Türkçe eğitimi ders kitaplarında Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nin kullanılabilirliği
The utility of Evliya Çelebi's Seyahatname i̇n Turkish course book
- Tez No: 372257
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. M. ATÂ ÇATIKKAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 259
Özet
Bu çalışma, 10 ciltten oluşan 17. yüzyıl eseri Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nin dil ve kültür eğitimi açısından Türkçe ders kitaplarında kaynak metin olarak kullanılma imkânının tespiti için hazırlanmıştır. Türkçe Dersi Programı temel alınan ve tarama yöntemi kullanılan bu betimsel çalışmanın birinci bölümünde“problemler, amaç ve önem”üstünde durulmuş, ikinci bölümde çalışmaya yön veren Türkçe öğretimi, Seyahatname, Evliya Çelebi ve diğer temalarla ilgili literatür taraması sonucunda ulaşılan bilgiler, değerlendirmeler ve metinlerden oluşan“ilgili alan yazın”kısmına yer verilmiştir. Üçüncü bölümde“yöntem”yer almaktadır. Dördüncü bölüm olan“bulgular”kısmında Seyahatname'den“dil içi çevirisi”yapılmış kısımlar, ders kitapları için uyarlanmış“Seyahatname'nin kullanılabilir metin örnekleri”,“metinlerin sözlüğü”ve“örnek etkinlikler”ortaya konmuştur. Beşinci bölümde“sonuç ve öneriler ”ifade edilmiştir. Çalışmada öncelikle ortaokul Türkçe ders kitaplarında bulunan okuma metinleri taranmış; gezi yazıları ve hikâyeler incelenmiştir. İnceleme sonucunda taranan kitaplarda, yarım asrın her açıdan aktarımını sağlayan bilgilendirici kaynak eser Seyahatname'den metnin bulunmadığı tespit edilmiştir. Türkçe Dersi temaları ve kazanımları incelenerek Seyahatname ile ilişkileri belirlenmiştir. Geniş literatüre sahip Evliya Çelebi ve Seyahatnamesi hakkında bilgi, belge ve dokümanlar araştırılmıştır. Gerekli görülen kaynaklar edinilmiş ve araştırmayla ilgili bilgilere yer verilmiştir. Bunlardan yola çıkarak; Kaynak metin Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde hikâye ve gezi yazıları malzeme olarak belirlenmiştir. Eserin asıl yazımının görülmesi; dil, bilgi ve anlam zenginliğinin anlaşılması açısından orijinal bazı kısımlara da yer verilmiştir. Bu kısımların dil içi çevirisi yapılmış ve günümüz Türkçesine uyarlanmıştır. Seyahatname türünün en güzel örneklerinden sayılan eserden, gezi yazısı ve hikâye türlerinde metinler tema, kazanım, sınıf seviyesi ve hazır bulunuşluk göz önünde bulundurularak 5, 6, 7. ve 8.sınıf Türkçe ders kitaplarına uyarlanmıştır. Ayrıca Türkçe dersi kazanımlarına uygun ve metinle bağlantılı örnek etkinlikler oluşturulmuştur. Öğrencilerin sözcük dağarcığının geliştirilebilmesine katkı sağlaması açısından metinlerin sözlüğü oluşturulmuştur. Araştırma sonuçlarından elde edilen başlıca bulgular şöyle özetlenebilir: Kaynak metin Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde gezi yazısı, hikâye, anı, günlük, şiir, söyleşi, biyografi gibi farklı metin türlerinin özelliklerine sahip kısımlar bulunmaktadır. Atasözleri, deyimler, maniler, tekerlemeler gibi toplumun kültürel değerlerini yansıtan halk edebiyatı ürünleri ve halkın yaşantısını, konuşmasını konu edinen milli kültür öğeleri yer almaktadır. Türkçe dersi kazanımlarına uygun metin ve bağlantılı örnek etkinlikler oluşturulabilmektedir. Oluşturulan bu metinlerde Türkçe dersinin konularını pekiştirici örnekler yer almaktadır. Kaynak eser Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde toplum hayatının bütün ihtiyaçlarının karşılandığı, sosyal ve manevî dünyanın hiçbir unsurunun atlanmadığı görülmektedir. Seyahatnamenin, yazıldığı dönemin günlük olayları içinde önemli olayların, Türk dili ve Türk kültürünün zenginliği yanında diğer dil ve kültürlerin, toplumların gelenek- görenek- yaşayış şekillerinin yeni yetişen kuşaklara aktarılması amacıyla yazıldığı görülmektedir. Evliya Çelebi Seyahatnamesi, ortaokul seviyesindeki öğrencilerin sözcük dağarcığını geliştirici niteliktedir. Evliya Çelebi Seyahatnamesi, öğrencilere Türkçenin 17. yüzyıla ait kaynak eseri olarak dil ve kültür açısından katkı sağlayacak nitelikte ve Türkçe dersinin amaçlarıyla kazanımlarının gerçekleşmesine yardımcı niteliktedir. Bunlar sonucunda Türkçe'nin 17. yüzyıla ait kaynak eseri Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nin dil ve kültür açısından öğrencilere katkı sağlayacağı ve Türkçe dersinin amaçlarına ve kazanımlara ulaşmasında kullanılabilir olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler Dil, Ana Dili, Türkçe Öğretimi, Ders Kitabı, Kaynak Eser, Kaynak Metin, Seyahatname, Gezi Yazısı, Seyyah, Kültür, Söz Varlığı, Sözlük
Özet (Çeviri)
This research has been made in order to see the possibility of using Evliya Çelebi's Seyahatname -which is composed of 10 volumes and written in the 17th century - as a resource text in Turkish course books within a linguistic and cultural education aspect. In the first part of this descriptive research which was based on turkish lesson program and scanning method, the problems, the purpose and the importance have been emphasized. The second part includes turkish teaching, Seyahatname , Evliya Çelebi and“the concerned body of literature”composed of the data, evaluations and texts that was reached at the end of the concerned literature research. The third part mentions the method and the fourth and fifth parts include the dictionary which constructs the base of this research. The sixth part is composed of the findings. The seventh part reveals the result and the suggestions. In this study, first ,the texts used in secondary Turkish course books have been scanned, stories and travel texts have been analysed. At the end of the research it has been realized that no texts from Seyahatname -an informative resource work which provides the information transfer of half a century- have taken place in Turkish course books. The connection between Seyahatname and the Turkish lesson themes and skills have been detected. A detailed research has been made and the data required has been gathered about Evliya Çelebi and Seyahatname. Required resource works have been purchased and the data about the research has been mentioned. From this follows; In Evliya Çelebi's Seyahatname the travel texts and the stories have been detected. In order to be able to see the original writing of the work and to understand the richness of language, information and the meaning, some orijinal parts take place in this study. These parts have been adaopted to the current Turkish language. The travel texts and stories have been adopted to the 5th ,6th ,7th, and the 8th grade Turkish course books by regarding the Turkish course skills, theme, grade and the level of readiness. Also sample activities about the texts have been prepared according to the required skills. The foreign words dictionary from Seyahatname has been prepared in order to contribute to the development of students vocabulary. The findings reached at the end of this study can be summarized like this: Evliya Çelebi's Seyahatname composes some parts that carry the features of the travel texts, stories, memory, diary, poems, interview, biography and proverbs, idioms and tongue twisters. The book contains cultural concepts reflecting the life style , discourse and folk literature of turkish people such as proverbs, idioms, tongue twisters. We can prepare concerned sample actvities that are suitable to the Turkish lesson skills. In Seyahatname no social and spiritual concepts were ignored and all the needs in social life were supplied. Seyahatname was written with the purpose of the transfer of traditions and life styles, the richness of Turkish culture and language and besides other cultures and languages, and the important events of the era it was written in to the new generations. Seyahatname has the quality of developing secondary school students vocabulary skills. Seyehatname as a 17th century resource work of Turkish will contribute to the students in regard of culture and language and will help to the realization of the skills and purposes of Turkish lesson. All in all, it has been found that Evliya Çelebi's Seyehatname -a 17th century resource work of Turkish- will contribute to the students in regard of language and culture and it is beneficial to use to reach the skills and purposes of Turkish lesson. Keywords Language, mother tongue, Turkish education, course book, resource book, resource text, travel book (seyehatname), travel text, traveller, culture, vocabulary, dictionary.
Benzer Tezler
- Çocuk gezi kitaplarında edebîlik ve nesnellik
Literature and objectivity in children's travel books
FAİK ÜÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimSiirt ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET HALİL SAĞLAM
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin bağdaştırma ve sapmalar açısından incelenmesi
Examining the texts in secondary school Turkish textbooks in terms of reconciliation and deviations
YAĞMUR DEMİRTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENER DEMİREL
- Türkçe ders kitaplarındaki masalların eğitsel yönden incelenmesi
An instructional analysis of the tales in Turkish textbooks
SELEN EKŞİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM SEÇKİN AYDIN
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarında anlama becerilerine yönelik içeriğin sosyal ve beşerî disiplinlerle ilişkisi
The relationship of content in secondary school Turkish textbooks concernig comprehension skills with social and human disciplines
YASEMİN KÖKSAL ÇAKIR
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimBaşkent ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET DEMİR
- İlköğretim Türkçe ders kitaplarında konuşma eğitimi uygulamaları
Speaking education applications in primary school Turkish language course books
MEHMET MUSTAFA MARANGOZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimUşak ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSA ÇİFCİ