Die Subordinierenden konjunkti onen im Deutschen und IHRE wiedergabe im Türkischen
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 37109
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. TAHSİN AKTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, German Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1994
- Dil: Almanca
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Vİİ ÖZET Almancada yan cümle teşkil eden bağlaçların Türkçe'de verilimini içeren bu çalışmada; yapısal farklı dil sistemlerine sahip Almanca ve Türkçe'de bağlaçların Türkçe'de nasıl veril diğini incelemeye çalıştık. Yabancı dil ögrenimiminde ana dil ile hedef dil yapıları karşı karşıya gelecekler ve bu yapılar kimi yönleriyle çatışırlar, uyuşan yönler öğrenmede kolaylık sağlarken çatışan yönler zorluklar ortaya çıkaracaktır. işte bu zorluklardan birini teşkil eden“Almanca'da yan cümle teşkil eden bağlaçlar ve bunların Türkçe'de verilimi”konusunu ele aldık ve araştırdık. Dünya dillerinin sınıflandırılması iki açıdan yapılır: a. Kaynak açısından b. Biçim açısından Alman dil bilimci Agust Schleicher dünya dillerini biçim açısından üç aşamada sınıflandırır. 1. Yalınlayan Diller (t sol ierende Sprache) 2. Bitişken Diller (Bağlantı lı ve Kaynaş tiran (Zusammenfügende Sprache) 3. Bükümleyen Diller (Flektierende Sprache) Konu olarak ele aldığımız Türkçe bağlantılı diller grubunda Almanca ise bükümleyen diller grubunda yer almaktadır. Bağlantılı dil grubunda yer alan Türkçe değişmeyen bir köke yetenek, işteşlik, olumsuzluk, zaman ve iyelik gibi çeşitli görevleri olan ekler ve morfemler getirilerek bunlar ek yerle rinde kaynaşırlar. Bükümlü dil grubunun yapısında ise kökteki ünlünün çekim sırasında degişmesidir. Aynı durum adların çoğul şeklinde de görülür. Gövde bükümlü dil grubuna giren Germenvııı dillerinden olan Almanca bu gruba girmektedir. Bu çalışmada betimlemeli ( Tasviri= Descriptive ) metod uyguladık. Bu metotda izahlı anlatım ve onların örneklenmesine özen gösterilmiştir. Çalışmamızın başında Almanca'nın ve Türkçe'nin karekteris- tik özelliklerini kısaca vermeye çalıştık. Bu karekteristik özellikler : Almanca 'da söz dizimi S+V+O şeklindedir. Türkçe de ise söz dizimi S+O+v şeklinde oluşur. Almanca bükümlü Türkçe ise bitişken dil grubundandır. Almanca' da sıfat çekimi mevcuttur. Türkçede ise yoktur.Almanca 'da genus olmasına karşın bu durum Türkçede yoktur.Almanca ' da ünlü uyumu yok Türkçede var. Almanca ' da yan cümle, ön ek son ek var. Türkçede yok. Almanca ' da bir den fazla ünsüz yan yana gelmesine ragmen Türkçede ise K+V+K +V şeklindedir. iki dilin ayırt edici özelliklerinden biride Almanca'da tek başına anlam ifade etmeyen bağlaçların Almanca'da söz diziminde önemli bir yer tuttuğunu Türkçede ise Almanca'daki anlamda bağlaç olmadığını ve yan cümle teşkil eden bu işlevdeki elementlerin Türkçede verilimi araştırma konumuzu oluşturmuştur. Almanca'da bağlacın tanımını verirken çekimi olmayan değişmeyen kelime çeşidi olup sentax olarak fonksiyonu ise kelime kelime grupları ya da cümleleri bağlamaktır. Bağlaçlar Almanca'da iki gruba ayrılır.Bunlardan yan cümle oluşturanlara“Subordinierende”ve yan cümle gerektirmeyeni erede“Koor- dinierende”olarak grup 1 andın lir. (doch, al lein, denn,und usw. )IX Biz araştırmamızda Almanca'da yan cümle teşkil eden ve yan cümle gerektirmeyen bağlaçlar arasındaki farkları incele dik. Subordinieren kelimesinin kaynak olarak latinceden“sub”kelimesinden gelmekte ve“unter”+“ordinieren”=“ordnen”an- lamına geldiğini anlam olarak ise cümle veya cümle parçaları nı etkileyen ona ait anlamına geldiğini belirttik. Farklılık olarak ise yan cümle gerektirmeyen bağlaçlarda temel cümle, temel cümle ile yancümle yan cümle ile bağlandığını gördük. Yan cümle teşkil eden baglaçlarm(Subordinierende Konj. ) işlevleri olarak : 1. Genellikle bu türdeki bağlaçlar bir yan cümleyi gerek tirir. 2. ikinci bir ana bakış açısı ise bağlaç ile teşkil edilmiş Yan cümlenin sentax olarak işlevidir. 3. Yan cümle teşkil eden bağlaçlar, cümlelerin yapısında etkili olur. Türkçede bağlama edatlarının görevi konusunda ise dünya dillerinin yapı bakımından farklılıklar göstermesinden dolayı farklı yapıdaki bir dildeki dilsel yapının başka dilde aynı şekilde verilmediği görülür. Bunlardan biride Almanca'daki bağlaçlardır.Bu konuda araştırmacılar Türkçede Almancada kullanıldığı anlamda bağlaç olmadığını bunun yerine Türkçe'de bağlama edatlarının devreye girdiğini belirtiyorlar. Araştırmacıların“ bağlama edatları, bağlaç, bağlam veya yönverenler”hakkında açıklamalarından yola çıkarak bu konuda şu özellikleri sayabiliriz:X 1. Kelimeleri, kelime gruplarını ve cümleleri hem şekil, hem de mânâ bakımından birbirine bağlar. 2. Bağlanan dil birlikleri eş görevlidir. 3. Tek başlarına manaları yoktur. 4. Paragrafları birbirine bağlarlar. 5. Bağlanan cümleler/mana bakımından birbiriyle ilgilidir. Türkçe'de partikel ile bağlama edatları arasındaki farlılıklar araştırmacılar tarafından tartışılmış, araştırmacılar bu konunularda kesin bir ifade söylemezken“bağlama edatları”ile“bağlaçlar”farklı tasnif edenler aradaki farkları ortaya koymaya çalışmışlardır. Bu farklılıkları araştırmamızda verme ye çalıştık. Edat ile bağlaç arasındaki fark bunların görevi noktasında toplanmaktadır: Edatlar kelimelerden sonra gelerek mana ilgisi kurarlar. Bağlaçlar ise kelime kelime grubu ve cümlenin arasına girerek bunları birbirine bağlar. Mana ilgisi de kurarlar. Yapı bakımından da aralarımda fark vardır.Edatlar edat grubu oluştura bilirler bağlaçlarda ise böyle bir yapı yoktur. Sıfat ve zarf görevinde kelime grubu oluşturmalarına karşın bağlaçlarda böyle bir işlev yoktur. ; Türkçe'deki kelimelerin isim fiil edat şeklindeki tasnifinden dolayı bağlaçlarında edatlar içerisinde bağlama edatları olarak kullanımı mevcuttur. Çünkü aynı kelime cümledeki görevine göre edat veya bağlaç olabilmektedir. Bağlaçların Türkçe'de durumunu incelediğimizde Bu konuda hemen hemen bütün araştırmacılar Türkçede aslında bağlaç olmadığı konusunda birleşmektedirler.Bunun sebebini ise Türkçe'XI nin yapısına başlamaktadırlar.Türkçe'de durak ve vurgunun baglama edatları da denen bağlaçların yerini tuttuğunu bunun ise iyice gelişmiş bir bağlama vasıtası olduğu söylenebilir. Almanca' daki bağlaçların Türkçe'de veril iminin Türkçe'de mevcut olan zengin sıfat fiil ve zarf fiil ile sağlandığını yaptığımız çalışmada örneklemeye çalıştık. Eski Türkçede bir kaç bağlayıcı olmasına ragmen Türkiye Türkçesinde bağlama görevi gören kelimelerin değişik dilsel elementlerle verildiğini söyleyerek toparlayabiliriz: 1. Bağlaç yerine duraklama ve vurgunun kullanılması, 2. Arka arkaya kelimelerin sıralanması, 3. Zengin sıfat fiil ve zarf fiil sisteminin var oluşu dur. Bağlama edatlarının Türkçe'de teşkili Türkçenin yapısında hem yabancı dilden gelmiş olan hemde dilin kendi yapısından kaynaklanan bağlama edatları mevcutttur. Araştırmacılar yabancı dillerden alınmış olan bu bağlama edatlarının Arapça ve Farsça'nın etkisiyle Türkçede kullanım buldukları konusunda birleşiyorlar.Bu konuda çeviri eserlerinin de rolü büyüktür. Türkçedeki bag fiil ekleri ise şöyledir: a) b) c) d) e) f) g) h) -me“ -me + ewe 1 ”-dik“ -dik + sonra”'-dikçe“, ”-dıkça“, ”-dukça“, ”-dükçe“ '.... r -mez”'-iken“ '-cesine”,“-casına”Xll i)“-ce veya -cesine”Sovyet Türkol o j isinde sade Zarf fiil ekleri (gerundium) olarak“eli ince, -ken ve -erek,-e, -ip ”belirtilmiştir. Bir diğer Rus Türkolog Ljubimov göre sistem 8 zarf fiil ekinden 31 ü olan“-ip, -ince, -eli evvel zamanlı diğer 5' i ”-erek, -ip, -e, dikçe, -meden ise eşzamanla olarak işaret edilmiştir. Bir başka rus Türkolog olan Sokolov Türkçe'de bağlama iş levinin yerini Zarf fii 1, belirteç, son takılar, adı 1 lar (zamir) çekimli fiiller veya bu tür kelimelerin aldığını belirtmekte dir. Almanca 'da Bağlaç cümle yapısında alışılmış olarak cümle başında yer alır. Sona gelen bağlaç durumunda ilişkilendigi cümlenin virgülle ayrılmasını gerektirir.Almanca 'da yan cümle teşkil eden bağlaçların dışında yan cümle soru kelimeleri ya da ilgi adılları ile de teşkil eder. Çalışmamızda Almanca'da yan cümle teşkil eden bağlaçları 12 alanda sınıflandırdık: 1. Amaç bildiren 2. Açıklayıcı 3. Şart bildiren 4. istek belirten 5. Sonuç bildiren 6. Kabul cümlesi (karşıt neden bildirir) 7. Vasıta bildiren 8. Gerçek mukayese 9. Gerçek dışı mukayese Final Kausal Koditional Opt at iv Konsekutiv Konzessiv Instrumental Real ler Komparativ Irrealer KomparativXlll 10. Uygun(mutabık) Proportional 11. Sınırlayıcı Restriktiv 12. Zamanla ilgili Temporal Bütün bu kısa açıklamalardan sonra, eski Türkçede araştırmacıların değindiği gibi birkaç kelime bağlaç niteliğinde bulunsa da, bunların dışında asıl bağlama Türkçe'de aşağıdaki şekilde verilmektedir: 1. Bağlama edatlarının yerini tutan vurgu ve duraklarla, 2. Kelimelerin yan yana dizilmesiyle, 3. Zengin bir sıfat fiil ve zarf fiil sistemiyle yapıldığı sonucuna varmak mümkündür. Almanca' da yan cümle teşkil eden bağlaçların Türkçe'de, Türkçenin zengin sıfat fiil ve zarf fiil sistemiyle verildiğini bu çalışmamızda örneklerle ortaya koymaya çalıştık. Bu çalışmanın Almanca'nın öğreniminde ana dil ile hedef dilin özelliklerini bilme açısından Almanca'yi öğrenmede faydalı bir kaynak olarak kolaylıklar sağlayacağı düşüncesindeyiz.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Die Rolle der muttersprache bei der verarbeitung fachsprachlicher texte in der deutschlehrerausbildung. Unter besonderee berücksichtigung der sekundar bilungualen und der gesteuerten zweitspracherwerber
Mesleki dilde yazılmış metinleri anlamada anadilin rolü
GÖNÜL KEMAHLIOĞLU
Yüksek Lisans
Almanca
1999
Alman Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YADİGAR EĞİT
- Batı Anadolu'nun M.Ö. III. ve II. Bin'e ait pişmiş toprak figürinleri
Die Terrakottafiguren von III. und II. jahrtausend vor ohr. in west Anatolian
E. ÖZLEM SÖZEN
- Homeros'un Ilias'ındaki Troyalı kadınların Euripides'in tragedyalarına yansıması
Die Spiegelung der troianische Frauen aus Homer's Ilias in den Tragödien von Euripides
SEMA POLAT ÖĞÜT
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiYunan Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANDAN ŞENTUNA
- Die Waldorf padagogik und die gegenwartige situation des fremdsprachenunterrichts der Waldorfschule
Waldorf pedagojisi ve Waldorf okullarında yabancı dil öğretimi
ORHAN DEMİRTAŞ
Yüksek Lisans
Almanca
1999
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN SALİHOĞLU
- Die Sinnbezirke freude und trauer in Deutschen und ihre Türkischen aquivalente
Almancada ki sevinç ve hüzün anlam alanları ve Türkçede ki karşılıkları
NEZİH PALA
Doktora
Almanca
1999
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞERİFE YILDIZ