna işaret etmektedir; dünya olduğu gibi formsuzdur, onun akışkanlığını bir formda sabitlemek, hayata bir düzen aşılamaktır. Böylece form, toplumsal düzenin istikrarının da garantisi haline gelir. Öyleyse toplumsal düzeni sarsma çabasındaki Dada ve Sürrealizmin mimarlığa da saldırması beklenebilir; fakat sürrealist yazında, mimari formun aşkınlığından ziyade, yalnızca modern mimarlığın yadsındığı görülür. Buna rağmen, Sürrealizmin bir transformasyon vaad eden asıl potansiyeli, Benjamin'in pasajlarda gördüğü ve Sürrealizmin devrimci karakterini de temellendirdiği, rasyonel (endüstriyel üretim) ve irrasyoneli (arzuları) sentezleyen ve böylece gerçeklikteki sürreel potansiyeli açığa çıkarıp gerçeğin kendisini dönüştürerek formları sarsan içsel deneyim ve gündelik tasarlanmamış pratiklerde yatmaktadır. Bununla beraber, çağdaş mimarlıkta daha esnek, muğlak bir mekan tahayyülü ile deneyimi ve rastlantısallığı bir olasılığa indirgeyerek formel mimari pratiğe dahil etme eğilimi söz konusudur. Bu yaklaşım yine bir form tanımlarken, gündelik hayatı öngörülebilir kılarak konformist bir alana dönüştürme potansiyeli taşır ki bu, formsuzun muhalif yönünü de baltalayacaktır. Oysa ki formsuzun asıl yeşerebileceği alan, çerçevelenmemiş insan eylemlerinin tasarlanmış mekanlara olan müdahalesi ve buradan doğan çatışmadır. Lefebvre'nin“temellük edilmiş mekan (espace approprié)”kavramı ile de açıklanabilecek bu olgu, sürrealist deneyim ile işaret edilen gündelik pratiğin mimari düzene nüfuz ederken tüm formları aşındırması ve mekanla toplumsal formasyonu beraber dönüştürmesi anlamını taşır. Bu durumda toplumsal formasyonun kurucusu ve koruyucusu olan mimari form da bu çatışmayla formsuzun ortaya çıkacağı alan haline gelir.
Özet (Çeviri)
Architectural form does not only express the social and political order, but also functions as the founder and protector of it. Architectural practice –in fact all disciplines- stabilize the environment in the form of the dominant power and render the society subject to this form. Bataille's“formless (informe)”concept points to this; the universe is formless as it is, to stabilize its flow in a form is to impose an order on life. So form becomes the guarantee of the order's permanence. Then, meaning to shatter social order, Dada and Surrealism could be expected to attack architecture; however what they reject is only modern architecture, not architectural form itself. Nevertheless, the real transformative potential of Surrealism lays in the inner experience and undesigned practices of everyday, by synthesizing the rational (industrial production) and irrational (desires) –that Benjamin observes in the arcades and distinguishes the revolutionary characteristic of Surrealism within-; and bringing out the surreal embedded in real, transform the real itself and shatter forms. Yet, there exists a tendency within contemporary architecture to reduce this experience and randomness to a possibility and to introduce it to formal architectural practice by defining a flexible and ambiguous space. This endeavor still defines a form, and rendering everyday life foreseen, it carries the potential of converting it to a conformist field, which, certainly, shatters the critical aspect of the formless. Whereas the field where formless can prosper is the intervention of unframed human practices to designed spaces and the conflict that rises from this situation. This case, which can be described by the concept“appropriated space (espace approprié)”of Lefebvre, can be described as everyday practice, indicated by the surrealist experience, penetrating into architectural order, eroding forms and so transforming space and social formation together. So with this conflict the architectural form, founder and protector of the social formation, turns out to be the exact field where formless can emerge.
Benzer Tezler
- Üslubun kısıtlayıcı kılavuzluğunun terki: Mimarlık bilgi alanını performans olarak okuma denemesi
Relinquishment of style's restrictive guidance: An attempt to read architectural infoscape as performance
ÖZLEM ALTUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT TANJU
- Halüsinasyon mekanları: Sanal-gerçek arasında mimarlık
Hallucination spaces: Architecture in-between virtual and actual
MERVE GÜZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. HAKAN TONG
- On archelypol monumentality in architecture
Mimarlıkta arketipsel anıtsallık
ÖZLEM DENİZ
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMEL AKÖZER
- Interpretations of place in Architecture
Mimarlıkta yer kavramının yorumlamaları
GONCA PAŞOLAR
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMEL AKÖZER
- Mimarlıkta imaj: Mekansal imajın oluşumu ve yapısı üzerine bir model
Başlık çevirisi yok
HÜSEYİN L. KAHVECİOĞLU
Doktora
Türkçe
1998
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBina Bilgisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİNE İNCEOĞLU