Geri Dön

Dil ve konuşma sorunlu çocukların sesbilgisel çözümleme yöntemi ile değerlendirilmesi ve konuşma örüntülerindeki sesbilgisel özelliklerin betimlenmesi

Başlık çevirisi mevcut değil.

PDF İndir

  1. Tez No: 36498
  2. Yazar: SEYHUN TOPBAŞ
  3. Danışmanlar: PROF.DR. AHMET KONROT
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1994
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Anadolu Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 289

Özet

ÖZET Bu araştırma, dil ve konuşma sorunlu çocukları sesbilgisel yaklaşıma dayalı eğitsel bir yöntem ile değerlendirmek ve bu çocukların konuşma örüntülerindeki sesbilgisel özellikleri betimlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma durum saptamaya yönelik bir tekil tarama modeline göre desenlenmiştir. Tarama modelleri içerisinden vaka incelemeye dayalı tek-denek desenlemesi“sağaltım öncesi değerlendirme”amacı ile kullanılmış ve konuşma dili verilerinin değerlendirilmesinde kesit alma yaklaşımlı an'sal tarama tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın deneklerini Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü'ne dil ve konuşma sorunu nedeniyle sağaltım için başvurup işitme, zihin, görme, dudak- damak yarıklığı gibi yapısal bir özürü ya da işlevsel bir engeli bulunmayan 0-11 yaş arasında 10 çocuk oluşturmaktadır. Araştırma sürecinin gerçekleştirilebilmesi için sesbilgisel çözümleme yöntemine dayalı Türkçe Sesbilgisel Değerlendirme Takımı (TSDT) geliştirilmiştir. TSDT iki aşamadan meydana gelmektedir. İlki konuşma dili verilerinin toplanması, ikincisi ise verilerin değerlendirilmesidir. Konuşma dili verilerinin toplanması aşaması geliştirilen resim-kompozisyon takımı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Resim-kompozisyon takımı ile toplanan verilerin değerlendirilmesi ise sesçil çözümleme, ses dağarcığı çözümlemesi, ikarşıtlık çözümlemesi, sesbirim dizgesel çözümleme, sesbilgisel işlem çözümlemesi ve gelişimsel değerlendirme aşamalarından oluşmuştur. Araştırmanın başlıca bulguları şunlardır: Araştırmaya alman dil ve konuşma sorunlu çocukların ses dağarcıklarının sınırlı olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırmaya alman dil ve konuşma sorunlu çocukların ses dağarcığında bulunan seslerin anlam farklılığı yaratmada karşıtsal kullanılıp kullanılmadığı değerlendirilmiş ve yapılan analizlerde çocukların söyleyişlerinde yetişkin sistemine göre oldukça sınırlı bir sesbirim dağarcığı gözlenmiştir. Araştırmaya alınan dil ve konuşma sorunlu çocukların konuşmada kullandıkları hece yapılanılın nasıl bir özellik gösterdiği değerlendirilmiş ve tüm çocuklarda da tek, iki ve üç heceli yapıların kullanımda olduğu, fakat sözcüklerin hece yapılarının değişime uğradığı görülmüştür. Araştırmaya alınan dil ve konuşma sorunlu çocukların sesbilgisi sistemlerinin nasıl bir özellik gösterdiği değerlendirilmiştir. Bu aşamada çocukların sesbilgisi sisteminde hangi sintagmatik ve paradigmatik sesbilgisel işlemlerin ortaya çıktığı incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda çocukların gelişimsel düzeyi değerlendirilmiştir. Araştırmaya alınan dil ve konuşma sorunlu çocuklarda gözlenen sesbilgisel işlemlerin çoğu normal çocuklarda gözlenen sesbilgisel işlemlerdir, ancak bu işlemler gecikmeli olarak ortaya çıkmaktadır-. Gelişimsel değerlendirme dağınık bir gelişme göstermektir. Bazı çocuklarda normal çocuklarda gözlenmeyen gırtlak-durak sesi ekleme,gırtlak- sürtünmeliye dönüştürme ve herhangi bir sesi gırtlak-durak sesiyle değiştirme işlemleri gibi olağan dışı, özgül pek çok işlemin değişken etkileşimi gözlenmiştir. Sesbilgisel işlemlerin çocukların ilerlemiş yaşına rağmen hala baskılanmamış olması nedeniyle karşıtlık işlevinin kaybolması, çocukların konuşmalarındaki söyleyiş örüntülerinde iletişimsel yeterliliği olumsuz etkilemekte ve anlaşılabilirlik düzeyini azalmaktadır. 1 1

Özet (Çeviri)

ABSTRACT This research aims to assess and describe the phonological patterns of speech and language disordered children. The research is based on a case study in which single subject methodology was chosen to determine the analysis and assessment procedures used in investigating children's speech and language disorders. Ten subjects who were diagnosed and referred to Anadolu University, Faculty of Education, Speech and Language Unit for therapy as having articulation disorders, unintelligible speech or speech delay at some other clinics were included in the study. For the purpose of the study, a phonological assessment procedure,“Turkish Phonological Assessment Kit (TSDT)”was devised for Turkish children based on certain phonological methodology, specifically PACS (Phonological Assessment of Child Speech, Grunwell, 1985). TSDT covers both the data collection and assessment phases. Data collection was based on spontaneous speech sample elicited using picture compositions. Picture compositions comprise a set of 22 composite themes developed to provide a representative sample of Turkish pronounciation patterns. The assessment process comprised five phonological analysis phases: The Phonetic Inventory, Contrastive Assessment, Phonotactic Analysis, Phonological Process Analysis and Developmentel Assessment. To reveal phonemes and their variations, phonetic transcription is employed in deciphering children's utterances by using IPA symbols and diachritics revised to 1989. i vThe results of the research are as follows: The phonetic inventory revealed restrictions in almost all of the subjects. Fricatives, affricates and the flap are almost lacking in die children's speech. The contrastive assessement revealed variability for target phonemes across all word positions in all of the subjects. The phonotactic analysis is earned out in monosyllabic, disyllabic, trisyllabic and multisyllabic words. The results of this analysis showed that almost all of the subjects were able to produce target phonotactic patterns in terms of syllable length. However, there is a tendency to delete one of the target adjacent consonants in -C+C- structures. Generally the nasals, liquids and the flap were subject to deletion. The dominant patterns were CVC; CV+CV; CV+CVC; CV+CV+CV. The phonological process analysis covered both the syntagmatic and paradigmatic processes. Although the analysis revealed that most of the phonological processes observed were those that appear in normally developing children's speech patterns, the subjects of this research were delayed in development. However, there were also cases who appeared to realise idiosyncratic and unusual phonological process such as glottal insertion, glottal realizations, systematic sound preference as stated in the literature. There seemed a chronological mismatch and uneven development among the subjects of the study. Due to the delayed supression of the phonological processes and lack of contrastivity, the communicative adequacy was influenced and caused unintelligibility.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    362946

    Yarık damaklı Türk çocuklarının sesletim, işitsel ayrımlaştırma ve sesbilgisel özelliklerinin belirlenmesi

    Articulation, auditory discrimination and phonological characteristics of Turkish cleft palate children

    ÖYKÜ TEZEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Kulak Burun ve BoğazAnadolu Üniversitesi

    Dil ve Konuşma Terapistliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SEYHUN TOPBAŞ

  2. Tez No

    692071

    Erken çocukluk döneminde konuşma sesi bozukluğu olan çocukların annelerinin stres düzeylerinin belirlenmesi

    Determination of stress levels of mothers of children in early childhood with speech sound disorders

    ŞULE NUR YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DilbilimAnadolu Üniversitesi

    Dil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ NURDAN CANKUVVET AYKUT

  3. Tez No

    265905

    Göçe bağlı olarak ilköğretim okullarında yaşanan istenmeyen öğrenci davranışlarına ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri

    Teacher and administrator opinions on student misbehaviour in elementary schools depending on immigration

    ÇİĞDEM PARLAKKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Eğitim ve ÖğretimSakarya Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. HASAN BASRİ GÜNDÜZ

  4. Tez No

    811104

    Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde; yoga terapinin artikülasyon terapisinde kullanımı

    In individuals with autism spectrum disorder; usage of yoga therapy in articulation therapy

    ÇAĞLA YILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve Öğretimİstinye Üniversitesi

    Dil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MÜGE MÜZEYYEN ÇİYİLTEPE

  5. Tez No

    440374

    Okul öncesi dönemdeki kekemeliği olan ve olmayan çocukların akran ilişkilerinin karşılaştırılması: Eskişehir örneklemi

    A comparison of peer relations among preschool children who stutter and non-stutter: Eski̇şehi̇r sample

    ŞÜKRİYE KAYHAN AKTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Eğitim ve ÖğretimAnadolu Üniversitesi

    Dil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. RAMAZAN SERTAN ÖZDEMİR

Geri Dön